(Thanh tra) - Trong công cuộc giảm nghèo đa chiều, công tác truyền thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, thay đổi tư duy và hành động của người dân, nhất là tại vùng khó khăn, vùng đồng bào DTTS, miền núi, hải đảo. Giảm nghèo thông tin đang từng bước “thấm” vào các lĩnh vực đời sống “phủ sóng” các vùng khó khăn, giúp người dân nắm được các thông tin, tăng hiểu biết, từng bước thoát nghèo, vươn lên làm giàu.
Theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025, thiếu hụt thông tin là một trong những chỉ số thuộc tiêu chí thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản. Theo đó, thông tin được coi là một trong 5 dịch vụ xã hội cơ bản trong chuẩn nghèo đa chiều (gồm: Y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và thông tin).
Giúp người dân dễ dàng tiếp cận tri thức
Tiểu dự án “Giảm nghèo về thông tin” của Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã và đang góp phần thu hẹp khoảng cách về thông tin, giúp người dân dễ dàng tiếp cận tri thức, chủ động vươn lên thoát nghèo, hướng tới phát triển bền vững.
Mục tiêu của Tiểu dự án “Giảm nghèo về thông tin” gồm: Hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; người dân sinh sống trên địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo sử dụng dịch vụ viễn thông, tiếp cận thông tin, giảm nghèo về thông tin. Nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống thông tin cơ sở; đảm bảo 100% xã có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo có hệ thống đài truyền thanh hoạt động, phục vụ tốt cho công tác thông tin, tuyên truyền và quản lý, điều hành tại địa phương;
Tăng cường thông tin, tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu cho xã hội, nhất là cung cấp thông tin về cơ sở miền núi, vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo, thông tin cho người dân sinh sống trên địa bàn các xã có tỷ lệ hộ nghèo cao, vùng đồng bào DTTS;
Tăng cường tiếp cận thông tin thiết yếu cho cộng đồng dân cư; đảm bảo 100% xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo có điểm cung cấp thông tin công cộng phục vụ người dân sử dụng dịch vụ thông tin thiết yếu, góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH ở các khu vực này.
Để thực hiện mục tiêu trên, các bộ, ngành và địa phương đã tập trung đẩy mạnh nhiều hoạt động truyền thông đa dạng, phong phú cả về hình thức lẫn nội dung. Trong giai đoạn 2021-2025, hệ thống thông tin cơ sở đã sản xuất và phát sóng 8.173 chương trình phát thanh và 1.878 chương trình truyền hình phục vụ công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật và kiến thức phát triển KT-XH cho người dân vùng khó khăn.
Cùng với đó, các cơ quan báo chí, xuất bản đã phát hành hơn 3.980 đầu báo in, đăng tải hơn 66.160 bài viết, tin, ảnh, 34.730 file điện tử, 8.372 sản phẩm truyền thông và hơn 3.198 sản phẩm khác trên nền tảng internet, mạng xã hội và báo điện tử. Nhiều ấn phẩm hướng tới nhóm đối tượng đặc thù như đồng bào DTTS, ngư dân vùng biển đảo, người dân vùng sâu, vùng xa, vùng có tỷ lệ hộ nghèo cao; nội dung phong phú, dễ hiểu, gần gũi với đời sống và sản xuất.
Công tác xuất bản được quan tâm, với hơn 309 xuất bản phẩm mới có nội dung thiết yếu, ý nghĩa lâu dài; 36 xuất bản phẩm tiêu biểu được phát hành dưới dạng điện tử để mở rộng khả năng tiếp cận thông tin cho người dân vùng xa. Bên cạnh đó, các cơ quan truyền thông đã lựa chọn, biên tập hơn 2.378 sản phẩm báo chí có nội dung thiết yếu, mang tính giáo dục, hướng dẫn, chia sẻ mô hình, kinh nghiệm trong lao động, sản xuất, kinh doanh, góp phần lan tỏa tri thức và tinh thần tự lực vươn lên.
Hạ tầng thông tin cơ sở từng bước được củng cố
Đặc biệt, các bộ, ngành, địa phương đã tổ chức 884 lớp, hội nghị đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho gần 100.000 cán bộ làm công tác thông tin và truyền thông cơ sở. Đây là lực lượng nòng cốt trực tiếp truyền tải chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước đến với người dân; đồng thời phản ánh kịp thời tình hình, tâm tư, nguyện vọng, khó khăn của cơ sở lên các cấp quản lý.
Nhờ đó, hạ tầng thông tin cơ sở từng bước được củng cố, năng lực truyền thông cộng đồng được tăng cường, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân trong việc tiếp cận thông tin, tri thức, góp phần rút ngắn khoảng cách số, nâng cao dân trí và thúc đẩy bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản…
Được tiếp cận các thông tin về chính sách, học hỏi kiến thức, kinh nghiệm trong sản xuất, nhiều người dân đã thay đổi nếp nghĩ, cách làm, không còn tâm lý trông chờ, ỷ lại, chủ động vươn lên thoát nghèo. Đơn cử như gia đình bà Phạm Thị Phương, thôn Tân Sơn, xã Hùng Sơn (nay là Hùng Thái mới), tỉnh Bắc Ninh, trước đây cũng như nhiều hộ nghèo khác trong thôn, chủ yếu trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Qua nhiều đợt tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi của xã, xem tivi, nghe đài, gia đình bà đã dần thay đổi nhận thức, tự lực xây dựng mô hình kinh tế để thoát nghèo. Bà cho hay: “Năm 2022, gia đình tôi đã ra khỏi danh sách hộ nghèo. Có cuộc sống, thu nhập ổn định hơn, tôi có điều kiện xây dựng nhà ở khang trang, mua sắm thêm đồ dùng phục vụ sinh hoạt”.
Việc triển khai tiểu dự án Giảm nghèo về thông tin đã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là những vấn đề gắn liền với đời sống sinh kế. Người dân cũng được cập nhật kiến thức mới, tiếp cận các thành tựu khoa học kỹ thuật để áp dụng vào sản xuất.
Qua đó, từng bước nâng cao dân trí, khơi dậy ý thức tự lực, tự cường trong cộng đồng dân cư. Điều này rất có ý nghĩa đối với người dân, như tiếp thêm nguồn lực và niềm tin để những hộ gia đình còn khó khăn tìm ra cách làm phù hợp và hiệu quả trên con đường thoát nghèo bền vững.
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả Tiểu dự án, thời gian tới, các địa phương cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách về đầu tư, quản lý, chi trả bản quyền cho sản phẩm thông tin điện tử, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ số, mở rộng mạng lưới truyền thông cộng đồng, phát huy vai trò của đài truyền thanh cơ sở, tổ truyền thông cộng đồng và người có uy tín trong đồng bào DTTS.
