Chơi cờ người tại lễ hội Đền thờ Lê Thành Phương. Ảnh: Thiên Lý

Có thể kể về các lễ hội ở Phú Yên diễn ra vào mùa xuân, như: Lễ hội đua thuyền truyền thống Sông nước Đà Nông ở thị xã Đông Hòa vào mùng 10 tháng Giêng. Lễ hội Vịnh Xuân Đài ở thị xã Sông Cầu tổ chức vào mùng 5-6 tháng Giêng. Lễ hội đua thuyền truyền thống Đầm Ô Loan ở huyện Tuy An diễn ra vào mùng 7 tháng Giêng. Lễ hội Đền thờ Lê Thành Phương diễn ra trong 2 ngày 27 và 28 tháng Giêng tại thôn Mỹ Phú 1, xã An Hiệp. Lễ hội đua thuyền truyền thống thành phố Tuy Hòa khai hội vào mùng 7 tháng Giêng. Lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm ở thôn Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân (Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2015). Lễ hội cầu ngư của dân cư ven biển ở các xã: An Phú (Tuy Hòa), An Ninh Đông (Tuy An).....

Đến với mùa xuân - mùa lễ hội của Phú Yên du khách đắm chìm trong dân ca, dân vũ, trong không gian văn hóa bản địa, những trò chơi dân gian… làm say đắm lòng người. Từ những lễ hội ấy toát lên đời sống tinh thần phong phú, đa dạng, đầy màu sắc của người dân Phú Yên. Việc tổ chức lễ hội vào những ngày đầu năm mới của Phú Yên, cũng nhằm làm thỏa mãn nhu cầu của người dân cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho mùa màng bội thu, cầu cho quốc thái dân an…. Đi sâu vào tìm hiểu lễ hội của Phú Yên ta sẽ bị “ma lực” hấp dẫn vô cùng thi vị.

Điển hình như lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm ở thôn Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân. Tại lễ hội, một số sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của đồng bào Ba Na, Chăm được tái hiện sinh động như: Trình diễn các loại nhạc cụ truyền thống, nhảy arap, giới thiệu về văn hóa ẩm thực và thi đấu các môn thể thao dân gian. Đây là những nét văn hóa truyền thống của đồng bào Chăm, Ba Na… Lễ hội được tổ chức vào dịp đầu xuân cầu cho mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Hay Lễ hội Đền thờ Lương Văn Chánh diễn ra vào mùng 6/2 âm lịch. Lễ hội là dịp để tưởng nhớ công ơn danh nhân Lương Văn Chánh, thể hiện lòng thành kính của người dân địa phương đối với người đã có công mở đất.

Hằng năm, lễ hội thu hút hàng chục nghìn lượt khách tham quan. Đến với lễ hội Đền thờ Lương Văn Chánh, du khách không chỉ được hòa mình vào không khí trang nghiêm, linh thiêng của phần lễ mà còn được trải nghiệm nét đẹp văn hóa đặc sắc của phần hội của con người và vùng đất Phú Yên.

Hoặc lễ hội Đền thờ Lê Thành Phương diễn ra trong 2 ngày 27 và 28 tháng Giêng tại thôn Mỹ Phú 1, xã An Hiệp. Đây là một trong những lễ hội lớn nhất và thu hút đông đảo người dân tham gia nhất của tỉnh Phú Yên. Lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao đậm màu sắc văn hóa dân tộc với lễ rước sắc, rước linh vị từ mộ về đền thờ theo nghi thức truyền thống tạo nên nét trang nghiêm, thành kính. Sau khi phần lễ kết thúc, những trò chơi dân gian như bài chòi, cờ tướng, cờ người, kéo co, nhảy dây, nhảy thụng... diễn ra sôi nổi, thu hút đông đảo người dân tham gia...

Đương nhiên, các lễ hội tổ chức vào mùa xuân ở Phú Yên đều diễn ra vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm và nằm dưới sự quản lý của Nhà nước. Các lễ hội luôn bảo đảm ninh trật tự, an toàn, trang trọng, đúng nghi lễ truyền thống; kế thừa và phát huy tinh hoa văn hóa dân tộc, loại bỏ những hủ tục, tập tục không phù hợp với xu thế mới.

Nếu có dịp đến Phú Yên, du khách nên đi vào mùa xuân để không chỉ chiêm ngưỡng mảnh đất, con người nên thơ, thân thương mà còn được hòa mình vào trong các lễ hội đặc sắc nơi đây.