Các ngôi nhà chênh vênh, hư hỏng của người dân phía Tây Nghệ An sau lũ dữ. Ảnh: Xuân Tiến

Dừng nhà tạm chờ quy hoạch tái định cư

Theo số liệu tổng hợp, gần 7.500 ngôi nhà ở nhiều xã miền núi của Nghệ An bị ảnh hưởng nặng nề sau trận lũ này, trong đó nhiều ngôi nhà bị sập, vùi lấp, cuốn trôi, ngập sâu hoặc hư hỏng mức độ khác nhau.

Tại các lưu vực sông Lam, sông Nậm Nơn, Nậm Mộ sau khi nước rút đã để lại hàng loạt ngôi nhà bị nứt, “treo” chênh vênh bên mép sông, có nguy cơ tiếp tục sạt trượt bất cứ lúc nào. Nhiều bản làng ven sông vẫn liên tiếp ghi nhận điểm sạt lở mới, gây khó cho công tác tiếp cận, cứu trợ và bố trí nơi ở tạm.

Ngay sau khi nước rút, chính quyền cơ sở đã tổ chức di dời khẩn cấp các hộ dân có nhà bị hư hỏng nặng, đặc biệt là các nhà sát mép sông, bờ vực. Trường học, nhà văn hóa, sân vận động… được trưng dụng làm điểm tránh trú tạm thời; đồng thời, nhiều địa phương dựng lều bạt/nhà bạt trên các gò cao, bãi đất an toàn để bà con tá túc trong thời gian chờ quy hoạch tái định cư.

Những ngôi nhà sạt lở sát mét dòng nước sông Lam đã khiến người dân phải di dời, làm nhà tạm để chờ tái định cư. Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN

Ở xã Nhôn Mai, nơi “rốn lũ” của đợt thiên tai vừa qua, lực lượng chức năng đã dựng 30 nhà bạt tạm, ưu tiên cho các hộ bị cuốn trôi nhà cửa hoặc nằm trong vùng nguy cơ cao.

Riêng tại bản Phá Mựt, xã Nhôn Mai đã có nhiều nhà bị lũ cuốn trôi, 5 nhà hư hỏng nặng, 4 nhà phải di dời khẩn cấp và 7 nhà khác trong vùng có nguy cơ sạt lở. Con số toàn xã 73 nhà bị cuốn trôi hoàn toàn cho thấy mức độ tàn phá của lũ.

Theo lãnh đạo xã Nhôn Mai, tỉnh Nghệ An: “Mỗi giờ chậm trễ là thêm một phần rủi ro”, nên việc tổ chức sơ tán, dựng nhà bạt và tiếp tế tại chỗ được triển khai “chạy đua với thời gian”.  

Song song với di dời, lương thực, nước uống, thuốc men và nhu yếu phẩm được phân phối liên tục về vùng lũ; trong đó ưu tiên các hộ mất nhà, mất tư trang, người già, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai. Nhiều đoàn cứu trợ xã hội, tổ chức thiện nguyện, doanh nghiệp đã phối hợp cùng chính quyền để bổ sung thực phẩm khô, vật dụng sinh hoạt cơ bản, góp phần ổn định trước mắt cho các gia đình chịu thiệt hại.

Hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả lũ lụt

Trước những khó khăn của người dân vùng lũ phía Tây, lãnh đạo tỉnh Nghệ An đã họp và khẩn trương phân bổ 500 tỷ đồng từ ngân sách (bao gồm nguồn Trung ương hỗ trợ và nguồn tăng thu, tiết kiệm chi của tỉnh) để xử lý bước đầu hậu quả lũ lụt, ưu tiên cho giao thông tạm, dựng nhà bạt, khắc phục hạ tầng thiết yếu và hỗ trợ các đối tượng khó khăn.

Bên cạnh đó, thống kê ban đầu cho thấy thiệt hại kinh tế toàn tỉnh ước tính khoảng 3.450 tỷ đồng, trong đó phần nhà ở, tài sản của dân cư chiếm tỷ trọng rất lớn.

Các khoản hỗ trợ sửa chữa, xây dựng lại nhà ở đang được khẩn trương rà soát đối tượng, tránh trùng lặp, bỏ sót; đồng thời yêu cầu công khai, minh bạch danh sách, mức hỗ trợ tại từng thôn bản, cụm dân cư. Việc tạm ứng cho các hộ bị thiệt hại nặng để xử lý chỗ ở trước mùa mưa tiếp theo cũng được tính đến, nhất là các bản vùng cao bị thiệt hại nặng.

Những ngôi nhà sát mép nước của Nhân dân phía Tây Nghệ An sau lũ dữ đợt cuối tháng 7/2025. Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN

Từ vùng biên giới hiểm trở đến những thung lũng ven sông Lam và lưu vực Nậm Nơn, Nậm Mộ, cuộc sống sau lũ của người dân Nghệ An vẫn còn bộn bề, nhà cửa hư hỏng, sinh kế đứt gãy, nỗi lo sạt lở rình rập.

Nhưng trong gian khó, sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, tinh thần đùm bọc của cộng đồng, cùng những quyết sách kịp thời về tài chính, quy hoạch tái định cư… đang giúp vùng lũ đứng dậy từng ngày.