Hàng nghìn người tràn ra đường trong một buổi dâng sao giải hạn ở chùa Phúc Khánh, Hà Nội. Ảnh: Internet

Biến tướng tục cúng sao, giải hạn

Không còn hiếm thấy cảnh tượng hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người ngồi tràn lòng đường, xếp hàng dài cả cây số để vái vọng dâng sao như tại chùa Phúc Khánh, hay những sân chùa chật nghẽn như Quán Sứ, Một Cột… Thậm chí, cả những ngôi chùa trong làng, trong ngõ thì những ngày đầu năm cũng liên tục quá tải vì dâng sao giải hạn.

Có mặt tại chùa Đình Quán (Bắc Từ Liêm, Hà Nội), cô Lý (58 tuổi, trú tại Diễn) thấy mình bị sao Kế Đô được tô màu xanh khác với sao khác nên cô ghi vội tên tuổi, địa chỉ và nộp 100.000 đồng cho nhà chùa để mong xóa vận hạn trong năm. Cô cho biết, năm nay bị sao Kế Đô nên sẽ cẩn thận hơn trong mọi việc.

Chị Tuyết, Phúc Diễn, Hà Nội cho biết, năm nào nhà chị cũng đăng ký dâng sao giải hạn ở chùa Vân Hồ từ tháng Chạp năm trước và năm nay khoá lễ đã được thực hiện vào Mùng 6 tháng Giêng. "Năm nay nhà tôi toàn sao tốt, nhưng tôi vẫn dâng sao giải hạn cho yên tâm", chị Tuyết cho biết thêm.

Mặc dù nhiều người rất tin tưởng vào việc cúng sao giải hạn và cho rằng đây chính là một nghi lễ của nhà phật.

Tuy nhiên, việc cúng sao giải hạn là không đúng với giáo lý Phật giáo, thậm chí còn có biểu hiện biến tướng của sự kinh doanh thần thánh.

Việc thực hiện nghi lễ cúng sao giải hạn ở các chùa thì phật tử đều phải nộp tiền, tuỳ từng chùa, nhưng mức phổ biến là từ 100 - 150.000 đồng/người.

Khảo sát tại ngôi chùa ngoại thành là chùa Linh Tiên (Hoài Đức, Hà Nội) cho thấy, năm nay có tới gần 1.000 hộ dân đăng ký dâng sớ cầu sao giải hạn với giá từ 200 - 800 nghìn đồng/hộ, tùy theo gia đình có ít hay nhiều sao.

Còn chị Lan (trú tại Hạ Đình, Thanh Xuân) cho biết, mức phí dâng sao giải hạn cho cả gia đình (4 người) cũng không hề nhỏ, năm nào cũng mất tới tiền triệu.

Theo Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy, biến tướng trong hoạt động cúng, dâng sao giải hạn đang trở nên ngày càng trầm trọng. Mong ước chính đáng của người dân đang bị lợi dụng và bị biến thành nhiều hoạt động, loại hình dịch vụ mang tính trục lợi.

Nhiều người đặt câu hỏi: Người bình thường sa cơ lỡ vận, tìm đến cửa phật, còn được nhà chùa cưu mang, sao chỉ thiếu mấy chục ngàn đồng mà bị từ chối làm lễ. Nhà chùa mà cũng kinh doanh sòng phẳng thế sao?

Cúng sao, giải hạn là niềm tin mù quáng

Vậy, việc cúng sao giải hạn có thực sự là "phép màu" để xua đi điều rủi ro hay không, nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn khẳng định: Các thiên thể trên bầu trời thực tế đều cách rất xa chúng ta và đều là những thực thể vật lý mà ngày nay các nhà khoa học đã xác định được rất rõ ràng. Do đó, không thể gắn cho các thiên thể chức năng "chiếu mệnh"con người. Mọi việc xảy ra với chúng ta đều có nguồn gốc hết sức rõ ràng từ yếu tố chủ quan (do chúng ta quyết định) và khách quan (tác động của ngoại cảnh như thiên nhiên, xã hội) chứ không phải do các vì sao.

Nhiều người cũng đồng quan điểm khi cho rằng cúng sao giải hạn là niềm tin mù quáng. Anh Hùng, Bắc Từ Liêm cho biết, từ nhiều năm nay, gia đình anh đã không nộp tiền để cúng sao giải hạn, mà cố gắng sống và làm việc một cách khoa học, hiệu quả để có được những thứ như mình mong muốn.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy khẳng định: Nếu không kịp thời có những giải pháp để khắc phục hiện tượng này, để niềm tin của người dân bị lạm dụng thì không những không mang lại sự bình yên, hạnh phúc thực sự mà còn tiềm ẩn những nguy cơ gây mất an toàn, ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt của nhiều người dân. Không thể chỉ trông chờ việc dâng sao giải hạn mà thoát khỏi những rủi ro, không may mắn…

“Nếu để được thỏa nguyện, đạt được mọi điều mong ước mà chỉ dễ dàng với những niềm tin, sự trông chờ may rủi bằng việc cúng sao giải hạn thì hoàn toàn không đúng với giáo lý nhà Phật như các Thượng tọa, Hòa thượng và nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, tôn giáo đã nghiên cứu, phân tích…”, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy khẳng định và cho rằng xuất phát từ những nhu cầu đúng đắn và chính đáng đó, bản thân mỗi con người cần phải nỗ lực và rèn luyện để đạt được.

Thượng tọa Thích Nhật Từ, Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng đã khẳng định, trong kinh Phật, Đức Phật dạy rằng bất kỳ ai làm nghề cúng sao, bói toán, đoán hưng suy, vận hạn... đều thuộc về nghề phi pháp theo đạo đức Phật giáo. Kinh Phật cũng không có thần sao chiếu mệnh, cũng không có vận hạn tốt, xấu.

Còn GS.TS, nhà nghiên cứu văn hóa Trần Lâm Biền khẳng định: Có dâng đến ngàn vạn lần thì các ngôi sao vẫn vận động như thế, không thay đổi. Vì thế, không thể ảnh hưởng đến số phận của con người. Thay vì dâng sao giải hạn thì không gì tốt hơn bằng việc hãy ứng xử tốt với tất cả mọi người, có thiện tâm, xây dựng cho mình nhận thức, đạo đức đúng truyền thống thì tinh thần sẽ thanh thản.

Bảo Anh