Người dân xóm Sông Cầu 3 dựng vật cản, tự cắm mốc trọng tải... chốt chặn cản xe doanh nghiệp. Ảnh: Thế Lữ

Doanh nghiệp được phép

DN Việt Cường được UBND tỉnh Thái Nguyên cấp phép khoáng sản số 181/GP-UBND ngày 24/1/2011 khai thác đất sét làm gạch tại mỏ đất Theo Cầy, xã Minh Lập và xã Hóa Thượng, huyện Đồng Hỷ.

DN chở đất về nhà máy đặt trong khu công nghiệp Cao Ngạn (TP Thái Nguyên) để sản xuất gạch theo công nghệ mới. Lộ trình vận chuyển được UBND huyện Đồng Hỷ phê duyệt có đi qua địa phận xóm Sông Cầu 3 và xóm Việt Cường (xã Hóa Thượng).

DN Việt Cường đã xây dựng phương án chở đất bằng xe có trọng tải 12 tấn (cả xe), thùng xe được che bạt, đảm bảo an toàn giao thông; có công nhân quét đường khi có đất rơi vãi, có hệ thống ngầm rửa bánh xe. DN đóng góp 100% số tiền đối ứng của nhân dân xóm Sông Cầu 3 đã bỏ ra làm đường với chiều dài 462m, rộng 3m, độ dầy 0,2m. Đường làm từ năm 2009 với chi phí 130.996.070 đồng (xi măng do Nhà nước hỗ trợ). Trong quá trình vận chuyển, đường hỏng DN sẽ cho sửa chữa, đổ mới bằng bê tông; cam kết phối hợp với các cơ quan chức năng của huyện, mở rộng đường, đổ bê tông toàn bộ hành lang đường còn lại (rộng thêm từ 2 - 3m so với đường hiện tại). Đặc biệt, DN cam kết đảm bảo vệ sinh môi trường trong quá trình vận chuyển.

Như vậy, cơ sở pháp lý cho phép DN được đi qua địa bàn. Phía DN cũng cam kết thực hiện các tiêu chí môi trường. Thế nhưng, người dân vẫn kiên quyết chốt chặn không cho xe DN vào chở đất.

Lý do cấm vận

Người dân xóm Sông Cầu 3 cho rằng, tuyến đường bê tông của xóm là đường dân sinh, đường cụt chạy ra cánh đồng phục vụ sinh hoạt cho người dân chứ không phải là đường liên xã.

Công văn số 808/SGTVT-QLGT ngày 12/6/2015 của Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Thái Nguyên gửi UBND huyện Đồng Hỷ khẳng định đoạn đường qua thôn là đường giao thông nông thôn loại A cho phép xe trọng tải cả xe và hàng 12 tấn lưu thông là không đúng với thực tế của nền đường. Mặt khác, khi làm đường không được lu, nén cẩn thận mà chỉ được đắp thủ công, nguyên liệu chủ yếu là đá thải lẫn đất, độ dày đạt 16cm chứ không phải 20cm. Vì vậy, đường không đủ chuẩn đường giao thông nông thôn loại A. Đối chiếu với Công văn số 315 của Bộ GTVT ngày 23/2/2015 cũng như sơ đồ thiết kế đường giao thông nông thôn thì đường của xóm Sông Cầu 3 là đường loại B hoặc loại C chứ không phải là đường loại A như kết luận của Sở GTVT Thái Nguyên.

Với lưu lượng mỗi ngày có khoảng 200 lượt xe chạy qua (theo công suất thiết kế của nhà máy gạch) thì đường không chịu nổi tải trọng, đồng thời gây cản trở giao thông người qua lại, gây ô nhiễm môi trường làm đảo lộn cuộc sống của người dân. Mặc dù được DN trả khoản tiền 130.996.070 đồng để nhân dân xây dựng công trình phúc lợi khác, nhưng người dân không đồng tình. Dân đề nghị DN khai thác đất ở đâu thì đi trên địa bàn đó hoặc mở đường tránh khu dân cư. Đó là lý do người dân kiên quyết chốt chặn, cản DN.

Tháo gỡ

DN được giao khai thác 60ha đất trong thời hạn 50 năm, đây là khu đất kẹt nằm giữa sông Cầu và suối nên khi khai thác không ảnh hưởng tới dòng chảy của sông Cầu và cũng không ảnh hưởng tới cuộc sống người dân, bởi xa khu vực khai thác mà chỉ ảnh hưởng trên đường vận chuyển mà thôi. Đó là ý kiến của một số cán bộ môi trường, cán bộ quản lý tỉnh Thái Nguyên. Ảnh hưởng đến đời sống của người dân khi xe chuyển đất chạy qua xóm là đúng sự thật. Tuy nhiên, ảnh hưởng đến mức nào và giải pháp khắc phục có đạt hiệu quả không đó là điều đáng bàn bởi đoạn đường này đúng tiêu chuẩn mà Sở GTVT Thái Nguyên xác nhận loại A thì người dân không thể cấm xe qua.

Trước những ngày đỉnh điểm của tháng 7, huyện Đồng Hỷ đã tổ chức 5 cuộc họp tuyên truyền giải thích cho người dân xóm Sông Cầu 3 về quy định của pháp luật quản lý đường bộ. UBND tỉnh Thái Nguyên đã có văn bản “giao Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan, trên cơ sở các quy định của pháp luật, có giải pháp xử lý kịp thời để chấm dứt ngay việc người dân tại xóm Sông Cầu 3 ngăn cản đường vận chuyển phục vụ hoạt động của nhà máy gạch, nhằm tạo điều kiện cho DN đi vào sản xuất ổn định, tháo gỡ khó khăn theo quy định hiện hành”.

Theo một số luật sư Đoàn Luật sư TP Hà Nội: Tại thời điểm này thì DN Việt Cường không sai vì xe DN được phép chạy qua địa bàn thôn, bởi theo Sở GTVT thì đây là loại đường giao thông nông thôn loại A, xe có trọng tải 12 tấn (gồm có xe và hàng) được phép lưu thông. Người dân không đồng tình thì có quyền khiếu nại Văn bản số 808 của Sở GTVT Thái Nguyên. Việc cấm vận giao thông sẽ gây thiệt hại lớn đối với DN thì người dân cũng phải chịu trách nhiệm một phần.

Cách tháo gỡ tốt nhất là người dân phải hiểu đầy đủ các quy định của pháp luật và thực thi chuẩn chỉ. DN phải nghiêm túc thực hiện các cam kết như đã nêu trên, ngoài ra phải xây dựng mối quan hệ thân thiện giữa DN với địa bàn, tăng cường hoạt động hỗ trợ địa phương về kinh tế trong khả năng cho phép góp phần cải thiện đời sống kinh tế của thôn để dân hiểu được rằng DN phát triển thì dân cũng được hưởng lợi.

Thế Lữ