(Thanh tra) - Sau hơn 2 tháng thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, tại xã Quý Lộc (Thanh Hóa), đơn vị mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 địa phương (xã Yên Thọ, thị trấn Yên Lâm, thị trấn Quý Lộc) đã trở thành “điểm nóng” về khối lượng công việc hành chính. Trong đó, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo nổi lên là một nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa thường xuyên, đòi hỏi sự quyết liệt, minh bạch và tinh thần trách nhiệm cao.
Những số liệu biết nói
Báo cáo kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo quý III/2025 cho thấy, xã Quý Lộc đã tiếp nhận 65 lượt công dân, tương ứng 65 đơn thư. Trong số này, có 2 đơn khiếu nại, 63 đơn kiến nghị, phản ánh, và không có đơn tố cáo. Đáng chú ý, có 26 đơn thư đã được giải quyết, đạt tỷ lệ 40% – một con số thể hiện sự nỗ lực đáng kể của chính quyền xã trong bối cảnh bộ máy vừa mới vận hành.
Các vụ việc phát sinh chủ yếu tập trung ở lĩnh vực đất đai, vốn là “mảnh đất nhạy cảm” tại nhiều địa phương. Nhiều vụ việc tồn tại từ nhiều năm trước, liên quan đến sai phạm trong quản lý, sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… nay vẫn tiếp tục được công dân gửi đơn kiến nghị.
Báo cáo cũng chỉ rõ, nguyên nhân dẫn đến đơn thư chủ yếu xuất phát từ bất cập của pháp luật đất đai còn chồng chéo, một số vụ việc cũ phức tạp chưa có cơ sở giải quyết dứt điểm, cùng với đó là ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân chưa cao.
Để tăng cường kỷ cương, UBND xã Quý Lộc đã ban hành Quyết định số 85/QĐ-UBND ngày 11/7/2025 về Quy chế tiếp công dân; Quyết định số 86/QĐ-UBND về thành lập Tổ tiếp công dân; đồng thời công khai lịch tiếp dân định kỳ của Chủ tịch UBND xã vào thứ Sáu hàng tuần. Thực tế, nhiều buổi tiếp công dân còn diễn ra cả vào ngày nghỉ để đảm bảo không bỏ sót kiến nghị của người dân.
Cùng với đó, công tác tuyên truyền pháp luật được triển khai đa dạng, thông tin trên loa truyền thanh, mạng xã hội, lồng ghép trong sinh hoạt chi bộ, họp thôn… Qua đó, giúp cán bộ nâng cao kỹ năng tiếp công dân, người dân hiểu rõ hơn quyền và nghĩa vụ khiếu nại, tố cáo, hạn chế tình trạng đơn thư vượt cấp.
Trao đổi với phóng viên Báo Thanh tra, ông Nguyễn Văn Hiếu – Chủ tịch UBND xã Quý Lộc cho biết: Từ khi thực hiện chính quyền 2 cấp cho đến nay, do sáp nhập 3 xã lại với nhau nên khối lượng công việc tiếp công dân sau khi sáp nhập tăng gấp nhiều lần so với trước đây.
“Trước kia, mỗi xã cũ một tháng chỉ vài lượt công dân lên kiến nghị, thì nay gần như ngày nào cũng có người dân đến làm việc trực tiếp. Trong 70 ngày đầu vận hành, xã tiếp nhận 70 đơn thư – con số vượt xa so với ba xã cũ cộng lại trong cùng thời gian. Áp lực là rất lớn, nhưng cũng nhờ vậy, chúng tôi nắm bắt được nhiều vấn đề của dân hơn, xử lý kịp thời hơn", ông Nguyễn Văn Hiếu nói.
Lĩnh vực phát sinh đơn thư nhiều nhất là đất đai. Theo ông Hiếu, từ khi thực hiện chính quyền 2 cấp, xã đã tiếp nhận và xử lý tới 118 hồ sơ đất đai, tháo gỡ được nhiều vướng mắc lâu dài. Ngày trước thủ tục hành chính về đất đai phải qua nhiều khâu trung gian, nay tập trung tại xã, cán bộ xử lý trực tiếp, nhanh gọn hơn. Nhiều hồ sơ sai lệch, đính chính, chỉnh lý đã được giải quyết ngay. Bà con rất phấn khởi, coi đây là bước chuyển mình thực sự.
Tiếng nói từ thực tiễn cơ sở
Mặc dù vậy, những vụ việc tồn đọng nhiều năm, đặc biệt liên quan đến các sai phạm cũ trong quản lý đất đai, vẫn là “bài toán khó”. Có những vụ việc hàng chục năm qua đã được huyện, tỉnh giải quyết nhưng người dân chưa thỏa mãn nên tiếp tục gửi đơn.
Thực tế, cấp xã không đủ thẩm quyền để xử lý dứt điểm, nhưng chúng tôi vẫn phải tiếp nhận, đối thoại, giải thích. Đây là áp lực lớn nhất hiện nay", ông Hiếu cho biết.
Không chỉ vướng mắc về thẩm quyền, cán bộ cơ sở cũng đối diện với khối lượng công việc đồ sộ. Ông Hiếu kể, nhiều hôm cán bộ phải làm việc thâu đêm, rà soát hồ sơ cũ để kịp trả lời dân: “Có lúc 2–3 giờ sáng anh em mới xong việc. Nhưng chúng tôi xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, trách nhiệm phải làm cho đến nơi đến chốn”.
Bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, báo cáo của UBND xã Quý Lộc cũng chỉ rõ hạn chế: Tỷ lệ giải quyết đơn thư mới đạt 40%; một số vụ việc chậm so với quy định; công tác tuyên truyền pháp luật chưa thật sự đa dạng, chưa thu hút đông đảo người dân tham gia.
Để khắc phục, xã Quý Lộc đã đề ra nhiều giải pháp cho thời gian tới. Nâng cao chất lượng tiếp dân, xử lý đơn thư đúng quy trình, không để tồn đọng kéo dài.
Tăng cường đối thoại, công khai, minh bạch, tạo sự đồng thuận. Đẩy mạnh tuyên truyền Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo. Kiến nghị cấp trên có chế độ đặc thù cho cán bộ tiếp dân, tổ chức tập huấn nghiệp vụ thường xuyên.
Đặc biệt, xã đề xuất cần có hướng dẫn rõ ràng đối với các trường hợp cố tình khiếu kiện kéo dài dù vụ việc đã được giải quyết đúng pháp luật, nhằm giảm áp lực cho chính quyền cơ sở và bảo đảm kỷ cương hành chính.
Thực tiễn ở Quý Lộc cho thấy, mô hình chính quyền 2 cấp bước đầu đã mang lại hiệu quả rõ nét: Công dân đến làm việc trực tiếp nhiều hơn, vụ việc được giải quyết nhanh hơn, niềm tin vào chính quyền cơ sở được củng cố. Dẫu còn những khó khăn, vướng mắc, song với quyết tâm chính trị và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đặc biệt là sự gần gũi, lắng nghe và đối thoại với dân, Quý Lộc đang dần xây dựng được một nền hành chính minh bạch, phục vụ, vì nhân dân.
Bài 2: Chính quyền xã vùng cao Nam Xuân gần dân hơn để phục vụ tốt hơn
