Bộ đội biên phòng Điện Biên bám dân, bám bản. Ảnh: Hồng Bài

Là xã biên giới của huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên, nhưng đường vào xã Na Ư khá thuận lợi. Con đường nhựa như con rắn uốn lượn, vắt mình trên sườn núi, len lỏi trong dãy núi điệp trùng, heo hút.

Thiếu tá Nguyễn Tất Thắng, Đội trưởng Đội Công tác Biên phòng (Bộ đội Biên phòng tỉnh Điện Biên) xã Na Ư cho biết: Được Nhà nước đầu tư kinh phí thông qua các chương trình, dự án, cơ sở hạ tầng như điện, đường, trạm y tế, trường học, nước sinh hoạt, trụ sở làm việc của UBND xã đều được xây dựng khá khang trang. Tuy nhiên, do trình độ nhận thức của nhân dân còn nhiều hạn chế, đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn nên kẻ xấu đã lợi dụng để lôi kéo một số người tham gia vào việc mua bán, vận chuyển ma túy trái phép từ nước bạn Lào vào Việt Nam tiêu thụ. Nhiều gia đình cả bố con, vợ chồng, anh em cùng lâm vào cảnh tù tội vì ma túy.

Trước mắt chúng tôi là những ngôi nhà thấp tè như dán vào sườn núi. Người Mông đều làm nhà như vậy, họ sống theo từng chòm. Xã Na Ư chưa đến 2.000 hộ, nhưng dân cư chia thành 6 bản: Ca Hâu, Con Cang, Na Ư, Búng Bửa, Hua Thanh và Na Láy. Cả 6 bản đều có tệ nạn ma túy nhưng “nóng” nhất là bản Ca Hâu, Con Cang và Na Ư.

Từ xã Na Ư chỉ đi vài bước là đặt chân lên đất Pa Hốc, huyện Mường Mày - một trong những điểm chế xuất, trung chuyển ma túy nhức nhối nhất của tỉnh Phoong Xa Lỳ, Lào. Người dân ở 2 địa phương Na Ư (Việt Nam) và Pa Hốc (Lào) có quan hệ thân thiết với nhau từ nhiều năm nay nên việc đi lại, giao lưu hàng hóa, sinh hoạt khá mật thiết.

Vào bản Na Ư, Ca Hâu, chúng tôi thấy hầu như nhà nào cũng đóng cửa, có chăng cửa chính chỉ he hé mở đủ lọt người vào. Là “rốn ma túy” nhưng bản nào cũng nghèo xác xơ; nhà tuềnh toàng, không chuồng trại chăn nuôi, không vườn rau, ao cá. Những đứa trẻ nhem nhuốc tụ tập ngồi lê la trên đất, sau hiên nhà, lấm lét nhìn người lạ. Một vài nhà xây kiên cố, có hàng rào bao bọc kín cổng cao tường, đã ẩm mốc, rêu phong. Đó là cơ ngơi của những “đại gia ma túy” một thời ngang dọc đất Na Ư.  

Chúng tôi vào nhà bà Và Thị Mái, bản Na Ư. Bà Mái đang bế đứa cháu ngồi ngoài hiên. Mắt bà đau đáu nhìn lên dãy núi cao ngất trước bản. Ông Ly Nình Vàng, Phó Chủ tịch UBND xã Na Ư, giới thiệu: “Bà Và Thị Mái có 9 người con, cả dâu, rể thì 5 người đã bị bắt đi tù vì tội vận chuyển ma túy. Người con lớn đang bị truy nã. Nay chỉ còn con dâu út ở nhà với bà trông 5 đứa cháu nhỏ”.

Bà Và Thị Mái nhìn chúng tôi, rồi nói bằng tiếng Mông, vừa nói, nước mắt bà vừa chảy dài trên má. Ông Ly Nình Vàng dịch lại lời bà Mái: Tại mình không dạy được con thôi. Để nó hám tiền hám bạc mà đi theo kẻ xấu làm việc xấu. Bị bắt đi tù rồi mà nhà cửa có đẹp đâu, ở nhà có gì mà ăn đâu. Mình già rồi, yếu lắm không đủ sức lên nương nữa.

Mong ước của bà Mái là người con cả đang bị truy nã trở về nhà: “Nó có bị bắt, bị bắn chết thì mình cũng được nhìn lại cái mặt nó, biết cái mộ của nó ở đâu”. Bà Mái khóc thành tiếng, thằng bé cũng khóc ré lên. Nhìn cảnh này thật khó mà cầm lòng được. Rồi mai đây bà Mái già yếu, suy sụp thì ai sẽ nuôi nấng 5 đứa trẻ không cha không mẹ? Mùa mưa đã đến, ngôi nhà này có chống đỡ nổi những trận gió Lào, những cơn bão núi, những cơn mưa rừng nơi ngút ngàn sương gió? Ma túy đã reo rắc những nỗi đau đến quặn lòng vào từng bản, từng nhà, từng số phận con người…

Phó Chủ tịch UBND xã Na Ư nói: “Chính quyền xã, các tổ chức đoàn thể trong xã tuyên truyền nhiều lắm, đến từng nhà, gặp từng người để tuyên truyền về chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống ma túy, nhưng cũng khó lắm. Biết đi mua bán, vận chuyển ma túy là phạm tội lớn, là bị bắt đi tù, tội nặng thì bị bắn chết, nhưng nhiều người vẫn cứ làm. Bố con, vợ chồng, anh em gọi nhau cùng đi làm. UBND xã còn phát động nhân dân tố cáo tội phạm với cán bộ công an, bộ đội biên phòng. Không nghe lời kẻ xấu dụ dỗ đi buôn ma túy. Nhiều người nghe theo có được nhà cửa yên lành, cuộc sống hạnh phúc. Như ở bản Búng Bửa, Hua Thanh, Na Láy ít người phạm tội ma túy hơn các bản khác”.

Ông Ly Nình Vàng kể ra một số đối tượng buôn ma túy lớn đã bị bắt là người Na Ư. Điển hình là Ly A Chua, sinh năm 1987, người bản Ca Hâu, bị bắt ngày 19/6/2012, khi đang vận chuyển 20 bánh heroin từ Cửa khẩu Tây Trang vào địa phận tỉnh Điện Biên. Ly A Chua mới ngoài 20 tuổi nhưng rất liều lĩnh, hắn sống trong rừng nhiều hơn ở nhà. Mọi ngóc ngách đường rừng khu vực Cửa khẩu Tây Trang, Lý A Chua thuộc như trong nhà hắn. Người trong bản nói rằng, Lý A Chua nhanh như con sóc. Tuy nhiên, có giỏi luồn rừng, vượt núi đến mấy, hắn cũng không thoát được lưới pháp luật.

Hay như vụ Và A Só (SN 1984) và Ly A Só (SN 1976), cùng ở bản Na Láy, bị bắt khi đang vận chuyển 5 bánh heroin, 210 viên ma túy tổng hợp từ Lào vào Điện Biên tìm đường đem đi tiêu thụ. Cặp tội phạm này nổi tiếng ranh ma, sảo quyệt. Chúng có nhiều phương kế hòng đánh lừa lực lượng công an và bộ đội biên phòng cửa khẩu. Chuyên án 061N của Bộ đội Biên phòng Điện Biên đã tóm gọn 2 “con cáo” bản Na Láy.

Nhìn lại mấy năm gần đây, Na Ư là điểm “nóng” nhất về ma túy ở Điện Biên. Những đường dây mua bán, vận chuyển ma túy từ Mường Mày (Lào) vào Điện Biên đã hình thành. Nhiều “cộm cán” ma túy trên đất Na Ư xuất hiện với những ngôi nhà biệt thự khang trang, xe ô tô bạc tỷ như: Hạ A Long, trùm ma túy khét tiếng, trong nhà lúc nào cũng có súng lục, đạn. Xung quanh nhà có camera theo dõi. Khi bị bắt, hắn lộ nguyên hình tên cầm đầu đường dây ma túy Mường Mày - Điện Biên. Hay tên Vừ A Tếnh (SN 1974), nguyên Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc xã Na Ư, là một mắt xích trong đường dây vận chuyển ma túy quốc tế, khi bị bắt, trong người Tếnh còn 1 bánh heroin chưa kịp tiêu thụ.

Có thể nói, ma túy đã ập vào Na Ư như 1 trận bão lớn làm tan nát bao gia đình, kéo hàng chục con người Mông xã Na Ư vốn hiền lành chất phác, nay phải vào vòng tù tội. Cuộc chiến chống ma túy ở Na Ư ngày càng quyết liệt, cam go. Mùa Hè đã đến, mùa của gió Lào, ruồi vàng, bọ chó, mùa của mưa rừng, vắt núi, cũng là lúc cán bộ chiến sỹ bộ đội biên phòng Đồn Biên phòng Tây Trang lại bước vào một thử thách lớn. Tất cả vì sự bình yên của biên giới thân yêu của Tổ quốc.

Hồng Bài