“Thổ phỉ” cromit hoành hành ở xã Mậu Lâm

>> Kỳ V: Nhiều đơn vị khai thác khoáng sản không thuê đất
>> Kỳ IV: Hiểm nguy từ nổ mìn khai thác đá
>> Kỳ III: Sông Hương gồng mình, chính quyền bất lực?
>> Kỳ II: “Cát tặc” tràn lan, địa phương… mệt mỏi
>> Kỳ I: Doanh nghiệp phá sản, “thổ phỉ” sống khỏe

Có mặt tại hiện trường, chúng tôi tận mắt chứng kiến hàng trăm ha đất nông nghiệp bị hoang hóa do “thổ phỉ” cromit đào bới trái phép.

Chiều muộn, khi mặt trời bắt đầu khuất núi, trên cánh đồng Tâm Tiến, xã Mậu Lâm, các nhóm “thổ phỉ” lại nổ máy phát điện phục vụ việc khai thác. Cách đó không xa, trên cánh đồng thôn Đồng Nghiêm, một nhóm “thổ phỉ” khác đang thi nhau vận hành máy nổ, máy xúc và các dụng cụ khai thác quặng.

Anh Nguyễn Khắc Toản, một công nhân ở đây cho biết: “Chúng tôi khai thác thuê cho ông chủ tên Nguyễn Văn Thắng. Mỗi người chỉ được trả công hơn 100 nghìn đồng/ngày, làm ngày nào trả tiền ngày đó. Tất cả lao động tại bãi đều không có hợp đồng lao động, đóng bảo hiểm xã hội... Hàng ngày, ông Thắng cử người gom quặng cromit bán lại cho Cty Cổ phần Nam Việt với giá khoảng 2 triệu đồng/tấn”.

Chỉ tay về phía đống quặng cromit khoảng 60 - 70 tấn đang chất bên lán trại, anh Toản bảo: “Số quặng này, đêm đến là ô tô của các “đầu nậu” sẽ vào xúc chở đi tiêu thụ”.

Trao đổi với PV về biện pháp ngăn chặn khai thác quặng cromit trái phép trên địa bàn, Thượng tá Nguyễn Văn Tiến, Phó trưởng Công an huyện Như Thanh… “né”: “Trước đây, tôi được phân công theo dõi tình hình trật tự trị an khu vực mỏ, nay đồng chí Trưởng Công an huyện trực tiếp chỉ đạo, xử lý”.

Được biết, ngày 4/4/2012, Tổ Công tác thuộc Phòng Cảnh sát Môi trường, Công an tỉnh Thanh Hóa kết hợp với Công an huyện Như Thanh tiến hành kiểm tra, bắt và lập biên bản xử lý hành chính một vụ khai thác quặng trái phép, tịch thu hơn 20 tấn quặng cromit của một nhóm “thổ phỉ” trên cánh đồng Tâm Tiến, rồi giao cho UBND xã Mậu Lâm bảo quản tang vật. Thế nhưng, sau đó, tang vật của vụ xử lý hành chính này đã biến mất khỏi hiện trường.

Hàng trăm tấn quặng bị “thổ phỉ” khai thác trái phép mỗi ngày

Mang câu chuyện hơn 20 tấn quặng bị “bốc hơi” đến tìm gặp ông Lê Hữu Hòa, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã Mậu Lâm, ông Hòa tỏ vẻ “giật mình” bảo: “Không biết”!

Cùng có mặt trong buổi làm việc, ông Lô Văn Huân, Phó trưởng Công an xã Mậu Lâm cũng “không nắm rõ sự việc”.

“Hoạt động khai thác quặng cromit trái phép trên địa bàn xã Mậu Lâm rộ nhất vào năm 2010. Năm nay, hoạt động khai thác mỏ trái phép tuy giảm nhưng vẫn tiềm ẩn những phức tạp, vì xã có tới 39% hộ nghèo, trong khi đó đất sản xuất nông nghiệp đang ít dần. Từ năm 2010 đến hết quý I/2012, các cơ quan chức năng mới bắt và chỉ phạt hành chính được 8 vụ. Ngày 1/4/2012, Công an xã Mậu Lâm bắt thêm được 1 vụ, tịch thu 2 máy nổ. Cơ quan Cảnh sát Môi trường Công an tỉnh Thanh Hóa vẫn thỉnh thoảng về kiểm tra các khu vực mỏ cromit, thế nhưng khi cảnh sát ra khỏi hiện trường thì hoạt động khai thác quặng trái phép lại tái diễn”, ông Hòa nói.

Theo số liệu thống kê, tại các xã quanh chân núi Nưa như Mậu Lâm, Phú Nhuận (huyện Như Thanh), Vân Sơn, Tân Ninh và Thái Hòa (huyện Triệu Sơn) có hàng trăm ha đất nông nghiệp chứa quặng cromit đã và đang bị đào bới trái phép. Trong khi đó, một số doanh nghiệp được UBND tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa cấp phép cho thuê đất có chứa khoáng sản cromit, nhưng do nhiều nguyên nhân, chưa có điều kiện tổ chức khai thác theo đề án phê duyệt, nên có sự buông lỏng quản lý hoặc thuê “đầu nậu” khai thác.

Nếu cứ để mặc nhiên cho các “đầu nậu” tổ chức khai thác trái phép như hiện nay thì tài nguyên khoáng sản thất thoát lớn, an ninh trật tự ở các khu vực vùng mỏ ngày càng phức tạp. Đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa sớm chỉ đạo chấn chỉnh tình trạng này.

Văn Thanh

Kỳ VII: Chuyện ở nơi quanh năm khô khát