Nhiều sai phạm trong khai thác tại mỏ vàng Minh Lương đã được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ. Ảnh: MH

Bỏ ngỏ nội dung liên quan đến tận thu, thu gom quặng apatit

Đối với các nội dung kiến nghị liên quan đến dự án của Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama, về nội dung điều tra, xác minh sai phạm của Lilama, sau khi có kết luận thanh tra và ý kiến chỉ đạo xử lý sau thanh tra của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đối với UBND tỉnh Lào Cai trong việc chỉ đạo cơ quan Công an tỉnh tiến hành xác minh, làm rõ và xử lý theo đúng quy định của pháp luật về những sai phạm của Lilama trong việc tận thu, thu gom quặng apatit, theo báo cáo, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành Quyết định số 2278 ngày 24/7/2018 về việc thành lập tổ công tác, trong đó giao Công an tỉnh Lào Cai chủ trì kiểm tra, xác minh làm rõ việc thu hồi quặng apatit trong quá trình thi công mặt bằng dự án, nhà hàng khách sạn; có hay không việc gian lận thuế, phí đối với Lilama.

Căn cứ Báo cáo số 1487 ngày 14/9/2018 của Công an tỉnh, UBND tỉnh Lào Cai đã có báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Thanh tra Chính phủ kết quả kiểm tra, xác minh tại Lilama. Theo báo cáo này, về kê khai, nộp thuế, phí qua các năm, UBND tỉnh báo cáo Lilama đã kê khai nộp thuế, phí theo đúng quy định. Đối với các khoản thuế, phí phải nộp bổ sung, truy thu theo kết luận của đoàn thanh tra, kiểm tra Lilama đã thực hiện nộp đầy đủ, chưa phát hiện việc gian lận thuế, phí tại Lilama.

Thanh tra Chính phủ kết luận việc cho tận thu quặng apatit trong quá trình thi công mặt bằng dự án, nhà hàng khách sạn là trái luật. Ảnh: MH

Về công tác bảo vệ môi trường trong quá trình thực hiện dự án, đến nay, dự án mới tập trung thực hiện việc san tạo mặt bằng theo hồ sơ thiết kế dự án nhà hàng, khách sạn và có phát hiện khoáng sản đã được UBND tỉnh Lào Cai cho phép thu hồi; các tác động của giai đoạn này phát sinh chủ yếu là bụi trong quá trình bốc xúc, vận chuyển, đổ thải. Tuy nhiên, vị trí mặt bằng nằm khuất nên không gây tác động lớn đến môi trường xung quanh; đối với đất đá thải được vận chuyên đổ tại bãi thải khai trường 17, vì vậy về lâu dài cũng không tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm, ảnh hưởng tới môi trường, về cơ bản các tác động trong quá trình san tạo mặt bằng dự án chủ yếu do bụi, đến thời điểm hiện tại đã kết thúc.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ về xác minh, điều tra sai phạm tại Lilama và chỉ đạo của Bộ Công an tại Văn bản số 1900 ngày 05/6/2020; UBND tỉnh Lào Cai đã giao Công an tỉnh điều tra, xác minh vụ việc để xử lý theo quy định.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Lào Cai, ngày 09/11/2020, Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lào Cai giao cho Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu tiếp nhận và lập hồ sơ giải quyết tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố theo quy định của pháp luật. Hiện, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lào Cai đang phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Lào Cai tiếp tục điều tra, xác minh.

Về nội dung kiến nghị “xem xét thu hồi giấy chứng nhận đầu tư (GCNĐT), thu hồi diện tích đất 3,77 ha đã cấp cho Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama do vi phạm về tiến độ thực hiện dự án xây dựng khách sạn nhà hàng theo quy định tại điểm I, khoản 1, Điều 64, Luật Đất đai năm 2013; yêu cầu Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama hoàn nguyên trên diện tích đất đã tận thu, thu gom apatit theo quy định của pháp luật”, ngày 30/7/2018, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lào Cai đã có Thông báo số 22 về việc chấm dứt hoạt động dự án đầu tư và thu hồi GCNĐT dự án khách sạn, nhà hàng tại thôn 2, xã Đồn Tuyển, thành phố Lào Cai do Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama làm chủ đầu tư.

UBND tỉnh Lào Cai chưa báo cáo kết quả thực hiện nội dung “yêu cầu Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama hoàn nguyên trên diện tích đất đã tận thu, thu gom apatit theo quy định của pháp luật”.

UBND tỉnh chưa thu hồi GCNĐT của Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai

Đối với kiến nghị liên quan đến mỏ vàng Minh Lương, Thanh tra Chính phủ kết luận và kiến nghị UBND tỉnh Lào Cai “xem xét thu hồi GCNĐT của Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai làm chủ đầu tư dự án khai thác, tuyển và luyện vàng gốc, mỏ vàng Minh Lương (không thực hiện tiếp giai đoạn II), đối với diện tích là 98,32/108 ha, do vi phạm đất rừng đặc dụng; giấy phép khai thác đã hết hạn; dự án đã đầu tư giai đoạn 1 nhưng hiệu quả đầu tư thấp”.

Ngày 24/12/2018, Văn phòng Chính phủ có Thông báo số 469 về ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình “giao Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Lào Cai đánh giá lại trữ lượng quặng vàng, kiểm tra kỹ việc chuyển đổi đất rừng đặc dụng của dự án; đánh giá tổng thể các yếu tố như trữ lượng, ảnh hưởng môi trường, hiệu quả, nộp ngân sách, an ninh trật tự... để xem xét, quyết định việc gia hạn hoặc không gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản của dự án (khi hết hạn vào tháng 4 năm 2019) theo đúng các quy định của pháp luật”.

Ngày 3/9/2020, Bộ TNMT có Văn bản số 4743 báo cáo kết quả thực hiện. Theo đó, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản đã phối hợp với Sở TNMT Lào Cai kiểm tra công tác quản lý, bảo vệ mỏ vàng Minh Lương. Kết quả kiểm tra cho thấy, khi giấy phép chấm dứt hiệu lực, công ty đã dừng hoạt động khai thác và duy trì lực lượng quản lý, bảo vệ mỏ và bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trong phạm vi ranh giới khu vực được cấp phép khai thác.

Ngày 11/3/2019, công ty đã nộp hồ sơ đề nghị gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản nhưng chưa được Bộ TNMT tiếp nhận do hồ sơ đề nghị gia hạn chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định.

Ngày 22/6/2020, UBND tỉnh Lào Cai đã có Công văn số 2783 đề nghị Bộ TNMT xem xét cho phép Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai tiếp tục khai thác mỏ vàng Minh Lương.

UBND tỉnh Lào Cai chưa thu hồi GCNĐT của Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai  (ảnh trụ sở công ty trên website chính thức)

Căn cứ đề nghị của UBND tỉnh Lào Cai, Bộ TNMT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai tiếp tục được quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác tại mỏ vàng Minh Lương cho đến khi có quyết định mới của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; cho phép Bộ TNMT cấp lại (cấp mới) giấy phép khai thác mỏ vàng Minh Lương cho Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai trên cơ sở trữ lượng khoảng sản còn lại theo báo cáo của công ty; cho phép công ty được sử dụng dự án đầu tư và báo cáo đánh giá tác động môi trường đã phê duyệt. Sau khi được cấp giấy phép khai thác, công ty triển khai thực hiện thăm dò nâng cấp trữ lượng trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, sẽ lập hồ sơ xin điều chỉnh giấy phép khai thác theo trữ lượng mới.

Về thực hiện các nghĩa vụ tại mỏ vàng Minh Lương, Bộ TNMT báo cáo đã có các văn bản thông báo Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai lập hồ sơ đóng cửa mỏ để chấm dứt nghĩa vụ đối với giấy phép khai thác khoáng sản hết hạn và hướng dẫn công ty rà soát, đánh giá lại trữ lượng quặng vàng tại mỏ vàng Minh Lương làm cơ sở hoàn thiện hồ sơ trình Bộ TNMT cấp lại (cấp mới) giấy phép khai thác khoáng sản.

Để tháo gỡ khó khăn cho công ty nhưng vẫn đảm bảo việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản tiếp theo tại mỏ vàng Minh Lương theo đúng quy định của pháp luật, phù hợp với tình hình thực tế, Bộ TNMT tiếp tục đề nghị Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ các giải pháp để quản lý, khai thác mỏ vàng Minh Lương đã được Bộ TNMT đề xuất tại Văn bản số 4743 ngày 03/9/2020 nêu trên.

UBND tỉnh Lào Cai chưa thu hồi GCNĐT của Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai đối với dự án khai thác, tuyển và luyện vàng gốc - Mỏ vàng Minh Lương (không cho thực hiện tiếp giai đoạn II) theo kiến nghị tại kết luận thanh tra.

Theo Phó Tổng Thanh tra Bùi Ngọc Lam, với những kết quả ghi nhận được, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ TNMT, Tài chính, UBND tỉnh Lào Cai tiếp tục thực hiện dứt điểm các nội dung kết luận, kiến nghị nêu tại kết luận thanh tra và ý kiến chỉ đạo xử lý sau thanh tra của Thủ tướng Chính phủ; báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Thanh tra Chính phủ kết quả thực hiện.

UBND tỉnh Lào Cai báo cáo một số khó khăn, vướng mắc khi giấy phép khai thác hết hạn, mỏ vàng Minh Lương đang phải tạm ngùng hoạt động như: Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai không có cơ sở pháp lý để quản lý, bảo vệ và xử lý đối với các trường hợp khai thác trái phép trong phạm vi mỏ đã cấp cho công ty trước đây và vùng đệm 127 ha tiếp giáp với khu vực đã cấp giấy phép trước đây; hoạt động khai thác vàng trái phép tại khu vực điểm mỏ Minh Lương làm tình hình an ninh trật tự diễn biến phức tạp, phát sinh các hậu quả tiêu cực về mặt xã hội; khó khăn cho việc thu hồi vốn của Công ty đã đầu tư xây dựng mỏ, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đã nộp nhưng chưa khai thác hết trữ lượng...

UBND tỉnh Lào Cai kiến nghị Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép Công ty Cổ phần Vàng Lào Cai tiếp tục được quản lý, bảo vệ, khoáng sản chưa khai thác tại mỏ vàng Minh Lương trong thời gian hoàn thiện hồ sơ trình Bộ TNMT cấp lại (cấp mới) giấy phép khai thác khoáng sản và một số nội dung khác liên quan đến chức năng quản lý Nhà nước của Bộ TNMT và Bộ Công thương liên quan đến việc tiếp tục thực hiện dự án.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục trở lại khi có thông tin mới./.