Nhiều sai phạm trong quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản được chỉ rõ. Ảnh: MH

Tổng hợp báo cáo về việc thực hiện kết luận thanh tra của UBND tỉnh Lào Cai và các Bộ Công thương, Tài chính, TNMT, Thanh tra Chính phủ đã có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ.

10/93 nhà đầu tư điều chỉnh ưu đãi trên giấy phép

Về kiến nghị “khẩn trương rà soát điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thời kỳ 2011 - 2020, đặc biệt là đối với loại đất hoạt động khoáng sản, tránh chồng lấn vào đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đảm bảo diện tích quy hoạch sử dụng đất đã được Chính phủ phê duyệt. Khảo sát đo đạc, xác định lại diện tích để phê duyệt điều chỉnh quy hoạch khoáng sản, có vị trí, ranh giới cụ thể; phê duyệt điều chỉnh lại quy hoạch vùng cấm hoạt động khoáng sản; phê duyệt điều chỉnh quy hoạch khoáng sản vật liệu thông thường”, tỉnh Lào Cai đã rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2016 - 2020 và đã được Chính phủ phê duyệt tại Nghị quyết số 63/NQ-CP ngày 17/5/2018 về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016 - 2020) tỉnh Lào Cai. Trong đó, các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất cho lĩnh vực khoáng sản đã được cập nhật bổ sung vào quy hoạch điều chỉnh sử dụng đất theo quy định. UBND tỉnh Lào Cai đã phân bổ chỉ tiêu và phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cho cấp huyện theo quy định.

UBND tỉnh Lào Cai báo cáo đã thực hiện “rà soát và xác định lại diện tích đối với 8 dự án vượt quy hoạch 135,81 ha; 5 dự án cấp giấy phép khai thác tận thu vượt diện tích so với quy hoạch vào đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp, đất rừng phòng hộ, diện tích vượt quy hoạch 60,96 ha; 11 dự án cấp giấy phép khai thác khoáng sản không có diện tích nằm trong quy hoạch được phê duyệt với tổng diện tích 65,41 ha; đối với toàn bộ diện tích đất đã nêu nằm ngoài quy hoạch, đầu tư không hiệu quả thì không cho thực hiện tiếp”.

Nhiều sai phạm trong khai thác khoáng sản được chấn chỉnh. Ảnh: ĐQ

Toàn bộ diện tích các dự án trên đã được cập nhật đầy đủ vào quy hoạch điều chỉnh sử dụng đất theo quy định. Tuy nhiên hiện nay, đa số các dự án nêu trên đã kết thúc khai thác (mỏ sắt Trịnh Tường; mỏ sắt A Musung cấp cho Công ty Khoáng sản Lào Cai; mỏ sắt bãi thải Làng Vinh; các mỏ chì kẽm; mỏ sắt Khe Bá, xã Phú Nhuận cấp cho Công ty TNHH XDTH Minh Đức…).

Đối với các dự án đang hoạt động, UBND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo rà soát, cập nhật vào quy hoạch điều chỉnh sử dụng đất giai đoạn 2016 - ­2020.

Đối với kiến nghị “chỉ đạo cơ quan chức năng tiến hành cắm mốc, xác định ranh giới, diện tích đối với một số khai trường của Công ty Apatit Việt Nam theo đúng quy định của pháp luật”, theo báo cáo, từ ngày 12/5/2018 đến ngày 15/6/2018, Sở TNMT tỉnh Lào Cai đã chủ trì phối hợp với Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam và UBND thành phố Lào Cai (nơi có mỏ khoáng sản) bàn giao lại mốc giới khu vực khai thác quặng Apatit ngoài thực địa cho Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam theo giấy phép của Bộ TNMT cấp lại giấy phép đối với một số khai trường theo Đăng ký mỏ số 148.

Đối với kiến nghị “điều chỉnh lại 93 giấy chứng nhận đầu tư (GCNĐT) theo hướng ghi cụ thể các ưu đãi đầu tư mà nhà đầu tư được hưởng (tại mục ưu đãi đầu tư) theo quy định tại Điều 41, Nghị định số 108/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư năm 2005 và Quyết định số 1088/2006/QĐ-BKH ngày 19/10/2006 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư”, UBND tỉnh đã chỉ đạo và Sở Kế hoạch và Đầu tư ban hành các Văn bản số 1261 ngày 28/6/2018, số 1809 ngày 04/9/2018 gửi các chủ đầu tư của 98 dự án thuộc đối tượng phải điều chỉnh dự án đề nghị các đơn vị báo cáo tình hình thực hiện ưu đãi đầu tư và lập hồ sơ điều chỉnh GCNĐT theo hướng dẫn.

Kết quả, có 10 nhà đầu tư thực hiện thủ tục điều chỉnh GCNĐT; 10 nhà đầu tư có văn bản thông báo không thực hiện thủ tục do việc không ghi rõ ưu đãi đầu tư không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp; 69 dự án đầu tư không có văn bản phúc đáp coi như không thực hiện thủ tục điều chỉnh; 4 dự án đã chấm dứt hoạt động và 5 dự án đã hết thời hạn hoạt động.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Lào Cai, việc không ghi rõ các quy định về ưu đãi không ảnh hưởng đến quyền lợi của nhà đầu tư do nhà đầu tư vẫn được thực hiện các thủ tục hưởng các ưu đãi được quy định của pháp luật hiện hành; không ảnh hưởng đến việc thu ngân sách Nhà nước do việc giải quyết ưu đãi đầu tư đều được cơ quan Thuế kiểm tra, thụ lý giải quyết theo đúng quy định của pháp luật nên không gây thiệt hại về kinh tế.

Nhiều vi phạm của Công ty Apatit Việt Nam được chỉ rõ. Ảnh: ĐQ

Đối với kiến nghị “có biện pháp xử lý hoặc kiến nghị xử lý phù hợp đối với 16 dự án khoáng sản mà chủ đầu tư đã chuyển nhượng dự án, trong đó có 3 dự án được chuyển nhượng chưa đúng quy định của pháp luật gồm Mỏ sắt Ba Hòn - Làng Lếch, xã Sơn Thủy, huyện Văn Bàn; Mỏ Serpentin Thượng Hà, huyện Bảo Yên; Dự án mỏ sắt Tac Ai của Công ty TNHH Xây dựng tổng hợp Minh Đức chuyển nhượng cho Công ty Cổ phần Khoáng sản Đức Long”; theo báo cáo, Sở TNMT tỉnh Lào Cai đã rà soát. Đến nay các dự án này đã hoàn thiện hồ sơ pháp lý theo quy định; đã thực hiện xong việc chuyển nhượng và được Bộ TNMT cấp giấy phép chuyển nhượng.

Đối với kiến nghị “kiểm tra, rà soát xác định đúng các khoản thuế tài nguyên (giá bán thực tế đang cao hơn giá quy định của UBND tỉnh); phí bảo vệ môi trường, các loại thuế, phí khác và các khoản thu từ hoạt động khoáng sản (thu đảm bảo hạ tầng giao thông); đối với những dự án từ năm 2008 đến nay chưa tính hệ số quy đổi theo Thông tư 67/2008/TT-BTC ngày 21/7/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định số 63/2008/NĐ-CP ngày 13/5/2008 của Chính phủ về phí bảo vệ môi trường, tránh thất thoát ngân sách Nhà nước”, UBND tỉnh Lào Cai báo cáo đã giao Sở TNMT phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành rà soát giá tính thuế, hệ số quy đổi.

UBND tỉnh Lào Cai đã rà soát và ban hành Bảng giá tính thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh tại các Quyết định số 4205 ngày 29/9/2017, số 6053 ngày 31/12/2017 và số 24 ngày 4/8/2020.

UBND tỉnh cũng đã ban hành quy định hệ số quy đổi số lượng quặng thành phẩm ra số lượng quặng nguyên khai tại các Quyết định số 1332/QĐ-UBND ngày 16/5/2019 và số 1009/QĐ-UBND ngày 15/4/2020 để tính phí bảo vệ môi trường.

Ngày 29/12/2017, Tổng Thanh tra Chính phủ ban hành Kết luận thanh tra số 3238/KL-TTCP về việc chấp hành chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2005 - 2015.

Kết luận thanh tra đã được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ có ý kiến chỉ đạo cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện trong đó có các nội dung liên quan đến mỏ vàng Minh Lương và dự án của Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama.

Đối với kiến nghị “chỉ đạo cơ quan chức năng điều chỉnh lại diện tích của dự án ghi tại GCNĐT đã cấp cho Công ty Cổ phần Nhẫn là 38,93 ha xuống còn 26,03 ha theo đúng như Giấy phép khai thác khoáng sản và quyết định cho thuê đất của UBND tỉnh”, UBND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo và Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh đã tiến hành kiểm tra, giám sát đầu tư dự án.

Tổng diện tích thực hiện dự án là 35,63 ha trong đó khu Tsuha là 15,83ha, khu Sa Phin là 19,8 ha. Tuy nhiên, tại Giấy phép khai thác khoáng sản số 368/GP-UBND ngày 22/02/2012 do UBND tỉnh Lào Cai cấp, khu vực khai thác khoáng sản được UBND tỉnh điều chỉnh lại còn 26,03 ha trong đó giữ nguyên phần diện tích khu Tsuha; điều chỉnh giảm diện tích khu Sa Phin còn 10,2 ha (đã loại trừ phần diện tích nằm trong khu bảo tồn Hoàng Liên). Đến nay, UBND tỉnh chỉ cho công ty thuê đất tại khu vực Tsuha (15,83 ha) và khu Sa Phin (9,6 ha) theo đúng Giấy phép khai thác khoáng sản.

Như vậy, UBND tỉnh Lào Cai chưa thực hiện điều chỉnh lại diện tích của dự án ghi tại GCNĐT đã cấp cho Công ty Cổ phần Nhẫn là 38,93 ha xuống còn 26,03 ha theo kiến nghị nêu tại kết luận thanh tra.

“Lệch” giảm 35,7 tỷ đồng so với kiến nghị tại Kết luận thanh tra

Đối với kiến nghị xử lý về kinh tế, theo kết luận thanh tra, tổng số tiền phải thu hồi về ngân sách Nhà nước là 95,2 tỷ đồng, trong đó số tiền phí bảo vệ môi trường Công ty Apatit Việt Nam đã nộp trong quá trình thanh tra là 12,2 tỷ đồng, số còn phải thu hồi về ngân sách Nhà nước là 82,9 tỷ đồng.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Lào Cai, đối với 4 đồng chí thuộc diện Trung ương quản lý, UBND tỉnh Lào Cai đã có Văn bản số 501 ngày 14/12/2018 báo cáo Tỉnh ủy Lào Cai việc kiểm điểm, xử lý tổ chức, cá nhân trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản giai đoạn 2005 - ­2015 và xin ý kiến chỉ đạo của Tỉnh ủy đối với 4 đồng chí diện Trung ương quản lý có liên quan đến giai đoạn thanh tra gồm: 2 đồng chí nguyên là Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh giai đoạn 2010 - 2015, nguyên Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư giai đoạn 2010 - 2014, nguyên Giám đốc Sở TNMT tỉnh Lào Cai giai đoạn 2011 - 2014.

Thanh tra Chính phủ thấy, UBND tỉnh chưa cung cấp đầy đủ các thông tin tài liệu về ý kiến chỉ đạo của Tỉnh ủy đối với việc này và kết quả kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các đồng chí thuộc diện Trung ương quản lý.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Lào Cai, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tài chính chủ trì phối hợp với Sở TNMT, Cục Thuế tỉnh và các sở, ngành có liên quan rà soát, thống nhất nội dung về căn cứ pháp lý, nguyên tắc, phương pháp tính toán mức thu đóng góp khai thác khoáng sản đảm bảo hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2013 - 2015 đối với Lilama theo kết luận thanh tra.

Căn cứ kết quả rà soát của liên ngành, UBND tỉnh Lào Cai đã có Văn bản số 3583 ngày 06/8/2018 báo cáo và xin ý kiến Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Thanh tra Chính phủ về phương án xử lý.

Ngày 25/9/2018, UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định số 2980/QĐ-UBND về việc phê duyệt mức thu từ khai thác khoáng sản để đảm bảo hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai giai đoạn 2013 - 2015 đối với Lilama; trong đó quy định số tiền thu đóng góp từ khai thác khoáng sản để đảm bảo hạ tầng giao thông Lilama phải nộp là 8,8 tỷ đồng, giảm 35,7 tỷ đồng so với số kiến nghị tại kết luận thanh tra. Lilama đã nộp vào ngân sách Nhà nước số tiền 8,8 tỷ đồng nói trên.

Đối với kiến nghị xử lý về trách nhiệm, kết luận thanh tra kiến nghị xác định và kiểm điểm đối với Lãnh đạo UBND tỉnh, các cơ quan, cá nhân có liên quan trong việc cho phép Lilama thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng và chủ trương cho tận thu, thu gom quặng apatit nhưng không kiểm tra bảo đảm việc khai thác, tận thu theo đúng quy định của pháp luật; xác định trách nhiệm và có hình thức kỷ luật đối với lãnh đạo Sở TNMT giai đoạn 2009 - 2012 đã buông lỏng việc kiểm tra, giám sát khi Lilama thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng và tận thu, thu gom quặng apatit không theo đúng quy định của pháp luật; tiến hành kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến các vi phạm đã nêu tại Kết luận thanh tra.

Theo báo cáo, UBND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo 6 cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh (Sở TNMT, Sở Giao thông Vận tải - Xây dựng, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Công thương, Văn phòng UBND tỉnh) và Cục Thuế tỉnh Lào Cai tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan đến những tồn tại, khuyết điếm theo kết luận thanh tra với 50 cá nhân có liên quan.

Tại các sở, ngành đã thành lập hội đồng kỷ luật để xem xét trách nhiệm và có hình thức xử lý kỷ luật đối với 29 cá nhân liên quan. Trong đó, xử lý kỷ luật bằng hình thức “khiển trách” đối với 3 cá nhân là lãnh đạo cấp phòng thuộc các Văn phòng UBND tỉnh, Sở TNMT và Sở Công thương. Có 4 cá nhân thuộc Sở Giao thông Vận tải - Xây dựng không được đưa vào diện xem xét thi đua, khen thưởng năm 2018.

Tại UBND tỉnh, Hội đồng Kỷ luật cán bộ công chức tỉnh Lào Cai đã xem xét kiểm điểm trách nhiệm đối với 17 cá nhân liên quan qua các thời kỳ, trong đó 8 người đã nghỉ hưu; xử lý kỷ luật bằng hình thức “khiển trách” đối với Phó Giám đốc Sở TNMT.

Bài 2: Liên bộ “nợ” nhiều nội dung chưa báo cáo