Phụ nữ miền núi là đối tượng rất cần bảo vệ bởi các nạn buôn bán người và HIV/AIDS

Xã Chi Lăng (tỉnh Lạng Sơn) và phường Phố Mới (tỉnh Lào Cai) đều là những địa phương nhiều năm phải đối mặt với khó khăn về kinh tế, phức tạp về tình hình an ninh chính trị, tệ nạn xã hội, đặc biệt là nạn buôn bán phụ nữ, trẻ em và ma túy… Với quyết tâm giải quyết các vấn nạn xã hội, trong 2 năm trở lại đây, các mô hình CLB “Nâng cao quyền năng phụ nữ” và “Đội can thiệp cộng đồng” của 2 địa phương trên đã cùng lúc giải quyết 2 vấn nạn song hành là bạo lực tình dục đối với phụ nữ và HIV/AIDS. Đây là cách làm tốt rất cần nhân rộng trong xã hội.

Là một xã miền núi thuộc huyện Tràng Định, Lạng Sơn với đa phần là người dân tộc thiểu số, trình độ dân trí không đồng đều, đời sống còn nhiều khó khăn và có tới gần 9% là hộ nghèo và cận nghèo, Chi Lăng còn phải chịu sự tác động và ảnh hưởng bởi mặt trái của nền kinh tế thị trường gây phức tạp về an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội như: Tình trạng buôn bán phụ nữ, trẻ em và bạo lực gia đình còn xảy ra phổ biến…

Trong bối cảnh cái nghèo đói còn bủa vây người dân nơi đây cùng với sự hạn chế về nhận thức, sức đeo đẳng của những hủ tục lạc hậu thì việc bảo vệ quyền của người phụ nữ nói chung là cả một vấn đề lớn. Tuy vậy, từ năm 2009 trở lại đây, dự án “Xúc tiến đa tổ chức tiếp cận dựa vào cộng đồng để giải quyết 2 vấn nạn bạo lực tình dục với phụ nữ và HIV/AIDS” (do sự giúp đỡ của Quỹ Phát triển phụ nữ Liên hợp quốc) đã giúp Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) xã Chi Lăng tổ chức triển khai thực hiện quyền bình đẳng giới; phòng, chống bạo lực gia đình; phòng, chống buôn bán trẻ em và HIV/AIDS cho cán bộ, hội viên phụ nữ các thôn bản và người dân cộng đồng.

Đại diện Hội LHPN xã Chi Lăng cho biết, dưới nhiều hình thức, trong đó đáng chú ý là CLB “Nâng cao quyền năng cho phụ nữ” là mô hình nhắm vào các đối tượng, thành viên chủ yếu là phụ nữ bị buôn bán trở về, phụ nữ có nguy cơ cao bị buôn bán, nhân viên quán karaoke, phụ nữ có HIV (từ 18 - 30 tuổi). Thông qua các buổi sinh hoạt định kỳ 3 tháng 1 lần (đã tổ chức 6 lần), đến nay, CLB đã thu hút được 235 lượt hội viên phụ nữ tham gia giao lưu học hỏi, được cung cấp tài liệu và trang bị các kiến thức về bình đẳng giới, phòng, chống bạo lực gia đình, buôn bán phụ nữ trẻ em và HIV/AIDS.

Trong hoàn cảnh tương tự với các tệ nạn cờ bạc, mại dâm, buôn bán phụ nữ, ma túy… ngày càng gia tăng, thậm chí Phố Mới còn từng là phường có số người nhiễm HIV/AIDS đứng thứ 3 của TP Lào Cai (60 người nhiễm, 19 người đã tử vong). Song, mô hình “Đội can thiệp cộng đồng” (gồm 7 thành viên do một phó chủ tịch phường là đội trưởng) đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng như viết tin, bài phản ánh gương người tốt việc tốt trong phòng, chống buôn bán phụ nữ, trẻ em và HIV/AIDS; tổ chức tốt các CLB để thu hút đông đảo người dân, các nhóm đối tượng tham gia như: CLB quyền năng, CLB đàn ông thân thiện…; thường xuyên sinh hoạt theo tháng, quý và tổ chức thảo luận, họp nhóm cho nhóm người nhạy cảm, chủ và nhân viên quán karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, đồng thời thường xuyên kiểm tra sức khỏe và tư vấn xét nghiệm HIV/AIDS cho nhóm người này.

“Sau 2 năm thực hiện, 100% cấp ủy, chính quyền địa phương, 75% nam giới, người trưởng thành và thanh niên trong cộng đồng và 90% phụ nữ, trẻ em, đặc biệt là các đối tượng nhạy cảm được nâng cao nhận thức và hiểu biết về chăm sóc sức khỏe phòng, chống HIV/AIDS và phòng, chống buôn bán phụ nữ, trẻ em. Đặc biệt, đã thay đổi được nhận thức và hành vi hành động của cộng đồng, không còn xa lánh, kỳ thị, phân biệt với người nghiện, người nhiễm HIV/AIDS, tạo môi trường thân thiện giúp đỡ mọi mặt để các đối tượng này xóa bỏ mặc cảm tự ti tái hòa nhập với cộng đồng” - Chủ tịch Hội LHPN phường Phố Mới khẳng định.

Nhiều ý kiến đề xuất, để các mô hình tương tự tiếp tục phát huy hiệu quả, cần cụ thể hóa việc đẩy mạnh tuyên truyền chủ trương liên quan tới việc phòng, chống buôn bán người và HIV/AIDS xuống cơ sở, bằng cách thường xuyên cung cấp thông tin, tài liệu, tờ rơi, bao cao su qua chính hệ thống các CLB đã và đang sinh hoạt với nhóm đối tượng nhạy cảm. Đồng thời, khi phát hiện các vụ việc buôn bán người, các biểu hiện mới về HIV/AIDS thì các cấp, ngành, cơ quan có trách nhiệm cần chủ động phối hợp với cộng đồng giải quyết rứt điểm ngay tại cơ sở. Thêm vào đó, phải chú trọng công tác xóa đói giảm nghèo, đào tạo nghề, tạo việc làm cho phụ nữ, giúp đỡ và có chính sách hỗ trợ cho nhóm người trở về từ hoạt động buôn bán người và các tệ nạn ma túy, mại dâm… tái hòa nhập bền vững cùng cộng đồng.

Hữu Oanh