*Năm 2016, Việt Nam xóa bỏ các hình thức bóc lột lao động trẻ em

Các kết quả nghiên cứu gần đây nhất của Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội (LĐ-TB&XH), với sự hỗ trợ của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) ở 8 tỉnh, thành trọng điểm bao gồm: Quảng Nam, Lào Cai, Hà Nội, An Giang, Gia Lai, Hà Tĩnh, Quảng Ninh và TP Hồ Chí Minh năm 2009 cho thấy: LĐTE diễn ra phổ biến ở cả 8 tỉnh, thành được khảo sát. Ở khu vực nông thôn, TE chủ yếu tham gia sản xuất nông nghiệp và kinh doanh nhỏ quy mô hộ gia đình, hoặc làm thuê trong các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. Còn, khu vực thành thị, chủ yếu TELĐ trong các ngành dịch vụ và công nghiệp thủ công.
    
Loại hình công việc phụ thuộc vào tuổi của trẻ. Các em dưới 10 tuổi thường ít gặp hơn và chủ yếu làm việc ở hộ gia đình. Các em làm thuê hoặc làm riêng chủ yếu là các em trên 10 tuổi. Đặc biệt, hơn 90% TELĐ ở 8 tỉnh, thành được khảo sát làm việc trong các ngành tự do. Tỷ lệ cao nhất là các em làm trong ngành nông nghiệp, sau đó là dịch vụ thương mại và công nghiệp thủ công. Trung bình, TE làm việc 4 - 5 giờ/ngày và thậm chí đến 6 giờ hoặc cao hơn. Tại các cơ sở sản xuất như may mặc, chế biến thực phẩm, mùa cao điểm, các em phải làm việc từ 8 - 9 giờ, thậm chí 10 - 12 giờ/ngày. Khoảng 50% các em được khảo sát phải làm việc trong môi trường nguy hiểm, có thể ảnh hưởng tồi tệ đến sự phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần của trẻ. Các em cũng phải chịu nhiều sức ép tâm lý như: Tiền công thấp, chậm thanh toán hoặc bị chủ nhục mạ, buộc phải sống xa gia đình, chứng kiến hành vi không lành mạnh của người lớn.
   
Mặc dù, đã có những chuyển biến về thái độ và các vấn đề liên quan đến LĐTE trên các phương tiện truyền thông, nhưng lại ít được quan tâm ở cấp cộng đồng và hộ gia đình. Nhiều bậc cha mẹ cho rằng, làm việc cũng là một quá trình học hỏi và sẽ đóng góp cho sự phát triển của trẻ. Quan điểm này càng được củng cố khi họ nghĩ rằng, giáo dục tiểu học hoặc trung học cơ sở, về căn bản không gia tăng cơ hội việc làm cho con em họ. Nói cách khác, việc đầu tư vào giáo dục không còn được coi là cần thiết. Nhiều TE đi làm chỉ vì trường học không có sẵn, thiếu hụt hoặc quá đắt đỏ.
   
Nhìn nhận về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, ở nước ta, mặc dù số TE phải LĐ trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm đã giảm từ trên 68.000 em (năm 2005) xuống còn trên 25.000 em (năm 2009), nhưng giải quyết tình trạng LĐTE vẫn còn thách thức lớn khi Việt Nam còn nghèo và chưa thoát khỏi vòng luẩn quẩn của nghèo đói. Việc ngăn ngừa, giải quyết vấn đề này đòi hỏi phải có một chiến lược tổng thể về xóa bỏ LĐTE và sự chung tay, góp sức của cả cộng đồng trong nước và quốc tế. “Pháp luật sẽ trừng trị nghiêm khắc những kẻ ngược đãi, bạo lực và bóc lột LĐTE để không còn tái diễn những trường hợp tương tự như em Bình ở Hà Nội, em Hào Anh ở Cà Mau. Việt Nam sẽ nỗ lực cố gắng xóa bỏ các hình thức LĐ tồi tệ nhất vào năm 2016 như một lộ trình toàn cầu tất yếu đang được nhiều quốc gia hưởng ứng”, bà Ngân nhấn mạnh.
  
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cũng cho rằng, mức độ xử lý các đối tượng lạm dụng sức LĐ ở TE và bạo hành TE thời gian qua vẫn còn quá nhẹ, chủ yếu mới dừng lại ở việc nhắc nhở, xử phạt hành chính. Đã đến lúc cần phải căn cứ vào các quy định của Bộ luật Lao động đúng pháp luật. Bên cạnh đó, nâng cao nhận thức của cộng đồng. Các bậc cha mẹ cần chấm dứt việc bắt con em làm việc trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Hà Linh