Trong đó, giảm mạnh nhất là tỉnh Lai Châu từ 49% xuống còn 29%, tiếp theo là tỉnh Phú Thọ giảm từ 21% xuống 9%. Số lao động tham gia vào các hoạt động đem lại thu nhập chiếm 87%, tỷ lệ hộ gia đình thành lập doanh nghiệp tăng từ 20 - 28% trong vòng 2 năm trở lại đây, đời sống ngày càng được cải thiện. Bên cạnh đó, trình độ học vấn được nâng lên, tỷ lệ chủ hộ tốt nghiệp THPT tăng từ 15 - 18%, số con em của nhiều gia đình vào đại học ngày càng nhiều. Việc tiếp cận các dịch vụ, điều kiện sống như chăm sóc sức khỏe, học hành, sử dụng nước sạch, chất lượng nhà ở được nâng lên rõ rệt…
    
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra rằng, trong vùng nông thôn lại đang có sự chênh lệch giàu - nghèo khá lớn. Tỉ lệ gia đình nghèo tăng rõ rệt tại một số tỉnh trong nước như: Long An, Khánh Hòa, Ðiện Biên... Ðặc biệt, tỷ lệ gia đình nông dân không có đất canh tác trong toàn quốc lên tới 6%. Các hộ giàu nhất nhận được lượng tiền hỗ trợ cao hơn từ 3 - 5 lần so với các hộ nghèo nhất. Một nghịch lý là, số hộ gia đình càng giàu thì càng có khả năng tiếp cận các nguồn trợ giúp cao hơn so với các hộ nghèo.
      
Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư Vũ Xuân Nguyệt Hồng cho rằng, sự phân hóa giàu - nghèo trong sản xuất nông nghiệp rất rõ ràng. Các hộ giàu thường có lợi thế hơn trong tiếp cận các sản phẩm đầu vào của nông nghiệp. Việc thiếu năng lực chế biến ban đầu, thiếu thông tin về giá thị trường và thiếu lưu trữ đối với đầu ra cũng là những khó khăn trong việc tiếp cận thị trường của các hộ kinh tế khu vực nông thôn.
   
GS. Finn Tarp, Trường Đại học Copenhagen nhấn mạnh: Nói đến nền nông nghiệp phát triển có nghĩa là quy mô sản xuất lớn, nhưng tỷ trọng trong nền kinh tế phải nhỏ đi. Như vậy, thách thức đặt ra là làm thế nào để người nông dân khi sản xuất nông nghiệp nhỏ vẫn có thể tham gia vào lĩnh vực phi nông nghiệp để có thu nhập cao hơn.
   
Góp phần thu hẹp khoảng cách giàu - nghèo ở nước ta là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong thực hiện chính sách “tam nông” của Đảng, Nhà nước nhằm đưa nền kinh tế phát triển bền vững, cân đối hài hòa các nhóm lợi ích.

Thanh Phương