Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có công văn đề nghị Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ và Quốc hội bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá. Ảnh: Đ.X

Chiều ngày 1/6, tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu giải trình trước Quốc hội về các nội dung liên quan đến tăng giá sách giáo khoa, tăng học phí...

Luôn mong muốn học sinh được mua sách giáo khoa với giá thấp nhất

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, ngày 28/11/2014, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88 về đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Trong đó, thực hiện xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa. Các doanh nghiệp thực hiện kê khai giá với Bộ Tài chính trước khi xuất bản và phát hành.

Ông Sơn cho hay, từ góc độ quản lý Nhà nước và góc độ chuyên môn, bộ đã tăng cường quản lý với mong muôn “học sinh luôn được mua sách giáo khoa với giá thấp nhất”.

“Bộ đã chỉ đạo các nhà xuất bản thực hiện nghiêm các biện pháp để sao cho sách có thể dùng lại nhiều lần. Các bộ sách xuất bản mới theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 đã thực hiện đầy đủ điều này”, Bộ trưởng khẳng định.

Cạnh đó, bộ đã quy định cấu trúc, nội dung sách giáo khoa phải phù hợp với tiêu chuẩn sách giáo khoa về xuất bản phẩm. Quá trình thẩm định sách, các hội đồng thẩm định cũng yêu cầu các nhóm tác giả điều chỉnh những phần quá dài, lạm dụng hình ảnh…

Bộ cũng đang chuẩn bị ban hành thông tư quy định tiêu chí, quy chuẩn riêng về sách giáo khoa để điều tiết việc này một cách cụ thể hơn, hiệu quả hơn.

Ông Sơn tiếp tục khẳng định, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhiều lần ban hành các văn bản chỉ đạo Nhà Xuất bản Giáo dục cần tiết kiệm tối đa, cắt giảm các khoản chi phí trung gian để giảm chi phí quản lý bán hàng cũng như các chi phí khác để đảm bảo giá sách giao khoa được thấp nhất.

Nhà Xuất bản Giáo dục cũng được yêu cầu thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp về cung cấp sách giáo khoa cho học sinh thuộc đối tượng chính sách xã hội, học sinh các vùng.

Đồng thời nhà xuất bản này được yêu cầu cung cấp các bản sách dạng PDF miễn phí để học sinh có thể tiếp cận được ngay từ lúc sách bắt đầu phát hành.

“Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có công văn gửi Bộ Tài chính, đề nghị Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ và Quốc hội bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá. Việc này bộ đã đề xuất từ tháng 9/2021 và có chính sách trợ giá. Cho đến thời điểm này, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục kiên trì kiến nghị này”, ông Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

Bộ đã nhắc nhở, khuyến cáo về mức học phí, lộ trình tăng học phí 

Về việc tăng học phí, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn được quy định trong Nghị định 81, trong đó, có quy định học phí theo vùng miền, có mức trần, mức sàn và có lộ trình.

Theo đó, các địa phương căn cứ vào tình hình địa phương để quyết mức học phí cho phù hợp và thực tế có một số địa phương đã miễn hoàn toàn học phí như Hải Phòng.

Với các trường đại học thì trường tự chủ một phần hoặc tự chủ chi thường xuyên một phần, tự chủ chi đầu tư thì không được thu học phí quá mức trần của nghị định.

Còn với trường đạt chuẩn quốc gia, quốc tế thì được thu đạt mức kinh tế, kỹ thuật do nhà trường tính toán, quyết định.

“Do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh và kinh tế - xã hội nên từ năm 2021 đến nay, bộ đã nhiều lần gửi các công văn cho các bộ, ngành, địa phương, các trường giữ ổn định tình hình học phí”, ông Sơn cho biết.

Bộ trưởng nhấn mạnh, bộ đã nhắc nhở, chỉ đạo các đơn vị thực hiện các khoản thu trong giáo dục - đào tạo và lưu ý, khuyến cáo các địa phương, đơn vị căn cứ vào tình hình để xây dựng mức học phí, lộ trình tăng học phí phù hợp để chia sẻ khó khăn với phụ huynh cũng như có chính sách miễn, giảm, hỗ trợ sách giáo khoa cho học sinh vùng sâu, xa...

Trước đó, nêu ý kiến, đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung (Hải Dương) đặt câu hỏi: Tại sao lại cứ tăng kinh phí, học phí đào tạo hay các khoản phí khác?

“Thiết nghĩ ở các bậc tiểu học, trung học cơ sở hay phổ thông trung học là chúng ta phải có cơ chế, giải pháp hạ học phí ở mức thấp nhất, hỗ trợ tốt nhất cho các em vì đó là trẻ em dưới 18 tuổi, cần phải có môi trường nhận thức và học tập để phát triển. Có chăng, nên nghiên cứu ở cấp bậc cao hơn, đó là đại học và sau đại học”, đại biểu nói.

Cũng liên quan đến vấn đề giáo dục, đại biểu lưu tâm đến vấn đề áp lực học tập từ nhà trường và gia đình đến các em học sinh. 

Theo bà Dung, đây chính là nguyên nhân hàng đầu gây tự kỷ, trầm cảm với rất nhiều vấn đề sinh lý khác cho học sinh, sinh viên hiện nay.  

“Đáng buồn hơn là tỷ lệ học sinh trầm cảm, tự kỷ hay gần đây có nhiều vụ việc tự tử có liên quan đến điểm số và thành tích vẫn đang không ngừng tăng lên, dẫn tới không tránh khỏi những xót xa, thương tâm và hệ lụy trong xã hội”, bà Dung nêu. 

Đại biểu băn khoăn, phải chăng chúng ta đang tạo ra áp lực cho giới trẻ từ nhiều phía. Bởi, bà thấy, giáo dục ở Việt Nam chỉ có học và học mà thiếu đi những mô hình trải nghiệm, thiếu những lớp học ngoại khóa gần gũi thiên nhiên,

Từ đó, đại biểu Dung đề nghị, cần xây dựng mô hình công cộng nhiều hơn để giải tỏa vấn đề áp lực đến trường. “Học tập và vui chơi chung ở cộng đồng là rất cần thiết trong việc kích thích tương tác và phát triển khả năng tư duy sáng tạo và giải trí của giới trẻ, từ đó tránh được những áp lực từ nhiều phía cho học sinh, phụ huynh và thầy cô”, bà nhấn mạnh.