Đề nghị các địa phương không đùn đẩy, né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm, được Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh khi trình bày báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021 - 2025; dự kiến kế hoạch năm 2026 trước Quốc hội tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 10 sáng 20/10.
Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, kết quả đạt được của năm 2025 và giai đoạn 2021 - 2025 là rất đáng trân trọng, tự hào khi năm sau tốt hơn năm trước, nhiệm kỳ này tốt hơn nhiệm kỳ trước trên hầu hết các lĩnh vực.
“Chúng ta đã giữ được “trong ấm, ngoài êm”, được Nhân dân và cộng đồng quốc tế đánh giá cao”, Thủ tướng nói.
Nhiều kết quả nổi bật được người đứng đầu Chính phủ khái quát. Đầu tiên, Việt Nam đã kiểm soát thành công và khắc phục hiệu quả đại dịch COVID-19 với tinh thần “xác định sức khỏe, tính mạng của Nhân dân lên trên hết, trước hết”, được quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.
Kinh tế Việt Nam khẳng định đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài, duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới.
Theo Thủ tướng, GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%; bình quân giai đoạn 2021 - 2025 tăng 6,3%, cao hơn nhiệm kỳ trước (6,2%).
Cùng với đó, quy mô nền kinh tế tăng từ 346 tỷ USD năm 2020 lên 510 tỷ USD năm 2025, tăng 5 bậc, lên vị trí 32 thế giới. GDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt khoảng 5.000 USD, gấp 1,4 lần năm 2020, vào nhóm thu nhập trung bình cao.
Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định; lạm phát được kiểm soát dưới 4%, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Thu ngân sách nhà nước (NSNN) ước đạt 9,6 triệu tỷ đồng, gấp 1,36 lần nhiệm kỳ trước, vượt xa mục tiêu 8,3 triệu tỷ đồng.
“Ba đột phá chiến lược được triển khai quyết liệt, hiệu quả, mở ra không gian và kiến tạo phát triển”, Thủ tướng nói. Trong đó, hệ thống kết cấu hạ tầng phát triển đột phá với nhiều công trình quy mô lớn, hiện đại, có tính kết nối, lan tỏa và định hình cho tương lai.
Theo Thủ tướng, đến hết năm 2025, dự kiến hoàn thành 3.245 km đường bộ cao tốc (vượt mục tiêu là 3.000 km) và 1.711 km đường ven biển (vượt mục tiêu là 1.700 km); cơ bản hoàn thành Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 tiêu chuẩn 4F đầu tiên tại Việt Nam; đưa vào hoạt động các tuyến vành đai, đường sắt đô thị.
Nhiều dự án tồn đọng, kéo dài nhiều năm được xử lý quyết liệt, đạt kết quả tích cực, góp phần giải phóng nguồn lực cho phát triển. Cùng với đó, tháo gỡ vướng mắc, đưa vào sản xuất, kinh doanh gần 1.200 dự án với tổng giá trị 675 nghìn tỷ đồng.
Chính phủ đang chỉ đạo rà soát, phân loại, đề xuất các cấp có thẩm quyền tiếp tục xử lý gần 3.000 dự án các loại với tổng vốn hàng triệu tỷ đồng và quy mô sử dụng đất hàng trăm nghìn ha, theo Thủ tướng.
Kết quả nổi bật nữa, Thủ tướng cho biết, lĩnh vực văn hóa, xã hội có bước tiến bộ cả về nhận thức, hành động và kết quả; đời sống của nhân dân được nâng lên. Các chính sách người có công, an sinh xã hội, giảm nghèo được triển khai toàn diện.
Theo người đứng đầu Chính phủ, giai đoạn 2021-2025 đã chi 1,1 triệu tỷ đồng cho an sinh xã hội (chiếm 17% tổng chi ngân sách Nhà nước).
“Theo Liên Hợp Quốc, chỉ số hạnh phúc của Việt Nam năm 2025 xếp thứ 46, tăng 37 bậc so với năm 2020 (xếp thứ 83)”, lãnh đạo Chính phủ thông tin.
Đặc biệt, Thủ tướng cho hay, việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền được triển khai quyết liệt, hiệu quả.
Theo Thủ tướng, biên chế khối hành chính nhà nước giảm 145 nghìn người; chi thường xuyên giảm 39 nghìn tỷ đồng/năm.
“Hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp dần đi vào nền nếp; chuyển trạng thái từ quản lý hành chính sang phục vụ Nhân dân và kiến tạo phát triển”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Cùng với đó, công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được đẩy mạnh. Cơ quan chức năng đã kiến nghị thu hồi gần 425 nghìn tỷ đồng và 2,2 nghìn ha đất; xử lý nghiêm và thu hồi tiền, tài sản từ các vụ án tham nhũng, kinh tế gần 13,6 nghìn tỷ đồng, 520 nghìn USD; kê biên tài sản giá trị gần 438 nghìn tỷ đồng.
Kết quả cuối cùng, Thủ tướng nhấn mạnh tiềm lực quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường; độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia được giữ vững; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.
Người đứng đầu Chính phủ cũng thẳng thắn chỉ ra bất cập khi thị trường bất động sản, vàng, trái phiếu còn diễn biến phức tạp; sản xuất kinh doanh trong một số lĩnh vực còn khó khăn.
Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chưa thực sự trở thành động lực tăng trưởng chính, trong khi đó nhân lực chất lượng cao còn thiếu, nhất là ngành mũi nhọn.
Cạnh đó, tình trạng ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, ngập úng, sụt lún, sạt lở… tại các đô thị lớn, miền núi chưa được xử lý hiệu quả…
Từ nay đến cuối năm, Thủ tướng nhấn mạnh nhiệm vụ tập trung thúc đẩy tăng trưởng trên 8% gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
Mục tiêu tổng quát năm 2026 được Thủ tướng nhấn mạnh là ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, nợ công, bội chi ngân sách Nhà nước trong giới hạn quy định.
Cùng với đó, là ổn định tổ chức bộ máy, xây dựng nền hành chính hiện đại, thông minh, tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
Thủ tướng cũng chỉ rõ 10 nhóm nhiệm vụ giải pháp chủ yếu. Trong đó, Thủ tướng nêu rõ việc quản lý hiệu quả thị trường vàng, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản; phấn đấu thu ngân sách Nhà nước tăng 10%; triệt để tiết kiệm chi, nhất là chi thường xuyên; tăng chi đầu tư phát triển lên 40%; tiết kiệm cắt ngay từ khi phân bổ ngân sách 5% chi đầu tư (đầu tư vào dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng) và 10% chi thường xuyên (bổ sung nguồn cho an sinh xã hội).
Ngân sách Trung ương đầu tư không quá 3.000 dự án (kể cả dự án chuyển tiếp) cho giai đoạn 2026 – 2030; phấn đấu tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 40% GDP, theo Thủ tướng.
Cùng với đưa thể chế, pháp luật trở thành “đột phá của đột phá” và lợi thế cạnh tranh, Thủ tướng nêu rõ, năm 2026, cắt giảm, đơn giản hoá 100% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết, mâu thuẫn; cắt giảm 50% thời gian và chi phí tuân thủ thủ tục hành chính so với năm 2024…
Với nhiệm vụ đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Thủ tướng lưu ý chú trọng giám sát và xử lý sau thanh tra, nhất là kết luận thanh tra các vụ việc do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; tăng tỷ lệ thu hồi tiền và tài sản do vi phạm, tiêu cực, tham nhũng.
“Kiên quyết không để tình trạng lợi dụng phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để trục lợi hoặc can thiệp, cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân”, Thủ tướng nêu rõ.
Cùng với xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, Thủ tướng nhấn mạnh cần hoàn thiện tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước; tập trung xử lý các dự án tồn đọng kéo dài.
Trong đó, Thủ tướng lưu ý tăng cường tính chủ động, tự chủ, kiến tạo phát triển của địa phương. Ông đề nghị các địa phương không đùn đẩy, né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm.
Thủ tướng cũng nhấn mạnh tập trung đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng chiến lược; đẩy nhanh tiến độ triển khai tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, các tuyến đường sắt kết nối với Trung Quốc, các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội và TPHCM; phấn đấu khởi công đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Đặc biệt, theo ông, cần có cơ chế, chính sách đột phá để khai thác hiệu quả không gian biển, không gian vũ trụ, không gian ngầm... với tinh thần “vươn ra” biển lớn, “tiến sâu vào” lòng đất và “bay cao lên” vũ trụ.
Khát quát lại, Thủ tướng khẳng định, nhiệm kỳ vừa qua là hành trình của ý chí kiên cường, bản lĩnh vững vàng, trí tuệ sáng tạo; là chặng đường của niềm tin, khát vọng và tinh thần vượt khó vì nước, vì dân.
Cả nước đã biến nguy thành cơ; biến tư duy thành nguồn lực; biến thách thức thành động lực; quý trọng thời gian, huy động sức mạnh từ Nhân dân, đạt được những thành tựu rất đáng trân trọng, tự hào, để lại dấu ấn sâu đậm trong tiến trình phát triển đất nước và trưởng thành về mọi mặt.
“Bước vào giai đoạn mới, với sức mạnh đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng vươn lên và phong trào đổi mới sáng tạo, xây dựng Chính phủ số, xã hội số, công dân số, chúng ta nhất định sẽ hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ rất nặng nề nhưng vô cùng vinh quang mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó”, Thủ tướng bày tỏ.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đánh giá cao các quyết sách mạnh mẽ, quyết liệt, tinh thần dám nghĩ, dám làm và sự điều hành linh hoạt, kịp thời của Chính phủ trong việc tạo nền tảng quan trọng ổn định kinh tế vĩ mô và mở ra dư địa thuận lợi cho phát triển nhanh, bền vững trong giai đoạn tới.
Bên cạnh những kết quảt đạt được, ông Mãi lưu ý, mục tiêu tăng trưởng đang chịu nhiều sức ép trong bối cảnh các động lực chính như xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư chưa thực sự tạo xung lực đủ mạnh.
Chất lượng tăng trưởng, theo cơ quan thẩm tra, cũng còn hạn chế, nền kinh tế vẫn chủ yếu dựa vào gia công và nhập khẩu nguyên liệu, công nghệ. Ổn định kinh tế vĩ mô tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Cơ quan thẩm tra nêu thực tế lạm phát được kiểm soát nhưng giá một số mặt hàng thiết yếu tăng cao, trực tiếp tác động đến đời sống người dân, đặc biệt nhóm thu nhập thấp; điều hành tỷ giá gặp nhiều thách thức, thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa phục hồi, thị trường vàng diễn biến phức tạp, làm hạn chế khả năng huy động vốn trung và dài hạn.
Cùng với đó, ba đột phá chiến lược chưa tạo được chuyển biến mang tính bứt phá.
“Dù đạt kết quả tích cực, nền kinh tế vẫn đối mặt nhiều khó khăn, động lực tăng trưởng lan tỏa chưa mạnh, với cấu trúc của thị trường vốn và mặt bằng lãi suất hiện nay, việc tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ là hết sức thách thức”, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận định.
Về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026, ông Mãi nhấn mạnh, cần kiên định ổn định kinh tế vĩ mô, giữ vững các cân đối lớn; điều hành linh hoạt, chủ động, thận trọng trong chính sách tài khóa, tiền tệ.
Cơ quan thẩm tra cũng lưu ý củng cố năng lực nội sinh và sức chống chịu của nền kinh tế, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và giá trị gia tăng trong nước.
Cùng với phát triển mạnh thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng và mở rộng xuất khẩu bền vững, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, cần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các ngành khoa học, công nghệ cao và công nghệ nền tảng như điện tử, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, quản trị thông minh, khoa học cơ bản và các lĩnh vực mới nổi.
Nhiệm vụ quan trọng nữa, theo cơ quan thẩm tra, cần tập trung đầu tư hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, xử lý dứt điểm các dự án tồn đọng kéo dài, xây dựng và sớm đưa vào vận hành, phát huy hiệu quả Trung tâm tài chính quốc tế TP HCM, Đà Nẵng và các khu thương mại tự do thế hệ mới tại một số địa phương.
