Phối cảnh Di tích Đền Đuổm sau tu bổ, tôn tạo

Di tích Đền Đuổm được Bộ Văn hoá Thông tin xếp hạng là di tích lịch sử và thắng cảnh quốc gia. Ngôi đền được Nhân dân dựng lên để thờ Danh nhân Dương Tự Minh, người có công lớn trong việc giữ yên bờ cõi phía Bắc nước Đại Việt ở thế kỷ thứ XII.

Năm 1987, khu di tích được xây dựng bằng tranh tre, nứa lá, đơn giản. Năm 2003, ngôi đền được trùng tu, tôn tạo lại. Tuy nhiên, do điều kiện khó khăn về kinh phí nên chỉ tu bổ, tôn tạo chắp vá. Khu di tích trong khuôn viên nhỏ, hẹp, chật chội.

Trải qua thời gian, do thời tiết ẩm ướt, khu di tích nằm ở vị trí sườn núi đá nên đã làm ảnh hưởng đến các hạng mục công trình, bị xuống cấp, sụt lún, rạn nứt, thấm dột làm ảnh hưởng đến kết cấu cũng như sự thẩm mỹ của hạng mục công trình di tích.

Hệ thống các công trình Đền Trung, Phủ Bà (Phủ Diên Bình, Phủ Thiều Dung), tháp chuông chưa đáp ứng được với nhu cầu sinh hoạt, hưởng thụ văn hóa, tinh thần của Nhân dân cũng như đạt được giá trị về mặt kiến trúc nghệ thuật của di tích thuộc giai đoạn thời nhà Lý - Trần (thế kỷ XII - XIII).

Di tích Đền Đuổm bị xuống cấp nghiêm trọng khiến Nhân dân hết sức lo lắng. Ảnh: Hoàng Long

Chính quyền địa phương tiến hành kiểm tra, đánh giá về thực trạng xuống cấp của Di tích Đền Đuổm, như sau: Đền Thượng có diện tích 6m² nhỏ hẹp, không đáp ứng được yêu cầu trong việc dâng hương, sắp lễ và tổ chức các hoạt động nghi lễ tâm linh. Hệ thống bậc thang bị xuống cấp; Đền Trung có diện tích 96m² nơi thờ tự chính Dương Tự Minh có phần mái trong hậu cung bị thấm dột do ngói hỏng, cột, kèo mối mọt, các điểm tiếp nối nứt gây thấm nước, nền đền bị sụt lún, chân cột đền phía trước cửa bị mối, sân có diện tích nhỏ hẹp, không đáp ứng việc tổ chức các hoạt động dâng hương, dâng lễ, hàng rào phía trước đền bị xô nghiêng, tường gạch nứt vỡ, bong tróc có nguy cơ đổ, sập; 2 phủ thờ Công chúa Diên Bình và Thiều Dung có nhà bị thấm nước, tường rêu mốc; Đình Niêng xuống cấp mái dột cục bộ, tường thấm nước, rêu mốc;…

Nhân dân địa phương nhiều lần bày tỏ nguyện vọng về việc tu bổ, tôn tạo quần thể di tích lịch sử và thắng cảnh Đền Đuổm để xứng tầm với giá trị lịch sử, khắc phục tình trạng xuống cấp các công trình kiến trúc. Nhà nước cũng cần đảm bảo cho công tác gìn giữ, bảo tồn lâu dài và phát huy giá trị của di tích lịch sử và thắng cảnh quốc gia Đền Đuổm cùng với lễ hội của di tích đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Căn cứ vào thực tiễn và tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, UBND huyện Phú Lương có tờ trình Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên đề xuất việc đầu tư tu bổ, tôn tạo Di tích Đền Đuổm là việc làm cần thiết, cấp bách để bảo tồn giá trị lịch sử, thúc đẩy du lịch và phát triển kinh tế địa phương.

Địa phương xác định đây cũng là việc làm góp phần quan trọng trong việc giáo dục truyền thống và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; phát huy giá trị tín ngưỡng, tâm linh, thu hút đông đảo du khách và Nhân dân tham gia, tạo không gian khang trang, trang nghiêm cho sinh hoạt văn hoá, tín ngưỡng của Nhân dân.

Trên cơ sở báo cáo của UBND huyện Phú Lương, Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch có Tờ trình số 807/TTr-SVHTTDL gửi UBND tỉnh Thái Nguyên đề nghị thẩm định báo cáo kinh tế kỹ thuật tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử và thắng cảnh Đền Đuổm.

Tại tờ trình nêu trên, Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên có đề xuất giải pháp chi tiết về tu bổ, tôn tạo Di tích Đền Đuổm nhằm tu bổ, tôn tạo di tích đảm bảo xứng tầm lịch sử, kèm theo hồ sơ báo cáo kinh tế kỹ thuật tu bổ, tôn tạo Di tích Đền Đuổm.

Căn cứ vào hiện trạng, tính cấp thiết của tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử Đền Đuổm và báo cáo của huyện Phú Lương, Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch và quy định pháp luật liên quan, UBND tỉnh Thái Nguyên có tờ trình về việc thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi về bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia Đền Đuổm gửi Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch.

Được biết, Di tích lịch sử danh thắng Đền Đuổm là điểm đến du lịch văn hóa lịch sử, tâm linh của du khách thập phương, nhất là vào dịp đầu năm mới. Dự kiến, trong năm 2025, việc tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử và thắng cảnh Đền Đuổm sẽ thực hiện hoàn thành. Nguồn kinh phí thực hiện ước tính khoảng 22,3 tỷ đồng được huy động từ nguồn vốn xã hội hoá. Hoạt động tu bổ, tôn tạo lần này hứa hẹn làm cho Di tích Đền Đuổm xứng tầm hơn với giá trị lịch sử.