(Thanh tra) - Mỗi độ Thu về, khi sương giăng nhẹ trên dòng sông Hồng, người dân xã Đông Cuông (tỉnh Lào Cai) lại rộn ràng chuẩn bị cho Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông, một nghi lễ truyền thống linh thiêng, đã trở thành nét đẹp văn hóa đặc trưng của vùng thượng nguồn.
Đây là dịp để con cháu tạ ơn trời đất, tri ân Mẫu Thượng Ngàn cùng các đấng thần linh đã che chở cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Không chỉ là một lễ hội, mà đó còn là ngày hội của lòng biết ơn, của niềm tin và sự gắn bó cộng đồng nơi miền sơn cước.
Năm nay, Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông diễn ra trong hai ngày 24 – 25/10 (tức mồng 4–5 tháng 9 năm Ất Tỵ). Ông Lê Thành Hùng, Chủ tịch UBND xã Đông Cuông cho biết:
“Do ảnh hưởng của bão số 10 khiến khu di tích bị ngập lụt nặng, xã chỉ tổ chức phần lễ, không tổ chức phần hội. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn đảm bảo các nghi lễ truyền thống được tiến hành trang trọng, giữ trọn vẹn giá trị văn hóa tâm linh của lễ hội”.
Các nghi lễ như lễ đón ông Mo về đền, lễ dâng hương, lễ cúng tiệc tuần, nghi lễ mổ trâu đen và lễ cúng chính tiệc vẫn được thực hiện đầy đủ, trong không gian thành kính và trang nghiêm.
Đặc biệt, lễ cúng tiệc tuần, nghi lễ quan trọng bậc nhất được tổ chức chiều 24/10 tại khu vực Đền chính Đông Cuông Linh Ứng điện.
Đây là nghi thức dâng lễ vật tạ ơn Mẫu Thượng Ngàn và chư vị thần linh sau một năm mùa màng bội thu, dân an vật thịnh. Mỗi lễ vật đều do người dân tự tay chuẩn bị, từ nắm xôi, bát cơm, cho đến từng con gà, con cá, tất cả đều thấm đẫm lòng thành và tinh thần đoàn kết.
Dù không có phần hội tưng bừng như mọi năm, không khí tại Đền Đông Cuông vẫn ấm áp và linh thiêng. Tiếng trống, tiếng chiêng hòa cùng lời hát then, hát mo của đồng bào Tày Khao vang vọng giữa núi rừng, khiến du khách như lạc vào một miền ký ức xa xăm, nơi tín ngưỡng và đời sống giao hòa trong từng hơi thở.
Anh Nguyễn Văn Trân, du khách đến từ Nam Định xúc động chia sẻ: “Tôi đã nghe nhiều về Đền Đông Cuông nhưng chỉ khi đặt chân đến đây mới thấy hết vẻ linh thiêng của ngôi đền cổ. Người dân nơi này thật hiền hậu và mến khách. Dù chỉ tổ chức phần lễ, nhưng tôi vẫn cảm nhận được sự trang nghiêm và thành kính trong từng nghi thức. Ấn tượng nhất là lễ cúng tiệc tuần – mọi người cùng nhau chuẩn bị, cùng dâng lễ như trong một đại gia đình”.
Anh Trân cho biết, điều khiến anh cảm phục nhất chính là cách người dân Đông Cuông gìn giữ phong tục bằng tất cả sự trân trọng. Với họ, lễ hội không chỉ là nghi lễ tín ngưỡng mà còn là dịp để gắn kết, để cùng nhau nhìn lại một năm đã qua, gửi gắm ước vọng cho mùa mới.
“Tôi nghĩ, chính tình người, sự chân thành và lòng tin bền bỉ ấy đã khiến lễ hội nơi đây trở nên đặc biệt. Tín ngưỡng ở Đông Cuông không xa rời cuộc sống, mà hòa cùng cuộc sống”, anh Tiến nói.
Đền Đông Cuông, ngôi đền cổ nằm bên dòng sông Hồng hiền hòa, từ lâu đã được xem là trung tâm tín ngưỡng thờ Mẫu linh thiêng của vùng Tây Bắc. Nơi đây thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn, cùng các vị anh hùng dân tộc từng đánh giặc ngoại xâm và những thủ lĩnh người Tày đã hy sinh vì Tổ quốc.
Trải qua bao biến thiên lịch sử, đền đã được trùng tu, tôn tạo nhiều lần. Năm 2009, đền được công nhận là Di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia; đến năm 2023, Lễ hội Đền Đông Cuông chính thức được ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Điều làm nên sức sống bền vững của lễ hội chính là sự dung hòa giữa tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt với văn hóa bản địa của dân tộc Tày Khao. Trong không gian ấy, tín ngưỡng không chỉ là niềm tin tôn giáo mà còn là cách con người gửi gắm tình yêu quê hương, tri ân tổ tiên và tôn vinh giá trị lao động.
Hơn cả một nghi lễ, Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông là biểu tượng của lòng biết ơn, của tinh thần “uống nước nhớ nguồn” và của khát vọng sống hòa hợp với thiên nhiên. Qua mỗi mùa lễ hội, người dân Đông Cuông lại thêm gắn bó với quê hương, thêm tự hào về di sản cha ông để lại.
Giữa nhịp sống hiện đại hối hả, tiếng trống hội, khói hương và những lời khấn nguyện ở Đền Đông Cuông vẫn vang lên như một thông điệp bình yên: Tín ngưỡng và đời sống không tách rời, mà cùng hòa nhịp, nâng đỡ con người trong hành trình hướng thiện, hướng tới những giá trị bền vững và nhân văn.
