Xe tăng số hiệu 846 tiến vào Dinh Độc Lập được nhà báo Trần Mai Hưởng chụp ngày 30/4/1975. Ảnh: NVCC

Khoảnh khắc lịch sử qua ống kính chiến trường

Nhớ lại sáng ngày 30/4 lịch sử, nhà báo Trần Mai Hưởng kể lại, ông cùng đoàn phóng viên mũi nhọn xuất phát từ vùng ven, theo đội hình mũi thọc sâu tiến thẳng vào nội đô Sài Gòn. Khi đến Thủ Đức, hai bên vẫn còn giao tranh. Những loạt đạn cuối cùng của quân đội Sài Gòn như cố níu kéo thời gian, nhưng không ngăn nổi bước chân thần tốc của quân Giải phóng.

Đoàn xe của phóng viên, trong đó có xe của phóng viên Trần Mai Hưởng, len lỏi giữa đội hình xe tăng Lữ đoàn 203. “Nếu không đi nhanh thì không kịp mà dừng lại cũng rất nguy hiểm”, ông nhớ lại. Những chiếc com-măng-ca liên tục nép sát thân xe tăng để tránh làn đạn vương vãi, bám chặt đội hình tiến công như những chiến sĩ thực thụ.

Trên đường tiến vào Dinh Độc Lập, hình ảnh người dân hai bên đường ùa ra, hò reo chào đón những đoàn quân Giải phóng, đã in đậm vào tâm trí ông. Những đứa trẻ hồn nhiên leo lên xe của đoàn, những người chạy xe máy cất cao tiếng hát “Tiến về Hà Nội” như hòa ca cùng tiếng máy nổ rền vang.

Trong suốt chặng đường đó, ông kịp ghi lại bảy tấm ảnh, trong đó bốn tấm lưu giữ khoảnh khắc xúc động ấy.

Người dân Sài Gòn trong không khí hân hoan và xúc động khi quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập, đánh dấu thời khắc lịch sử của đất nước. Ảnh: NVCC

Khi đoàn xe tới trước cổng Dinh Độc Lập, nhà báo Trần Mai Hưởng lập tức cảm nhận được sự khẩn trương, nghiêm trang của thời khắc lịch sử. Một chiếc xe tăng đã húc đổ cánh cổng sắt nặng nề, làm bung ra một khoảng trống dẫn lối thẳng vào Dinh.

Vừa kịp nhảy khỏi xe, theo bản năng nghề nghiệp, ông giơ máy ảnh lên. Qua ống kính, ông nhìn thấy chiếc xe tăng số 846 do Trưởng xe Nguyễn Quang Hòa chỉ huy, lái xe Trần Bình Yên điều khiển, cùng các pháo thủ Nguyễn Ngọc Quý và Nguyễn Bá Tứ, là chiếc thứ 4 trong đoàn xe tiến vào Dinh Độc Lập, với lá cờ thắng lợi tung bay trên tháp pháo.

Chỉ kịp bấm vài kiểu, trong điều kiện phim ảnh eo hẹp, nhà báo Trần Mai Hưởng không nghĩ rằng mình đã kịp ghi lại một khoảnh khắc mang tính biểu tượng lịch sử. Ông nói: “Lúc đó, tôi chỉ kịp chụp vội rồi gửi phim ra Hà Nội, hoàn toàn không nghĩ mình đã ghi lại được một khoảnh khắc lịch sử đến như vậy”.

Khuôn hình giữ hồn thời đại

Ngay trong sáng sớm ngày 1/5/1975, toàn bộ phim tư liệu của tổ phóng viên mũi nhọn, trong đó có ảnh của nhà báo Trần Mai Hưởng được phóng viên Hứa Kiểm trực tiếp cầm lại để chuyển ra Hà Nội.

Các thước phim quý giá ấy ghi lại những hình ảnh không thể nào quên: Xe tăng quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập, nội các Dương Văn Minh đầu hàng, cắm cờ trên nóc Dinh Độc Lập...

Bức ảnh “Xe tăng quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập” của nhà báo Trần Mai Hưởng nhanh chóng được các cơ quan báo chí lớn sử dụng rộng rãi, trở thành biểu tượng thị giác sống động về chiến thắng 30/4.

Không chỉ trên các ấn phẩm trong nước, bức ảnh còn được phát đi trên các bản tin quốc tế, là minh chứng sống động nhất cho một thời khắc vĩ đại của nhân loại: Sự sụp đổ của một chế độ tay sai, mở ra kỷ nguyên thống nhất đất nước Việt Nam. Hiện nay, phim gốc của bức ảnh được lưu giữ tại Kho Tư liệu ảnh quốc gia Thông tấn xã Việt Nam.

Nhớ về thời điểm cách đây gần 50 năm, ông vẫn xúc động: “Ngày 30/4/1975 không chỉ là chiến thắng của quân đội, mà còn là ngày hội lớn của những người làm báo. Ngay trong thời khắc sục sôi ấy, báo chí đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử của mình”.

Với những người làm báo chiến trường năm ấy, mỗi thước phim, mỗi khuôn hình đều là máu, là mồ hôi, là sinh mạng. Giữa bom đạn, họ vừa là những nhân chứng lịch sử, vừa là những người lưu giữ vĩnh viễn những thời khắc không thể lặp lại.

Nhà báo Trần Mai Hưởng nói: “Lúc đó, tôi chỉ kịp chụp vội rồi gửi phim ra Hà Nội, hoàn toàn không nghĩ mình đã ghi lại được một khoảnh khắc lịch sử đến như vậy”. Ảnh: NVCC

Giữa âm vang của ngày toàn thắng, có những phút giây tưởng như chỉ là khoảnh khắc cá nhân, nhưng lại mang sức nặng của cả dân tộc. Và nhờ những người phóng viên chiến trường như ông Trần Mai Hưởng, lịch sử đã không chỉ được ghi bằng lời kể, mà còn bất tử trong từng khuôn hình.