Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình báo cáo trước Quốc hội. Ảnh: P.Thắng

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết như vậy khi trình bày báo cáo thực hiện nghị quyết về giám sát chuyên đề và chất vấn của Quốc hội trong lĩnh vực tòa án, sáng ngày 6/11.

Theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, các tòa án đã chú trọng áp dụng các biện pháp thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại.

9 tháng đầu năm 2023, các tòa án đã tuyên thu hồi tiền, tài sản đối với 147 vụ với 490 bị cáo trong các vụ án kinh tế, tham nhũng với số tiền và tài sản hơn 1.200 tỷ.

“Có 109 vụ với 396 bị cáo đã khắc phục hậu quả nộp lại tài sản đã chiếm đoạt hơn 408 tỷ đồng”, ông Bình cho hay.

Cũng theo Chánh án TAND Tối cao, từ ngày 1/7/2019 đến ngày 30/6/2023, các tòa án đã thụ lý 126 vụ với 375 bị cáo; giải quyết, xét xử 114 vụ với 348 bị cáo phạm các tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đấy.

Con số này đạt tỷ lệ 90,5% về số vụ và 92,8% về số bị cáo, vượt 2,5% chỉ tiêu Quốc hội đề ra.

“100% vụ án liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai tại đô thị được đưa ra xét xử đúng thời hạn luật định. Chất lượng giải quyết, xét xử được bảo đảm, đến nay, chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan hoặc có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm”, ông Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh.

Các tòa án cũng tích cực tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến. Ông Bình cho hay, tính đến ngày 30/6/2023, có 682 tòa án đã tổ chức xét xử trực tuyến đối với 8.381 vụ án, góp phần đẩy nhanh tiến độ giải quyết vụ án, tạo điều kiện thuận lợi và tiết kiệm chi phí cho các bên liên quan khi tham gia tố tụng.

“Thông qua xét xử trực tuyến đã giúp tiết kiệm được tổng chi phí ước tính khoảng 45 tỷ đồng”, theo lời Chánh án Nguyễn Hòa Bình.

Chỉ ra tồn tại, Chánh án TAND Tối cao cho biết tỷ lệ các bản án, quyết định giải quyết các vụ án hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của tòa án chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra; số lượng biên chế chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; cơ sở vật chất, trang thiết bị, điều kiện làm việc của một số đơn vị.

Trong khi đó, một số công chức tòa án chưa chấp hành nghiêm kỷ luật công vụ dẫn đến bị xử lý kỷ luật...

Thực hiện tốt chống oan, sai và bỏ lọt tội phạm 

Với ngành KSND, báo cáo trước Quốc hội, Viện trưởng Lê Minh Trí nhấn mạnh, Viện KSND Tối cao đã chủ động phối hợp các cơ quan tiến hành tố tụng phát hiện, quyết liệt đấu tranh, mở rộng điều tra, khởi tố mới nhiều bị can trong nhiều vụ án tham nhũng, tiêu cực lớn, phức tạp, có tính hệ thống, có tổ chức, liên quan đến nhiều bộ, ngành, địa phương, cả trong khu vực Nhà nước và ngoài nhà nước, gây bức xúc trong nhân dân.

Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí. Ảnh: P.Thắng

Các biện pháp đã được thực hiện để bảo đảm thu hồi tài sản đạt hiệu quả cao, góp phần quan trọng vào kết quả chung của công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Vẫn theo ông Lê Minh Trí, tỷ lệ người bị bắt, tạm giữ sau đó chuyển xử lý hình sự đạt 99%; số vụ án viện kiểm sát truy tố đúng thời hạn đạt tỷ lệ 100% và số bị can viện kiểm sát truy tố đúng tội danh đạt tỷ lệ 99,99%.

Viện kiểm sát cũng kịp thời phát hiện vi phạm pháp luật và đã ban hành nhiều kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm và phòng ngừa tội phạm, tỷ lệ chấp nhận đạt 98,6%; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm án hình sự được hội đồng xét xử chấp nhận vượt so với yêu cầu trong Nghị quyết số 96 của Quốc hội.

Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí cho biết cơ quan này sẽ tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ chống oan, sai và bỏ lọt tội phạm; tập trung tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, phấn đấu không để xảy ra các trường hợp đình chỉ bị can do không phạm tội, tòa án tuyên bị cáo không phạm tội.

Nêu kiến nghị, ông Trí đề nghị Quốc hội tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý tội phạm trong lĩnh vực kinh tế, tham nhũng, chức vụ.

Yêu cầu của việc này là “vừa nghiêm trị, vừa khoan hồng”, theo hướng xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu, có động cơ vụ lợi để răn đe; đồng thời phân hóa, tạo điều kiện cho chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả, giảm nhẹ cho người vi phạm do chấp hành mệnh lệnh, không vụ lợi nhằm làm tốt hơn việc thu hồi tài sản Nhà nước bị tham nhũng, thất thoát.

Thẩm tra các báo cáo này, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, các ủy ban của Quốc hội ghi nhận một số kết quả trong lĩnh vực tòa án như chất lượng công tác giải quyết, xét xử các loại án được chú trọng. Việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm có chuyển biến, tiến độ và chất lượng giải quyết được nâng cao.

Dù vậy, tỷ lệ bản án, quyết định giải quyết các vụ án hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của tòa án chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao.

Trong lĩnh kiểm sát, báo cáo thẩm tra ghi nhận chất lượng công tác giải quyết, xét xử các loại án được chú trọng. Việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm có chuyển biến, tiến độ và chất lượng giải quyết được nâng cao. 

Công tác điều tra tội phạm của cơ quan điều tra Viện KSND Tối cao đạt một số kết quả tích cực. Hạn chế là vẫn còn xảy ra một số trường hợp phải đình chỉ điều tra bị can liên quan đến trách nhiệm của viện KSND do không có sự việc phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm hoặc hết thời hạn điều tra không chứng minh được bị can phạm tội.