Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Ngô Văn Khánh phát biểu khai mạc buổi Tập huấn.

Nhiệm vụ cấp thiết

Sau phát biểu khai mạc của Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Ngô Văn Khánh về mục đích, yêu cầu buổi Tập huấn, trong đó, nhấn mạnh đến sự cần thiết thanh tra chuyên đề diện rộng về tăng cường quản lý đầu tư và xử lý nợ đọng từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ, Phó Vụ trưởng Vụ I Vũ Đức Tâm đã giới thiệu với các đại biểu về kế hoạch thanh tra diện rộng. Theo đó, việc huy động và sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, vốn trái phiếu Chính phủ đã có đóng góp quan trọng vào việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, tạo môi trường thuận lợi, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống nhân dân. Tuy nhiên, do phân cấp quá rộng lại thiếu các biện pháp quản lý đồng bộ dẫn tới tình trạng phê duyệt quá nhiều dự án vượt khả năng cân đối vốn ngân sách Nhà nước và vốn trái phiếu Chính phủ, thời gian thi công kéo dài, kế hoạch đầu tư bị cắt khúc ra từng năm, hiệu quả đầu tư kém, gây phân tán, lãng phí nguồn lực của Nhà nước, phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản, trong khi, vốn ngân sách Nhà nước hiện nay và trong thời gian tới rất hạn hẹp do dự báo tình hình thu ngân sách tiếp tục khó khăn; vốn trái phiếu Chính phủ không thể phát hành tăng thêm nhiều để thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, giảm dần bội chi ngân sách Nhà nước, bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, dư nợ công ở mức cho phép. Do nhiều nguyên nhân khác nhau tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản diễn ra khá phổ biến và ở mức độ khá nghiêm trọng, gây ra các hậu quả như: Công trình thi công dở dang, kéo dài, hiệu quả đầu tư kém; chủ đầu tư không có nguồn vốn để thanh toán cho giá trị khối lượng thực hiện; nhiều doanh nghiệp xây dựng, nhà thầu nợ lương công nhân, chiếm dụng vốn của nhau, không ít doanh nghiệp giải thể và phá sản; góp phần làm cho nợ xấu của ngân hàng tăng lên,… đã và đang ảnh hưởng xấu đến an ninh tài chính, an toàn nợ công và tăng trưởng kinh tế bền vững.Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Thị Thủy, cùng lãnh đạo Vụ 1, Cục III, Cục IV tại buổi Tập huấn.

Để bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, nâng cao hiệu quả đầu tư nguồn vốn ngân sách Nhà nước và trái phiếu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các chỉ thị chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước thực hiện các biện pháp tăng cường quản lý đầu tư và xử lý nợ đọng các dự án đầu tư từ ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ. Tại các chỉ thị này, Thủ tướng Chính phủ giao các Cơ quan Thanh tra: Tăng cường công tác thanh, kiểm tra việc lập, thẩm định, phê duyệt và phân bổ, sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ; trong đó, tập trung kiểm tra việc phê duyệt, điều chỉnh tổng mức đầu tư, nợ vốn đầu tư xây dựng cơ bản, đặc biệt là các dự án có mức độ thay đổi tổng mức đầu tư lớn. Tổ chức việc công bố công khai các kết luận thanh tra, kiểm tra; thực hiện nghiêm túc công tác theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các kết luận thanh tra, kiểm tra theo quy định pháp luật; đề xuất với Chính phủ có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm về quản lý, sử dụng vốn đầu tư phát triển nguồn vốn ngân sách Nhà nước và trái phiếu Chính phủ. Thanh tra để phát hiện những sơ hở, yếu kém, vi phạm của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, các cơ quan, tổ chức cá nhân khác trong việc thực hiện các dự án đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ; chấn chỉnh và tăng cường trách nhiệm của các cơ quan lập, thẩm định, phê duyệt các dự án đầu tư thuộc thẩm quyền; xác định rõ trách nhiệm của từng cấp, từng cơ quan (gắn với trách nhiệm cá nhân) trong việc để phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản. Qua thanh tra kiến nghị điều chỉnh những tồn tại, bất cập về cơ chế, chính sách trong quản lý dự án đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước và trái phiếu Chính phủ nhằm tăng cường quản lý đầu tư, xử lý và giảm nợ đọng xây dựng cơ bản theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại các Chỉ thị số 1792/CT-TTg ngày 15/10/2011, Chỉ thị số 14/CT-TTg ngày 28/6/2013. Đề xuất với Chính phủ có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm về quản lý, sử dụng vốn đầu tư phát triển từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước và trái phiếu Chính phủ.

Có trọng tâm, trọng điểm

Tại buổi Tập huấn, đại diện Vụ I cũng đề nghị hoạt động thanh tra phải tuân thủ quy định của pháp luật, có trọng tâm, trọng điểm. Quá trình thanh tra đảm bảo chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ, không làm cản trở đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra; thực hiện nghiêm túc chế độ bảo mật và chế độ thông tin, báo cáo. Phạm vi của thanh tra chuyên đề diện rộng là các chương trình, dự án, công trình có sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, vốn trái phiếu Chính phủ. Nội dung là thanh tra việc lập, thẩm định, phê duyệt (gồm cả phê duyệt điều chỉnh) các dự án đầu tư có sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ (trình tự thủ tục, thẩm quyền, thời gian; phạm vi, quy mô theo đúng mục tiêu, lĩnh vực, chương trình đã được phê duyệt); Làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư, dẫn đến việc tăng tổng mức đầu tư các dự án không thuộc các trường hợp được phép điều chỉnh theo quy định. Thanh tra việc phê duyệt, điều chỉnh tổng mức đầu tư của các dự án đầu tư có sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ. Thanh tra việc phân bổ, sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ. Việc thực hiện theo mức vốn kế hoạch đã giao đối với các dự án đã được quyết định đầu tư; việc doanh nghiệp ứng vốn thực hiện dự án khi chưa được bố trí vốn dẫn đến hậu quả phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản; xác định rõ trách nhiệm đối với cơ quan, tổ chức cá nhân gây ra nợ đọng xây dựng cơ bản. Việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh kế hoạch đấu thầu theo tiến độ, kế hoạch vốn được phân bổ của từng dự án theo quy định; việc thực hiện đấu thầu theo kế hoạch đấu thầu được phê duyệt. Việc nghiệm thu, thanh quyết toán đối với các gói thầu đã hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng. Thanh tra việc thực hiện quyết toán vốn đầu tư công trình hoàn thành hoặc hạng mục công trình hoàn thành. Đối tượng thanh tra là cơ quan, tổ chức, cá nhân, cấp có thẩm quyền liên quan đến việc lập, thẩm định, phê duyệt phân bổ và sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ; việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư; việc quản lý và thực hiện dự án đầu tư có sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ. Thời kỳ thanh tra là các dự án nằm trong danh mục kế hoạch vốn ngân sách Nhà nước, trái phiếu chính phủ năm 2013 được cấp có thẩm quyền phê duyệt.