Ông Kim Jin-wook phát biểu trong phiên điều trần kiểm tra tư cách đạo đức và năng lực tại Quốc hội, ngày 19/1/2021. Ảnh: Yonhap

Tổng thống Moon Jae-in đã chính thức phê chuẩn ông Kim Jin-wook làm Giám đốc CIO, sau khi Quốc hội thông qua việc bổ nhiệm ông vào đầu ngày 21/1, sau phiên điều trần kiểm tra tư cách đạo đức và năng lực đối với ông.

Nhiệm kỳ 3 năm của ông Kim Jin-wook bắt đầu ngay lập tức. Lãnh đạo Văn phòng 54 tuổi này dẫn đầu một lực lượng cán bộ, trong đó bao gồm 25 công tố viên và 40 điều tra viên.

CIO được ủy quyền điều tra những vụ án tham nhũng liên quan đến các quan chức Nhà nước trước đây và đương nhiệm, bao gồm: Tổng thống, các nhà lập pháp và công tố viên, cũng như gia đình của họ.

Văn phòng cũng có quyền truy tố khi vi phạm liên quan đến chánh án, tổng công tố, thẩm phán, công tố viên, cảnh sát cấp cao và quan chức quân đội.

Việc thành lập CIO (và cải cách công tố) là một trong những mục tiêu cấp bách trong chương trình nghị sự của Tổng thống Moon Jae-in.

Trong bài phát biểu nhậm chức vào tháng 5/2017, ông Moon Jae-in tuyên bố sẽ thành lập một cơ quan "hoàn toàn độc lập với chính trị" và có thể "hoạt động như một cơ quan kiểm tra và công bằng" chống lại công tố, vốn được coi là có quá nhiều quyền lực và những cá nhân quyền lực khác.

Ý tưởng thành lập CIO lần đầu tiên xuất hiện vào cuối những năm 1990, khi Hàn Quốc bị bủa vây bởi các vụ bê bối tham nhũng cấp cao liên quan đến các cựu tổng thống và người thân của họ.

Cơ quan công tố - một trong những cơ quan quyền lực nhất, nhưng theo quan điểm của nhiều người, cũng lại là một trong những cơ quan ít được tin tưởng ở Hàn Quốc. Việc thành lập CIO là để tăng cường thực thi nhiệm vụ truy tìm tham nhũng trong cơ quan Nhà nước, bao gồm cả các công tố viên.

Công chúng cũng tỏ ra nghi ngại về việc các công tố viên sẵn sàng điều tra mạnh mẽ những người thường được coi là có mối quan hệ thân thiết, như một phần trong nỗ lực bảo vệ quyền lực sâu rộng của chính cơ quan công tố.

Các công tố viên của Hàn Quốc vốn có quyền lực lớn hơn nhiều so với vị trí này ở hầu hết quốc gia, với thẩm quyền điều tra tội phạm - cả lớn, nhỏ - và độc quyền quyết định truy tố ai.

Vào tháng 12/2020, một dự luật sửa đổi đã được Quốc hội Hàn Quốc thông qua, loại bỏ trở ngại cuối cùng để ra mắt CIO, trong bối cảnh lưỡng đảng gay gắt tranh cãi về cách chọn người đứng đầu Văn phòng cũng như các ý kiến mạnh mẽ khác từ phía công tố viên.

Ông Kim Jin-wook (phải ảnh), lãnh đạo CIO, bắt tay một quan chức tại Cheong Wa Dae, Seoul trước khi ông được chính thức bổ nhiệm vào ngày 21/1/2021. Ảnh: Yonhap

Ngày 19/1/2021, Quốc hội Hàn Quốc đã mở phiên điều trần kiểm tra tư cách đạo đức và năng lực với ông Kim Jin-wook.

Tại phiên điều trần, các nghị sĩ của đảng đối lập bày tỏ lo ngại về tính trung lập chính trị và tính công bằng của CIO. Về điều này, ông Kim Jin-wook cho biết, CIO sẽ không đứng về phía đảng nào, dù là cầm quyền hay đối lập, mà chỉ đứng về phía nhân dân, cam kết sẽ tiến hành điều tra một cách công bằng.

Trong khi, Đảng Dân chủ cầm quyền nhấn mạnh, CIO phải cải thiện thông lệ điều tra, khôi phục niềm tin của người dân vào hệ thống tư pháp quốc gia. Theo đó, ông Kim Jin-wook khẳng định sẽ điều tra không có ngoại lệ, dựa trên luật pháp và Hiến pháp, đồng thời đảm bảo nhân quyền tối đa.

Về vụ án điều tra đầu tiên của cơ quan này, ông Kim cho biết, đây phải là một vụ án có ý nghĩa biểu tượng lớn. CIO sẽ hoàn thiện hệ thống điều tra trước, rồi xem xét một cách cẩn trọng trước khi ra quyết định.

Về cơ cấu bộ máy CIO, ông Kim nói, sẽ chọn một cựu công tố viên giữ chức Phó Giám đốc, không có ý định nhận một công tố viên đương chức.

Cũng trong phiên điều trần, ông Kim Jin-wook nhấn mạnh: “Tôi hoàn toàn nhận thức được rằng, người dân hy vọng sẽ chứng kiến tình trạng tham nhũng trong các quan chức cấp cao bị nhổ tận gốc và các thể chế quyền lực được cải tổ... Tôi sẽ làm việc để đảm bảo rằng CIO có thể bám rễ vững chắc vào cơ sở luật pháp để duy trì nguyên tắc kiểm tra và công bằng của Hiến pháp".

Ông Kim Jin-wook là người có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp luật. Ông bắt đầu làm thẩm phán vào năm 1995, sau đó hoạt động với tư cách luật sư trong Công ty Luật Kim & Chang suốt 12 năm kể từ năm 1998.

Từ năm 2010, ông làm việc tại Tòa án Hiến pháp, giữ các chức vụ như: Chánh Văn phòng Chánh án, nhà nghiên cứu cấp cao về Hiến pháp.

Hoài Phương