(Thanh tra) - Trong bối cảnh công cuộc phòng, chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực đang được Đảng và Nhà nước đẩy mạnh toàn diện, khu vực doanh nghiệp và tổ chức ngoài Nhà nước ngày càng nhận được sự quan tâm đặc biệt. Tại tỉnh Sơn La, những nỗ lực đáng ghi nhận đã được thực hiện nhằm xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng.
Theo Báo cáo kết quả công tác PCTN, tiêu cực 6 tháng đầu năm 2025 của UBND tỉnh Sơn La, công tác PCTN, tiêu cực đã được các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh tích cực triển khai, với trọng tâm là việc quán triệt và phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật liên quan. Đặc biệt, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Sơn La đã thể hiện vai trò tiên phong trong việc nâng cao nhận thức về PCTN, tiêu cực trong cộng đồng doanh nghiệp – một khu vực có tính chất đặc thù và vai trò ngày càng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội.
Cụ thể, ngay từ đầu năm 2025, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh đã chủ động ban hành Kế hoạch số 03/KH-SBA ngày 2/1/2025 về việc triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN, tiêu cực. Kế hoạch này không chỉ dừng lại ở cấp hiệp hội mà còn được triển khai sâu rộng đến các cấp cơ sở, bao gồm 11 chi hội doanh nghiệp và 6 tổ chức thành viên trực thuộc.
Để tối ưu hóa hiệu quả tuyên truyền, hiệp hội đã tận dụng triệt để kênh thông tin điện tử của mình để đăng tải các tài liệu quan trọng. Trong 6 tháng đầu năm 2025, có 26 văn bản quy phạm pháp luật, 17 văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, cùng với 9 tin bài chuyên sâu về công tác PCTN, tiêu cực đã được công khai trên trang thông tin điện tử của hiệp hội. Điều này cho thấy sự chủ động và tích cực của Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Sơn La trong việc cung cấp thông tin, nâng cao hiểu biết pháp luật cho các thành viên.
Kết quả thực hiện các quy định pháp luật về phòng ngừa tham nhũng đối với doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước đã cho thấy những tín hiệu tích cực. Báo cáo kết quả công tác PCTN, tiêu cực 6 tháng đầu năm 2025 của UBND tỉnh Sơn La chỉ rõ, đến nay, đã có 8 chi hội và tổ chức thành viên trực thuộc hiệp hội chủ động ban hành Quy tắc đạo đức riêng. Việc có Quy tắc đạo đức riêng giúp mỗi chi hội, tổ chức thành viên cụ thể hóa các chuẩn mực hành vi, tạo ra một khuôn khổ đạo đức rõ ràng cho các hoạt động kinh doanh của mình, từ đó giảm thiểu nguy cơ phát sinh tham nhũng và tiêu cực.
Đặc biệt, 119 doanh nghiệp hội viên đã tự mình xây dựng và ban hành Quy tắc ứng xử cùng với cơ chế kiểm soát nội bộ. Việc này không chỉ là một cam kết trên văn bản mà còn là hành động cụ thể nhằm phòng ngừa xung đột lợi ích, ngăn chặn các hành vi tham nhũng tiềm ẩn trong nội bộ doanh nghiệp.
Các quy tắc ứng xử này thường quy định rõ về việc tặng, nhận quà biếu, quản lý tài chính, quy trình đấu thầu, và các mối quan hệ với đối tác, khách hàng, nhằm đảm bảo sự minh bạch và công bằng. Cơ chế kiểm soát nội bộ giúp doanh nghiệp tự giám sát, phát hiện và chấn chỉnh kịp thời các sai phạm, rủi ro.
Bên cạnh những nỗ lực đáng kể và kết quả tích cực, công tác PCTN trong khu vực doanh nghiệp, tổ chức ngoài Nhà nước tại Sơn La vẫn đang đối mặt với những rào cản, chủ yếu xuất phát từ những hạn chế, khó khăn vướng mắc trong hệ thống pháp luật hiện hành và cơ chế thực thi.
Mặc dù luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh sang khu vực ngoài Nhà nước, nhưng chi tiết về cách thức áp dụng các biện pháp phòng ngừa, các tiêu chí đánh giá và cơ chế phối hợp vẫn chưa được quy định rõ ràng. Điều này gây khó khăn cho các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc kiểm tra, giám sát và hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện.
Một trong những nguyên nhân chủ quan cốt lõi gây ra những hạn chế này là việc áp dụng các biện pháp PCTN trong khu vực ngoài Nhà nước hiện nay vẫn mang tính động viên, khuyến khích. Điều này có nghĩa là hiệu quả của các biện pháp này phụ thuộc rất lớn vào nhận thức, ý chí và sự chủ động của người đứng đầu trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước.
Để tháo gỡ những vướng mắc hiện tại và nâng cao hiệu quả công tác PCTN, tiêu cực trong khu vực doanh nghiệp, tổ chức ngoài Nhà nước nói riêng và toàn diện công tác PCTN nói chung, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã đưa ra những kiến nghị, đề xuất cụ thể gửi đến Thanh tra Chính phủ.
Kiến nghị đầu tiên và quan trọng nhất là đề nghị Thanh tra Chính phủ tham mưu cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các quy định, hướng dẫn đối với các nội dung có liên quan trong công tác PCTN, tiêu cực. Điều này nhằm đảm bảo các quy định phù hợp với mô hình hoạt động chính quyền địa phương mới.
Ngoài ra, các cơ chế kiểm soát xung đột lợi ích và việc xây dựng kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập cũng cần được quy định chi tiết để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả. Việc ban hành các văn bản hướng dẫn rõ ràng, chi tiết sẽ là chìa khóa để các địa phương, đơn vị có cơ sở pháp lý vững chắc để triển khai thực hiện một cách thống nhất và hiệu quả trên toàn quốc.
Bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lý, Sơn La cũng đề xuất một giải pháp thiết thực khác nhằm nâng cao năng lực thực thi và chuyên môn của đội ngũ cán bộ. Đó là việc tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ chuyên sâu cho cán bộ làm công tác PCTN tại địa phương. Sự thiếu hụt về đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ sâu về PCTN, tiêu cực là một trong những nguyên nhân khách quan gây khó khăn trong công tác này.
Công tác PCTN, tiêu cực trong khu vực doanh nghiệp và tổ chức ngoài Nhà nước tại Sơn La đã chứng kiến những bước tiến đáng kể trong việc nâng cao nhận thức và thiết lập các cơ chế phòng ngừa nội bộ thông qua các hoạt động tuyên truyền, ban hành quy tắc đạo đức và cơ chế kiểm soát. Những nỗ lực này đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch và lành mạnh hơn.
