Dầu cọ là một trong những nguồn thu quan trọng ở Indonesia. Ảnh: Supri/Reuters

Theo Hãng tin Al Jazeera, Darmadi bị buộc tội hối lộ một số quan chức Indonesia ở tỉnh Riau - một trung tâm sản xuất dầu cọ lớn - để cho phép chuyển đổi hơn 36.420 héc ta rừng thành các khu đất trồng cọ lấy dầu thuộc các công ty con của Doanh nghiệp Dầu cọ PT Duta Palma do Darmadi sở hữu.

Cơ quan điều tra đã điều tra sâu về tình hình tài chính của công ty trước phiên tòa cáo buộc rằng khối tài sản đất đai bất thường đã mang lại cho PT Duta Palma khoảng 40 triệu USD mỗi tháng, đồng thời cáo buộc Darmadi phạm tội rửa tiền và trốn thuế từ năm 2002.

Dầu cọ, được sử dụng trong nhiều sản phẩm từ thực phẩm, mỹ phẩm đến nguyên liệu sinh học, là một ngành kinh doanh sinh lợi cao và Indonesia là nhà sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm dầu cọ lớn nhất thế giới.

Indonesia đã xuất khẩu hơn 30 triệu tấn sản phẩm dầu cọ vào năm 2022, tạo doanh thu hơn 39 tỷ USD, theo Hiệp hội Dầu cọ Indonesia.

Riko Kurniawan, Giám đốc Paradigma, một tổ chức phi chính phủ về công bằng xã hội và các vấn đề môi trường, có trụ sở tại Sumatra, cho rằng bản án đối với Darmadi là một bước ngoặt, vì các công ty dầu cọ thường thoát khỏi hành động pháp lý do tham nhũng tràn lan cho phép họ hối lộ các quan chức.

“Trường hợp của Darmadi rất đặc biệt vì chúng tôi hiếm khi thấy những người trong ngành Dầu cọ phải chịu trách nhiệm... Điều này thực sự chưa từng có”, Kurniawan nói với Al Jazeera.

Ông nói thêm: “Lần này, bên công tố đã rất sáng suốt trong việc kết hợp một vụ án với nhiều tội danh khác nhau bao gồm tham nhũng và rửa tiền để Darmadi phải đối mặt với toàn bộ sức mạnh của pháp luật.

Cơ quan công tố đã cáo buộc Darmadi gây thiệt hại cho nhà nước 73 nghìn tỷ rupiah Indonesia (4,8 tỷ USD) thông qua hành vi tham nhũng - khiến ông ta trở thành kẻ phạm tội của kế hoạch tham nhũng lớn nhất trong lịch sử Indonesia.

Tuy nhiên, hội đồng xét xử do thẩm phán Fahzal Hendri đứng đầu đã đưa ra vấn đề tuổi tác và sức khỏe của Darmadi là lý do không tuyên án tù chung thân cho người đàn ông 71 tuổi như bên công tố yêu cầu.

Ông trùm dầu cọ Surya Darmadi bị kết tội tham nhũng, rửa tiền. Nguồn: Courtesy of Tebo State Proscutor's Office/Al Jazeera

Theo thẩm phán Hendri: “Tham nhũng là một loại tội phạm đặc biệt, và chúng ta cần làm gương cho những người khác”.

Về bản án 15 năm tù giam, thẩm phán nói: “Không có thủ đoạn, âm mưu nào, chỉ có lý do nhân đạo cho bản án”.

Khi kết luận Darmadi phạm tội tham nhũng và rửa tiền, thẩm phán Hendri cũng đã tuyên ông trùm dầu cọ này phải hoàn trả 2,2 nghìn tỷ rupiah (144 triệu USD) mà trước đây ông nợ Chính phủ và hơn 39 nghìn tỷ rupiah (2,5 tỷ USD) tiền thất thoát của nhà nước.

Theo Tổ chức Greenpeace, Indonesia là nơi có diện tích rừng nhiệt đới lớn thứ ba trên thế giới và có tới 15% tổng số thực vật, động vật có vú và chim được biết đến trên hành tinh.

Trong một báo cáo năm 2021, Greenpeace Indonesia cho biết, các diện tích cọ lấy dầu là “nguyên nhân lớn nhất dẫn đến nạn phá rừng ở Indonesia trong 2 thập kỷ qua”.

Global Forest Watch cũng ghi nhận, Indonesia đã mất 230.000 héc ta rừng nguyên sinh vào năm 2021.

Darmadi lần đầu tiên bị nêu tên là nghi phạm vào năm 2014 khi Ủy ban Bài trừ tham nhũng Indonesia cáo buộc hối lộ Thống đốc tỉnh Riau, Annas Maamun, với khoản tiền 200.000 USD để sửa đổi các quy định về lâm nghiệp nhằm giúp PT Duta Palma hoạt động dễ dàng hơn.

Năm 2022, Darmadi tiếp tục bị nêu tên là nghi phạm về các khoản thanh toán bị cáo buộc chuyển cho lãnh đạo quận Indragiri Hulu ở tỉnh Riau, Raja Thamsir Rachman - người đã cấp giấy phép hoạt động cho 5 công ty con của PT Duta Palma.

Darmadi đã trốn khỏi Indonesia vào năm 2014 và trốn tránh các nỗ lực dẫn độ của chính quyền cho đến khi tự trở về nước vào năm ngoái, dẫn đến việc bị bắt giữ.

Năm 2018, Tạp chí Forbes ước tính giá trị tài sản ròng của Darmadi là 20 nghìn tỷ rupiah (1,3 tỷ USD).

Ngoài án tù 15 năm và khoản hoàn trả, bồi thường, Darmadi còn bị tòa án phạt 65.000 USD. Nếu không thể trả 2,6 tỷ USD được yêu cầu trong vòng 1 tháng kể từ ngày tuyên án cuối cùng, án phạt tiền sẽ được thay thế bằng 5 năm tù bổ sung, theo phán quyết của tòa.

Sau khi tòa tuyên án, Darmadi cho biết sẽ kháng cáo.