(Thanh tra) - Thách thức thực sự dành cho Tây Ban Nha trong thời gian này là làm sao để khắc phục được những vấn đề trong việc quản lý công. Tham nhũng và sự tắc trách trong việc quản lý ngày càng thường xuyên diễn ra trong tầng lớp chính trị.
Điển hình nhất là vụ việc xảy ra vào năm 2006, gần như tất cả các Ủy viên Hội đồng của Khu nghỉ mát cao cấp Marbella đều bị truy tố và đi tù với tội danh gian lận và tham nhũng. Nhiều trường hợp khác cũng xảy ra liên tiếp tại đất nước này.
Một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do hậu quả để lại của chế độ độc tài Franco trong những năm 1970 và đầu những năm 1980, khi đó, quyền lực đều nằm trong tay chính quyền địa phương và khu vực. Nhiệm vụ quản lý công bị bỏ bê, những quy định pháp luật và thủ tục bị bỏ qua. Điều này đã dẫn đến sự thiếu sót và làm mất cân bằng tại địa phương, các chính trị gia giành chiến thắng trong bầu cử sẽ có quyền lực không hạn chế và làm những gì họ muốn.
Trong một báo cáo chính thức của Tổng công tố viên chỉ ra rằng có khoảng 800 vụ tham nhũng trong suốt thập kỷ 2000 - 2010 trên toàn quốc và 2.000 chính trị gia bị bắt hoặc kết án.
Gần 90% người dân Tây Ban Nha cho rằng tham nhũng tồn tại trong bản thân chính quyền, tổ chức Nhà nước tại địa phương .
Bên cạnh đó, tất cả các giám sát ngoài các công việc Chính phủ đều giao toàn bộ cho Tòa án. Tuy vậy Tòa án không có thực quyền để xem xét tiền công hoặc xử phạt nếu cần thiết. Các giải pháp để đấu tranh với nạn tham nhũng, tắc trách và bất hợp pháp hầu hết đều dựa trên luật hình sự và tư pháp. Hệ thống tư pháp vẫn chưa đủ để giải quyết vấn nạn thạm nhũng, khi mà chưa hề có một chính sách chống tham nhũng nào được ban hành. Ngoại trừ ở Catalonia, có một văn phòng chống gian lận năm 2008, theo mô hình các nước châu Âu.
Cần thiết phải có một cơ quan độc lập theo dõi việc thực hiện những biện pháp và cách thức những nhà quản lý Nhà nước sử dụng đối với nguồn tiền công của quốc gia, cũng như cách hành xử với công dân. Để cơ chế trên thực hiện hiệu quả cần phải có sự tham gia đồng thời của thanh tra viên, kiểm toán viên, Tòa án, và những ủy viên trong việc tiếp cận, nắm bắt và xử lý thông tin.
Tuy nhiên, việc tiếp cận thông tin công cộng tại Tây Ban Nha gặp nhiều khó khăn. Ngày 10/12/2013, Chính phủ Tây Ban Nha mới ban hành một điều luật về việc truy cập thông tin về lợi ích công cộng. Trong khi đó, Văn phòng Thanh tra còn hoạt động yếu kém và Đảng cầm quyền hiện đang xem xét bãi nại bỏ đi hoàn toàn.
Tất cả các cấp trong hệ thống quản lý tại nước này vẫn thường xuyên xảy ra tham nhũng, quản lý yếu kém và đầu tư công quá mức. Rất nhiều trường hợp được phát hiện trong tình trạng: Sân bay mới không có máy bay, nhà ga không có xe lửa, đường cao tốc “ma”…
Hiện tại, người dân Tây Ban Nha mong chờ những đề xuất từ Chính phủ nhằm sửa đổi Hiến pháp để nâng cao cơ chế kiểm soát Chính phủ; đẩy mạnh tính hợp pháp, trách nhiệm giải trình và tính minh bạch trong bộ máy chính quyền; bao gồm cả việc kiểm tra, giám sát tốt những dịch vụ dân sự.
Minh Việt