Cựu Thủ tướng Pakistan Imran Khan trong một cuộc phỏng vấn với Reuters, tại Lahore, Pakistan ngày 17/3/2023. Ảnh tư liệu: REUTERS/Akhtar Soomro

Ông Imran Khan bị lật đổ trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm của Quốc hội Pakistan hồi tháng 4 năm ngoái.

Ông hiện là Chủ tịch Đảng Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI) - đảng đối lập chính, và đang phải đối mặt với một cuộc chiến pháp lý lâu dài, với hơn 150 vụ kiện.

Ông Khan phủ nhận mọi hành vi sai trái và cho rằng, những cáo buộc mang động cơ chính trị, nhằm gạt ông ra khỏi cuộc tổng tuyển cử sắp tới.

Cựu Thủ tướng Pakistan Imran Khan đã bị bắt tại nhà riêng ở Lahore trong ngày 5/8, sau khi tòa án ở Thủ đô Islamabad kết án ông 3 năm tù vì tội tham nhũng.

Theo thông tin mới nhất, ông Khan đã bị đưa đến nhà tù trung tâm ở thành phố Rawalpindi.

Bản án dành cho ông liên quan cuộc điều tra do Ủy ban Bầu cử tiến hành, cáo buộc cựu Thủ tướng phạm tội bán trái phép các món quà thuộc sở hữu nhà nước mà ông nhận được trong các chuyến công du nước ngoài, trị giá hơn 140 triệu rupee (635.000 USD), trong nhiệm kỳ thủ tướng từ năm 2018-2022.

"Sự không trung thực của ông Imran Khan đã được chứng minh rõ ràng. Ông ấy đã bị kết tội tham nhũng bằng cách che giấu những lợi ích mà ông chủ ý tích lũy từ ngân khố quốc gia", Thẩm phán Humayun Dilawar thuộc Tòa Thượng thẩm Islamabad tuyên bố.

Sự kiện ông Khan bị kết án và bắt giữ trở thành tâm điểm của nhiều trang nhất các tờ báo trong nước và quốc tế những ngày qua. Điều gì đang chờ đợi cựu thủ tướng này ở phía trước?

Sự nghiệp chính trị của ông Khan có kết thúc?

Theo Hãng tin Reuters, luật pháp Pakistan quy định, một bản án như vậy sẽ dẫn đến việc không đủ tư cách đảm nhiệm chức vụ trong khu vực công, thời hạn sẽ do Ủy ban Bầu cử Pakistan quyết định.

Về mặt pháp lý, đó có thể là tối đa là 5 năm kể từ ngày kết án. Nhưng Tòa án Tối cao có thể áp dụng lệnh cấm suốt đời nếu phán quyết rằng bị cáo phạm tội không trung thực và do đó không thể đáp ứng yêu cầu của Hiến pháp đối với những người giữ chức vụ công là phải "trung thành" và "trung thực".

Trong cả hai trường hợp, ông Khan đều phải đối mặt với việc bị loại khỏi cuộc tổng tuyển cử tiếp theo diễn ra vào tháng 11 tới.

Thêm vào đó, ông Khan dường như đối đầu với lực lượng quân đội hùng mạnh của đất nước. Ông cáo buộc quân đội đứng sau vụ lật đổ hồi tháng 4/2022, đàn áp ông và Đảng PTI do ông làm Chủ tịch.

Quân đội phủ nhận các cáo buộc này.

Tuy nhiên, lịch sử chính trị Pakistan đã chứng kiến nhiều ví dụ về các nhà lãnh đạo từng phải ngồi tù và sau khi tự do đã được trao lại quyền lực.

Các nhân viên an ninh áp giải cựu Thủ tướng Pakistan Imran Khan, khi ông xuất hiện tại Tòa án Tối cao Islamabad ngày 12/5/2023. Ảnh: REUTERS/Akhtar Soomro

Những hi vọng xoay chuyển tình thế của ông Khan

Ngay sau khi bản án 3 năm tù được tuyên, nhóm pháp lý của cựu Thủ tướng Khan cho hay, sẽ nộp đơn kháng cáo.

"Điều quan trọng cần nhắc tới là họ không cho chúng tôi cơ hội đưa ra nhân chứng, cũng như không có thời gian để hoàn thiện các lập luận", một thành viên nhóm pháp lý nói.

Trong khi đó, Đảng PTI của ông Khan cũng cho biết, đã đệ đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao.

Nhóm luật sư của cựu Thủ tướng sẽ tranh luận về bản án tại các cấp tòa cao hơn và vẫn còn 2 giai đoạn kháng cáo dành cho ông, lên đến Tòa án Tối cao.

Ông Khan có thể được hưởng một khoảng thời gian trì hoãn nếu bản án của ông được đình chỉ trong khi các kháng cáo được đấu tranh.

Về mặt lý thuyết, nếu bản án được đình chỉ, ông Khan vẫn có thể đủ điều kiện tham gia cuộc bầu cử tiếp theo.

Quyết định kết tội cựu Thủ tướng đã vấp phải sự chỉ trích từ các hiệp hội luật sư, những người nói rằng phán quyết được thực hiện một cách vội vàng và ông Khan không được phép đưa ra nhân chứng.

Trong khi, Tòa án cho biết các nhân chứng mà nhóm pháp lý của ông Khan đưa ra không liên quan đến vụ án.

Tòa án đã tiến hành xét xử sau khi ông Khan từ chối hầu tòa trong nhiều tháng mặc dù đã được triệu tập nhiều lần.

Tuy nhiên, đây chỉ là một trong số hơn 150 trường hợp đang được chuẩn bị chống lại ông Khan, bao gồm 2 vụ án lớn đang được tiến hành (một vụ gian lận đất đai và một vụ liên quan cáo buộc tiếp tay cho các cuộc tấn công vào quân đội sau khi ông Khan bị bắt vào hồi tháng 5).

Cựu Thủ tướng Khan có khả năng bị chuyển từ tòa án này sang tòa án khác khi chấp hành án tù 3 năm.

Điều gì xảy ra với đảng của ông Khan?

Trong thời gian ông Khan ngồi tù, Đảng PTI hiện do cựu Ngoại trưởng Shah Mahmood Qureshi lãnh đạo.

Đảng PTI đã gặp khó khăn nghiêm trọng do sự ra đi của nhiều nhà lãnh đạo chủ chốt sau vụ bạo lực ngày 9/5.

Mặc dù Đảng PTI vẫn được ủng hộ rộng rãi, nhưng theo các cuộc thăm dò, điều này chủ yếu dựa trên sức hút cá nhân của ông Khan.

Ngay cả sau khi bị cấm xuất hiện trên truyền hình, ông Khan vẫn duy trì động lực cho những người ủng hộ mình bằng cách tương tác trên các diễn đàn mạng xã hội khác nhau như Tiktok, Instagram, X và đặc biệt là thông qua các bài phát biểu gần như hàng ngày trên YouTube. Điều đó nay sẽ không còn nữa.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, ông Khan có thể phục hồi nếu lá phiếu của Đảng PTI được ủng hộ mạnh mẽ trong cuộc bầu cử.