Thẩm phán Haider Hanoun công bố ngày xét xử nghi phạm trong vụ bê bối tại cơ quan thuế Iraq. Trong ảnh: Các chồng tiền giấy màu đỏ và xanh được xếp thành hàng cao. Ảnh: iraqinews

Vụ bê bối được truyền thông trong nước mô tả là "vụ trộm cắp của thế kỷ", liên quan đến các doanh nhân và cựu quan chức Chính phủ cấp cao, đã gây ra sự phẫn nộ lan rộng ở Iraq.

Đất nước Iraq giàu dầu mỏ nhưng nhiều năm qua đã bị tàn phá bởi nạn tham nhũng tràn lan, trong khi tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và cơ sở hạ tầng xuống cấp nghiêm trọng.

Phát biểu trong một cuộc họp báo với các chồng tiền giấy màu đỏ và xanh được xếp thành hàng cao trước mặt, thẩm phán Haider Hanoun, người đứng đầu Cơ quan Chống tham nhũng của Chính phủ, cho biết: “Số tiền được thu hồi hôm nay… lên tới 4 tỷ dinar Iraq” (tương đương 2,6 triệu USD).

Theo ông Hanoun, một nghi phạm đã nộp lại tiền. Người này sẽ phải ra hầu tòa vào ngày 12/1 tới. Tuy nhiên, ông từ chối nêu tên nghi phạm trong khi chờ phán quyết của tòa.

Ông Hanoun cũng cho biết, nghi phạm nêu trên được cho là đã biển thủ tổng cộng hơn 11 triệu USD.

Trong khi đó, một quan chức trong Cơ quan Chống tham nhũng xác định nghi phạm là Haitham Al-Jubouri, người đang bị giam giữ và từng là cố vấn của cựu Thủ tướng Mustafa Al-Kadhimi. Nguồn tin nói với Hãng Thông tấn AFP với điều kiện giấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề.

Vụ bê bối được phanh phui hồi tháng 10 năm ngoái, khi một cựu bộ trưởng tiết lộ rằng 3,7 nghìn tỷ dinar Iraq (gần 2,5 tỷ USD) đã bị cơ quan thuế biển thủ. Theo Bộ Tài chính Iraq, số tiền này đã bị đánh cắp từ tài khoản của Tổng cục Thuế tại một chi nhánh của Ngân hàng Rafidain.

Theo tài liệu từ cơ quan thuế của Iraq, khoản tiền 3,7 nghìn tỷ dinar được cho là đã bị rút trong khoảng thời gian từ tháng 9/2021 đến tháng 8/2022, sau đó đã được chuyển tới tài khoản của 5 công ty khác nhau thông qua 247 tờ séc và ngay lập tức được rút khỏi các tài khoản đó.

Chủ sở hữu của những tài khoản - hầu hết trong số họ đang chạy trốn - là đối tượng của các lệnh bắt giữ.

Hồ sơ "vụ trộm cắp của thế kỷ" liên quan tới Ngân hàng Rafidain được đặt vào ưu tiên hàng đầu để giải quyết. Ảnh: Getty

Chính phủ của Thủ tướng Mohammed Shia Al Sudani ngay sau khi lên nắm quyền đã xác định tình trạng tham nhũng tràn lan là mối đe dọa chính đối với đất nước, “nguy hiểm hơn tất cả các mối đe dọa khác đã đè nặng lên Iraq”; đồng thời tuyên bố, sẽ hành động mạnh mẽ để chống lại vấn nạn này.

Thủ tướng Al Sudani cũng nhấn mạnh, sẽ không để tiền của người Iraq bị đánh cắp, như vụ việc đã xảy ra với quỹ của Tổng cục Thuế.

Trong cuộc họp báo đầu tiên sau khi thành lập Chính phủ mới hồi tháng 10/2022, nhà lãnh đạo Iraq nhấn mạnh, công tác thu hồi tài sản bị mất do tham nhũng là rất quan trọng. Ông nói: “Các công dân muốn thấy được tinh thần trách nhiệm và số tiền bị tham nhũng lấy đi được sẽ được trả lại".

Hồ sơ vụ việc bê bối tại cơ quan thuế đã được đặt vào ưu tiên hàng đầu để giải quyết. Trong suốt thời gian qua, các nhà chức trách Iraq cũng thường xuyên đưa ra thông báo về vụ án tham nhũng lớn này để thể hiện quyết tâm chống tham nhũng của mình.

Vào tháng 11/2022, Thủ tướng Al Sudani cho biết, Nour Zuhair Jassem - một doanh nhân giàu có liên quan đến vụ xà xẻo công quỹ từ cơ quan thuế, đã nộp lại một phần trong số hơn 1 tỷ USD mà ông ta “thú tội” là đã nhận. Sau khi được tại ngoại, Nour Zuhair Jassem đã nộp tổng cộng 211,6 triệu USD. Số tiền này được giao nhận trong nhiều lần.