Ảnh minh họa

Các ngoại trưởng EU vừa thông qua tại Bruxelles một quyết định triển hạn chiến dịch chống cướp biển ngoài khơi Somalia, và vùng Sừng châu Phi cho đến tháng 12 năm 2014. Mang tên Atalanta, chiến dịch này đã được tung ra từ năm 2008, huy động từ 5 đến 10 chiến hạm và phi cơ trinh sát tuần tra ngoài khơi vịnh Aden và dọc theo bờ biển Somalia để bảo vệ các tàu buôn qua lại trên tuyến hàng hải này.

Tuy nhiên, quyết định thu hút sự chú ý của giới quan sát nhiều hơn cả lại là việc châu Âu bật đèn xanh cho các “biện pháp mạnh mẽ hơn dọc theo vùng duyên hải Somalia”, theo như thông báo của bà Catherine Ashton, người đứng đầu ngành Ngoại giao EU. Địa bàn hoạt động của hải quân châu Âu như vậy sẽ bao gồm cả bờ biển, vùng nội thủy và hải phận quốc gia của Somalia.

Với quyết định này, kể từ nay, các chiến hạm tham gia chiến dịch Atalanta sẽ có thể “vô hiệu” các cơ sở của hải tặc dọc theo bờ biển và trên các bãi biển, cụ thể là tàu thuyền, xe tải, kho bãi, đặc biệt là kho nhiên liệu.

Theo một quan chức châu Âu, để thực hiện điều đó, tàu chiến, hoặc phi cơ trực thăng có thể pháo kích vào các cơ sở cướp biển, trong điều kiện được xác định rất chặt chẽ, sao cho không gây tác hại cho thường dân vô tội.

Hạn chế khác là, trực thăng sẽ không được phép tấn công quá sâu vào bên trong đất liền, tức là không được vượt quá vài trăm mét tính từ bờ biển. Ngoài ra, theo Ngoại trưởng Tây Ban Nha, Jose Manuel Garcia-Margallo, các cuộc tấn công nhắm vào các cơ sở trên bờ sẽ chỉ được phép khi tàu biển bị tấn công ở ngoài khơi.

EU sẽ dành ra một ngân sách 14,9 triệu euro để tài trợ cho các chi phí chung của chiến dịch Atalanta, còn các phí tổn liên quan đến việc triển khai tàu chiến, và một lực lượng khoảng 1.400 người thuộc trách nhiệm của các quốc gia đóng góp vào chiến dịch.

Từ ngày được khởi động đến nay, ngoài việc bảo vệ được rất nhiều tàu buôn, chiến dịch Atalanta đã cho phép bắt giữ được 117 kẻ bị tình nghi là cướp biển. Riêng trong năm 2011, 27 nhóm hải tặc đã bị phá vỡ.

Theo giới quan sát, lâu nay khi chạy được vào bờ là bọn cướp biển coi như thoát nạn. Việc EU cho phép truy kích hải tặc tận đất liền là một bước tiến xóa bỏ một nghịch lý này. Bởi chính các hang ổ hải tặc trên đất liền mới là nơi cướp biển giam giữ  con tin đòi tiền chuộc.

Dù đã là quyết định, nhưng cũng có những phản ứng từ nội bộ các cơ quan thuộc EU.  Các nghị sĩ châu Âu thuộc đảng Xanh tại Đức đã cảnh báo, và lo ngại là khả năng tấn công hải tặc trên đất liền sẽ có nhiều rủi ro, nhất là nguy cơ gây thương tổn cho thường dân, vì sào huyệt quân cướp biển thường nằm gần các khu dân cư.

Nguy cơ thứ hai là phản ứng dữ dội hơn của hải tặc, có thể “giận cá chém thớt” mà nạn nhân sẽ là những người bị bắt làm con tin. Thật vậy, cho đến nay, cướp biển Somalia thường để yên cho thủy thủ đoàn, hay những người trên các chiếc tàu bị đánh cướp. Giờ đây, khi bị truy kích, họ có thể trút cơn thịnh nộ xuống đầu các con tin.

Khôi Nguyên