(Thanh tra) - Vụ việc 13 tấn chân gà ngâm hóa chất, không rõ nguồn gốc vừa bị phát hiện ở Thanh Hóa không chỉ khiến dư luận lo lắng về an toàn thực phẩm, mà còn đặt ra một câu hỏi: Đạo đức kinh doanh đang ở đâu?
Bất chấp tất cả vì lợi nhuận
Theo báo cáo ban đầu, lực lượng chức năng phát hiện, tạm giữ 13 tấn chân gà (nghi không rõ nguồn gốc xuất xứ), trong đó có 6,6 tấn chưa ngâm chất tẩy trắng, 6,9 tấn chân gà đã ngâm hóa chất Interox ST 50 (H2O2); nhiều can hóa chất (trong đó có những can đã qua sử dụng).
Vụ việc này không chỉ vi phạm quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Theo các chuyên gia về công nghệ thực phẩm thì việc sử dụng hóa chất công nghiệp để tẩy trắng, tạo màu hay bảo quản thực phẩm là vô cùng nguy hiểm, vì những chất này không qua kiểm định dùng trong thực phẩm, không có ngưỡng an toàn. Hậu quả không xảy ra ngay lập tức nhưng về lâu dài sẽ gây tổn thương gan, thận, hệ miễn dịch, rối loạn nội tiết và nguy cơ ung thư.
Thực phẩm không chỉ là hàng hóa đơn thuần, nó là thứ đi vào cơ thể con người, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người tiêu dùng. Kinh doanh thực phẩm là một trong những ngành có lợi nhuận cao, dẫn đến nhiều người nảy sinh lòng tham, hoa mắt vì tiền.
Vụ việc 13 tấn chân gà ngâm hóa chất là một minh chứng rõ nét. Chủ cơ sở đã dùng hóa chất công nghiệp không rõ nguồn gốc để xử lý thực phẩm rồi tuôn ra thị trường tiêu thụ. Những chiếc chân gà ngâm hóa chất đó nếu không bị phát hiện sẽ được bày bán khắp các chợ, xuất hiện trên các bàn ăn tại các cửa hàng, len lỏi vào bữa cơm của hàng ngàn hộ gia đình. Những người này biết rõ rằng sử dụng hóa chất độc hại để tẩy trắng chân gà sẽ gây tác hại cho người tiêu dùng, nhưng vì lợi nhuận, họ bất chấp.
Chế tài đã được sửa đổi
Theo Luật sư Nguyễn Hồng Minh, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội, trước đây, với các hành vi như sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc, chế biến thực phẩm trong điều kiện mất vệ sinh hoặc ngâm hóa chất không phép, đa phần các cơ sở vi phạm chỉ bị xử phạt hành chính, tịch thu hàng hóa và yêu cầu tiêu hủy. Trên thực tế, nhiều vụ chỉ bị phạt vài triệu đến vài chục triệu đồng, quá nhỏ so với lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh phi pháp. Chính vì vậy, nhiều người chấp nhận chịu phạt hành chính để sau đó lại tiếp tục vi phạm.
Điều 317 Bộ luật Hình sự 2015 đã có quy định xử lý hình sự hành vi vi phạm quy định về an toàn thực phẩm, tuy nhiên lại đặt ra điều kiện khá cao như “gây hậu quả nghiêm trọng” hoặc “tái phạm” thì mới xử lý hình sự. Như vậy, với những vụ việc như 13 tấn chân gà, dù hành vi nguy hiểm nhưng nếu chưa kịp tiêu thụ, chưa có hậu quả cụ thể thì sẽ rất dễ thoát khỏi tội hình sự.
Nhận thấy nhiều bất cập từ những quy định trên, Nhà nước ta đã sửa đổi Bộ luật Hình sự 2015 nâng mức hình phạt tù, hình phạt tiền đối với một số tội danh, trong đó có Tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm (Điều 317). Theo Luật sư Minh, Bộ luật Hình sự sửa đổi lần này được đánh giá là bước điều chỉnh quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong bối cảnh mới.
Một số giải pháp
Vụ việc 13 tấn chân gà ngâm hóa chất ở Thanh Hóa là minh chứng rõ ràng cho sự lỏng lẻo trong quản lý thực phẩm và sự tha hóa đạo đức kinh doanh của một bộ phận không nhỏ cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm. Đây không chỉ là câu chuyện về một vụ vi phạm mà là hồi chuông cảnh tỉnh về sự cần thiết của một chiến lược tổng thể để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Chỉ khi cả xã hội cùng vào cuộc, từ cơ quan chức năng đến doanh nghiệp và người tiêu dùng thì mới có thể đẩy lùi được thực phẩm bẩn ra khỏi bữa ăn của người dân. Một số giải pháp dưới đây được đưa ra nhằm ngăn chặn những vi phạm về an toàn thực phẩm:
- Trước hết, cần chú trọng giáo dục đạo đức kinh doanh. Người kinh doanh cần coi người tiêu dùng là trung tâm chứ không chỉ tập trung vào mục tiêu lợi nhuận.
- Tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất các cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm để sớm phát hiện những hành vi vi phạm pháp luật.
- Xử lý nghiêm minh, công khai các trường hợp vi phạm. Bên cạnh việc xử phạt hành chính với mức phạt thật cao cả về tài chính lẫn cấm hoạt động kinh doanh lâu dài để khiến người vi phạm không dám tái phạm còn cần mạnh tay truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các cá nhân, tổ chức có hành vi gây hậu quả nghiêm trọng.
- Ngoài ra, cần coi trọng công tác tuyên truyền, giáo dục để người tiêu dùng được phổ biến kiến thức về thực phẩm an toàn, biết cách lựa chọn và tẩy chay những sản phẩm không rõ nguồn gốc.
