Muộn nhưng mà biết mà làm, mà thực hiện còn hơn không biết, không làm và sẽ không bao giờ có kết quả, có tương lai. Câu thành ngữ thật hay! Một kinh nghiệm, một tổng kết thật quý giá cho mỗi người, mỗi dân tộc trong quá trình phát triển.

Tuy nhiên, trong quá trình sống và làm việc, ít ai, ít cơ quan Nhà nước nhớ đến mà sử dụng. Nhiều cái cho qua, nhiều việc cho qua, lỗi lầm, khuyết điểm cũng vờ quên, và quên luôn. Cứ cho qua, đến một lúc bùng phát thì thấy nhiều quá, xử lý không kịp, có khi quá muộn. Bệnh tật thì bó tay. Luật pháp thì còn nhiều “lỗ hổng” voi chui lọt, kinh tế cũng có, văn hóa xã hội, làng xã, huyện, tỉnh, cấp cao hơn cũng nhiều.

Chuyện tòa án xử sai, chuyện công an “ép cung”, đấu thầu “quân xanh, quân đỏ”, bệnh viện xét nghiệm “nhân bản”, phong bì, phong bao; chuyện hành nghề thẩm mỹ viện trái luật, chuyện hài cốt liệt sĩ giả tràn lan; hành chính thì một cửa thành nhiều cửa, sổ đỏ, sổ hồng làm năm này sang năm khác, hứa voi, hứa chuột, họp hành liên miên nhưng hiệu quả thụt lùi, đường sá ngập úng; bất động sản dường như bất động, đất đai dự án cứ hoang hóa, im lìm…; xăng dầu tăng, lệ phí, phụ phí nhiều như bão lụt, hoành hành như thủy điện… Nghĩa là, chúng ta đã thành lệ, sai nhiều sửa ít và cho qua. Rồi dồn toa thành nhiều, thành cấn cái, thành vấn đề, 1 cơ quan thanh tra chứ 10 cơ quan thanh tra cũng không thể kham nổi, không giải quyết nổi.

Dư luận đang ồn ào, đau xót cho vụ án oan ở Bắc Giang. Con một liệt sĩ, bị “ép cung” tội giết người. Tòa án hai cấp đều không phát hiện ra, dù người ta kêu oan, khi đang xử, có đủ căn cứ để xem xét rằng người ta không phạm tội nhưng các quan tòa cho rằng “án tại hồ sơ” và “thẳng mực Tàu” y án: Chung thân. 

Nay, đã 10 năm kêu oan và có kẻ ra đầu thú thì cả tòa, cả viện, cả điều tra đều thấy rằng: Sao lúc ấy không chuyển đơn thư cho thanh tra tòa án? Vai trò của thanh tra là thế: Xem xét đơn, nghiên cứu, đề xuất hướng giải quyết. Nhiều khi các vụ việc to đùng chỉ cần 1 hoặc 2 thanh tra viên có kinh nghiệm hoặc 1 nhà báo kỳ cựu. Thiệt hại cho cuộc đời sẽ đỡ biết bao nhiêu. Đừng làm tan nát nhiều tâm hồn, nhiều gia đình thêm nữa vì sự thờ ơ, vô cảm! Và vờ quên trách nhiệm của thanh tra. Dù muộn còn hơn không kia mà!

Lại nhớ, cách đây, hơn 30 năm, vụ án Nguyễn Sĩ Lý, 1 giáo viên đại học, vì thương cha già bị nhục hình, “ép cung”, anh đã nhận tội giết người và lĩnh án. Một người bạn tù tốt bụng, biết chuyện, khi ra tù đã tìm mọi cách để kẻ đâm nhầm chết em trai tự thú. Và, Nguyễn Sĩ Lý, sau hơn 2.000 ngày thụ án, được tha bổng.. 

Vụ án đã cảnh tỉnh các cơ quan chức năng để phòng ngừa oan sai. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn nhiều, có vụ oan sai đến 17 năm…

Nghiêm trọng hơn, liên quan đến quốc gia đại sự là “công cuộc chống tham nhũng”. Nó “làm nóng” diễn đàn từ Trung ương đến địa phương, các kỳ họp Quốc hội, thanh tra, kiểm tra, công an, kiểm sát… Nhưng rồi, nó cũng “lạnh dần” khi các vụ việc tham nhũng ngày càng khó kiểm soát! Có vẻ như thiếu giải pháp quyết liệt mà sinh ra nhiều quyết tâm, hô hào. Cứ đổ được lỗi cho ai đó là xong, làm ào ào, như chạy sô. Đổ được cho thanh tra càng tốt. Vì ở đó, chuyện gì cũng được coi là “mật”. Tham nhũng mà “đóng dấu mật” thì dư luận… im luôn! Thật khen cho Nhà Sử học Dương Trung Quốc, Đại biểu Quốc hội dám chất vấn giữa hội trường, công khai: Không một Đại biểu Quốc hội nào trong hội trường này phát hiện ra tham nhũng, vậy thì chống tham nhũng chỉ là việc của Chính phủ, của thanh tra sao? Trách nhiệm giám sát gắt gao, làm rõ, chỉ ra chúng, theo ý nguyện của dân ở đâu?

Quả có vậy, muộn còn hơn không bao giờ! Hãy tập trung sửa sai, tập trung cải cách, đổi mới để dân giàu nước mạnh và muốn công bằng, văn minh thì dĩ nhiên phải tập trung, quyết liệt chống tham nhũng.

Hoàng Trí