•    Tràn lan tình trạng sử dụng vượt diện tích được giao, xây dựng không giấy phép.

Ông Trần Đức Cầu, Chánh Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: Vĩnh Phúc đã thành lập 3 đoàn thanh tra để thực hiện thanh tra việc qui hoạch và quản lý SDĐ đai tại Sở Tài nguyên & Môi trường (TN&MT), Sở Xây dựng Vĩnh Phúc và địa bàn huyện, thành, thị trong tỉnh. Đoàn thanh tra đã triển khai được gần 1 tháng. Kết quả thanh tra bước đầu cho thấy, qui hoạch, kế hoạch SDĐ tại Vĩnh Phúc đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các giai đoạn 1999 - 2000, 2001 - 2005 và 2006 - 2010. Việc thực hiện công bố công khai qui hoạch, kế hoạch SDĐ được Sở TN&MT thực hiện theo hướng dẫn tại Thông tư 1842/2001/TT-TCĐC của Tổng cục Địa chính và Thông tư số 30/2004/TT-BTNMT của Bộ TN&MT. Tuy nhiên, giai đoạn trước ngày 1/7/2004, các xã, phường của thị xã Vĩnh Yên (nay là TP Vĩnh Yên) không thực hiện lập, trình UBND thị xã phê duyệt kế hoạch SDĐ hàng năm.

Năm 2006, 2009, UBND thị xã Phúc Yên thẩm định, phê duyệt qui hoạch kế hoạch SDĐ đến năm 2010 cho 6 phường thuộc thị xã không đúng thẩm quyền, trái qui định. Qui hoạch, kế hoạch SDĐ của một số xã, phường, thị trấn được phê duyệt chưa phản ánh đúng thực tế về loại đất, diện tích đất, hiện trạng sử dụng trước khi qui hoạch, chưa bám sát định hướng phát triển kinh tế, xã hội của địa phương; lập qui hoạch, kế hoạch SDĐ nhưng không thực hiện và không có qui hoạch, kế hoạch SDĐ, qui hoạch xây dựng nhưng vẫn đề nghị phê duyệt, thu hồi, giao đất.

Thanh tra việc giao đất làm nhà ở khu dân cư đã bước đầu phát hiện nhiều dạng giao vượt hạn mức đất ở theo qui định của Luật đất đai. Việc thu hồi, giao đất cho các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình thuê đất sản xuất kinh doanh có nhiều biểu hiện sai phạm.

Tham luận tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Sinh, Phó Đoàn Thanh tra tại thị xã Phúc Yên, Sở TN&MT, Sở Xây dựng chỉ rõ: Qua thanh tra, tình trạng nợ tiền thuế đất, tiền SDĐ là rất lớn. Riêng tại TP Vĩnh Yên, có 81 đơn vị nợ tiền SDĐ khoảng 197 tỷ đồng, trong đó có 77 tổ chức nợ thuế. Đoàn cũng phát hiện việc sử dụng vượt diện tích đất đối với các DN, có những đơn vị từ năm 2003 đến nay sử dụng vượt hàng ngàn mét vuông nhưng không nộp tiền SDĐ và tiền thuế đất. Mặt khác, việc SDĐ không đúng với vị trí được qui hoạch, được giao. Có những DN tự thỏa thuận bồi thường với dân dẫn đến tình trạng DN “mua” lại phần đất của dân ngoài qui hoạch nhưng không nộp tiền vào ngân sách từ 2007 - 2008. Một dạng khác là các DN nhận đất và san nền để đấy hoặc bán nền; DN xây dựng không có chứng chỉ qui hoạch, không có giấy phép xây dựng…  Có trường hợp đoàn thanh tra xuống DN đưa thông báo vào thanh tra mà không tìm được DN đó ở đâu. Có DN đổi đến 4 - 5 giám đốc từ khi giao đất; thay đổi đến 4 - 5 lần đăng ký kinh doanh… Ông Sinh cũng đã xin ý kiến xử lý các trường hợp này trong khuôn khổ đoàn thanh tra.

Ông Lưu Văn Dũng, Trưởng Đoàn Thanh tra cũng chia sẻ: Vào thanh tra mới thấy kế hoạch, qui hoạch SDĐ liên tục bị phá vỡ trong khi không có qui hoạch xây dựng. Có trường hợp được giao 10.000m2 mà thu hồi và sử dụng 20.000m2, nhưng khi đoàn thanh tra vào, chỉ rõ thì họ không ký biên bản vì lý do là đã đền bù hết rồi… “Xử lý tình trạng phá vỡ qui hoạch nói trên như thế nào khi kết thúc quá trình thanh tra? Khi tổng kết thì kiến nghị thế nào?”, ông Dũng đặt vấn đề.

Tháo gỡ và chia sẻ với các đoàn thanh tra, ông Phạm Văn Khanh, Vụ trưởng Vụ I, Thanh tra Chính phủ ghi nhận các kết quả khá tốt mà Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc đã đạt được sau một tháng triển khai chuyên đề thanh tra diện rộng về qui hoạch, kế hoạch SDĐ. Ông nhấn mạnh: Chuyên đề này nhằm tìm ra những lỗ hổng cả về qui chế, chính sách pháp luật. Vì vậy, nếu kiến nghị thu (nợ thuế đất) thì kiến nghị cơ quan chuyên môn là cơ quan thuế. Ông Khanh đề nghị Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc xin ý kiến hướng dẫn về nghiệp vụ bằng văn bản, xếp theo nhóm các vấn đề chứ không thể dừng ở các vụ việc cụ thể.

Theo đánh giá của Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Văn Sản: “Việc triển khai thanh tra về qui hoạch, kế hoạch SDĐ của Vĩnh Phúc rất hiệu quả, tổ chức nghiêm túc và có kết quả cụ thể, đáng ghi nhận. Tôi đã đi kiểm tra 10 địa phương, có nơi tổ chức 10 đoàn thanh tra, có nơi tổ chức 1, 2 đoàn nhưng kết quả không cao bằng Vĩnh Phúc". Phó Tổng Thanh tra cũng đề nghị Thanh tra tỉnh cần tập trung tiếp tục làm rõ mục đích thanh tra. Qua cuộc thanh tra này, cần xem các bất cập, sơ hở của chính sách để kiến nghị sửa đổi. Mặt khác, cần phải đánh giá được nguyên nhân của khiếu kiện phát sinh trong lĩnh vực đất đai. Đồng thời, trong thanh tra về qui hoạch, phải xem xét thật nghiêm túc trách nhiệm của các sở chuyên môn, các ban, ngành, đơn vị để rút kinh nghiệm về quản lý tại chính địa phương.

Về cấp đất, giao đất, SDĐ, các đoàn thanh tra đã chỉ ra khá nhiều lỗi: Đất bỏ không, được giao mà không sử dụng, chuyển đổi chủ sử dụng… Ở nội dung này, cần phải chỉ rõ các kiến nghị xử lý triệt để vì đã phát hiện ra số tiền nợ đọng rất lớn. Những vi phạm “khó” đối với Thanh tra tỉnh, cần có văn bản xin ý kiến Thanh tra Chính phủ theo nhóm các nội dung.

Phát biểu tại hội nghị, ông Đặng Quang Hồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc khẳng định: "Vĩnh Phúc rất quan tâm đến phát triển, thu hút đầu tư kinh tế. Quá trình này có thể dẫn đến những sai phạm trong quản lý, SDĐ. Về phía địa phương, lãnh đạo tỉnh rất quan tâm đến việc chấn chỉnh các sai phạm này. Thực hiện chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ, chúng tôi đã và tiếp tục chỉ đạo các cơ quan phải làm thật nghiêm túc để bảo đảm hiệu quả của công tác thanh tra trong quản lý Nhà nước".

Đan Quế