Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, từ năm 2005 đến nay, mặc dù đã nhiều lần nâng cấp, sửa chữa với kinh phí hơn 5 tỷ đồng, công trình cấp nước sinh hoạt này không phát huy tác dụng.

Sai phạm của chủ đầu tư

Ngoài những sai phạm trong quá trình nâng cấp, sửa chữa, CĐT còn không tuân thủ quy trình vận hành theo hồ sơ thiết kế được duyệt; không sử dụng hệ thống máy bơm và tủ biến tần để tăng khả năng cấp nước, mà xả từ đài nước để cấp trực tiếp; không vận hành hệ thống và máy bơm từ 15 - 20 giờ/ngày đêm theo thiết kế, mà chỉ hoạt động 12 giờ/ngày đêm, dẫn đến thiếu nước.

Mặt khác, trong quá trình sửa chữa, nâng cấp công trình giai đoạn 2008 - 2009, đã đầu tư các hạng mục tại hồ Ea Lâm 2 để bổ sung nguồn nước, nhưng không mang lại kết quả. Hậu quả công trình không bảo đảm cấp nước, dẫn đến phải tiến hành khảo sát, đánh giá hiện trạng và khắc phục sửa chữa vào năm 2010.

Việc đơn vị tư vấn tính toán công suất cấp nước của hệ thống đến năm 2023 với định mức 60 lít/người/ngày đêm là không phù hợp với TCVN 33 - 2006 được Bộ Xây dựng ban hành. Vì theo tiêu chuẩn đến năm 2020, định mức cấp nước cho mỗi người dân là 100 lít/người/ngày đêm.

Ngoài ra, Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh Phú Yên là CĐT không thực hiện đúng ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh là phải thực hiện khảo sát, đánh giá hiện trạng và sửa chữa mạng cấp nước, mà còn tự ý mở rộng mạng cấp nước mới với hơn 1.000m ống nằm ngoài hệ thống mạng cấp nước đã có trước đây; không kiểm tra, đánh giá năng lực, kinh nghiệm nhà thầu theo quy định, dẫn đến nhà thầu được chỉ định là Cty TNHH Tư vấn Đầu tư và Xây dựng Tiến Phát không đủ năng lực thực hiện, phải liên doanh với Cty TNHH Tư vấn Đầu tư và Xây dựng 579…

Theo đánh giá của tổ công tác liên ngành UBND tỉnh Phú Yên, công trình cấp nước xã Ea-Lâm đã được đầu tư tương đối hoàn chỉnh, công suất nguồn cấp đúng như thiết kế, chất lượng nước cơ bản đạt tiêu chuẩn. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa bảo đảm cấp nước cho tất cả các buôn ở xã Ea Lâm theo thiết kế được phê duyệt.

Kết quả kiểm tra của tổ công tác liên ngành UBND tỉnh do ông Lê Chí Trọng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn làm tổ trưởng cho thấy, khi mở toàn hệ thống mạng (không điều tiết), công trình không bảo đảm cung cấp nước cho tất cả các buôn.

Hiện tại, mặc dù đã đấu nối cấp nước cho 438/527 hộ, nhưng phần lớn người dân không sử dụng nguồn nước này để ăn uống, mà chỉ để tắm giặt, đó là chưa nói đến một số khu vực không có nước, hay lượng nước thất thoát lớn. Điển hình như các hộ dân nằm phía bên trái đường đi buôn Bưng B và 40 hộ ở buôn Bai không có nước; một số hộ nằm cuối buôn Bưng B có nước nhưng quá yếu. Nguồn nước cuối tuyến bị đục và chỉ trong lại sau khi xả một khoảng thời gian dài. Các trụ vòi cấp nước chưa được gia cố ổn định, vị trí lắp đặt chưa hợp lý, nên không ít vòi bị gãy, hầu hết các van trụ vòi bị hỏng.

Ngoài ra, theo phản ánh của người dân thì họ hoàn toàn không biết thời gian cấp nước để sử dụng; một số hộ ở buôn Bưng B từ 2 - 3 ngày mới được cấp nước 1 lần….

Kiến nghị giải pháp khắc phục

Qua kiểm tra, đánh giá chất lượng, hiệu quả công trình, tổ công tác đã đưa ra nhiều giải pháp đề xuất khắc phục, trong đó cho phép CĐT thuê đơn vị tư vấn có đủ năng lực để tính toán, kiểm tra lại áp lực cấp nước trên toàn hệ thống mạng.

Theo đó, mọi chi phí thực hiện, CĐT và các đơn vị liên quan tự chi trả; cho phép lắp đặt đồng hồ tổng tại các vị trí nhánh rẽ cấp nước cho các buôn. Vấn đề này đã được CĐT và các đơn vị liên quan ký cam kết, chịu trách nhiệm trước pháp luật, UBND tỉnh và Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn về khối lượng, chất lượng khắc phục sửa chữa, mở rộng mạng cấp nước mà nhà thầu đã thực hiện; chịu trách nhiệm thay thế, sửa chữa các tuyến ống thi công mới cho đến cuối năm 2012.

Đối với CĐT, tổ công tác liên ngành kiến nghị cần kiểm điểm các cá nhân có liên quan trong sửa chữa nâng cấp công trình năm 2009; khảo sát đánh giá hiện trạng và khắc phục sửa chữa năm 2010; công tác quản lý, khai thác, vận hành và khắc phục hư hỏng, điều tiết cấp nước cho người dân; phối hợp với UBND huyện Sông Hinh và xã Ea Lâm khắc phục các sự cố công trình; tuyên truyền, vận động nhân dân bảo vệ, gìn giữ công trình và sử dụng nước hợp lý…

Về phía UBND huyện Sông Hinh, sớm hoàn thành công tác vệ sinh môi trường, nạo vét hồ Ea-Lâm 1; có kế hoạch tiếp nhận, quản lý, vận hành công trình, để trên cơ sở đó tiếp tục đầu tư hoàn thiện việc lắp đặt hố van, trụ vòi, đồng hồ; đồng thời khẩn trương hoàn tất các thủ tục để triển khai đầu tư mở rộng hệ thống, lấy nguồn nước từ hồ thủy điện Sông Ba Hạ cung cấp nước cho khoảng 1.000 hộ dân.

Thế Lập