Nguồn gốc đất tranh chấp do ông Phạm Văn Ngưu khai mở, diện tích 5ha74, đất tọa lạc ấp Trung Bình I, xã Vĩnh Trạch, huyện Thoại Sơn.

Năm 1972, ông Ngưu phân chia đất cho 4 người con, trong đó có ông Phạm Minh Quang diện tích 20.000m² và bà Phạm Thị Du 10.400m². Sau khi phân chia, các con ông Ngưu trực tiếp sử dụng phần đất được thừa hưởng.

Năm 1978, thực hiện chính sách đất đai, địa phương có điều chỉnh phần đất của gia đình ông Quang và bà Du, để cấp lại cho các hộ dân di cư đến vùng kinh tế mới.

Năm 1981, do các hộ bỏ đất không sản xuất, nên UBND huyện Thoại Sơn thu hồi đất của các hộ; sau đó, thành lập Trại Nhân giống và Chăn nuôi Vĩnh Khánh. Phần đất nêu trên, được sử dụng xây dựng trại chăn nuôi, phần còn lại chuyển sang sản xuất lúa 2 vụ.

Năm 1988, các hộ bị điều chỉnh đất trong khu vực khiếu nại xin lại đất, UBND huyện Thoại Sơn giải quyết cấp lại 1/3 diện tích (hộ chủ cũ có đất bị điều chỉnh trước đây). Theo đó, ông Quang có 20.000m² đất lúa 1 vụ bị thu hồi, được cấp lại 7.000m² đất sản xuất lúa 2 vụ; bà Du được cấp 3.000m² đất sản xuất lúa 2 vụ. Phần đất ông Quang và bà Du được cấp lại nằm ngoài khu vực đất giao cho Trại Nhân giống và Chăn nuôi. Tuy nhiên, gia đình ông Quang vẫn cư ngụ trong khu vực đất Trại Chăn nuôi.

Năm 1991, UBND huyện Thoại Sơn giao phần đất thuộc Trại Chăn nuôi cho Công ty Xuất nhập khẩu Nông sản thực phẩm An Giang đầu tư mở rộng quy mô Trại; phần đất canh tác lúa, huyện chuyển nhượng cho một số hộ có nhu cầu sản xuất, giá chuyển nhượng 1.000m² = 1 chỉ vàng 24 kara.

Năm 1992, các hộ chủ cũ tiếp tục khiếu nại. Trại Chăn nuôi Vĩnh Khánh (thuộc Công ty Xuất nhập khẩu Nông sản thực phẩm An Giang) đã tiến hành chi trả thành quả lao động (đối với 2/3 diện tích đất còn lại) bằng 15 giạ lúa/1.000m². Trong đó, có 9 hộ đồng ý nhận và không khiếu nại; riêng hộ ông Quang khiếu nại, yêu cầu được ở trên phần đất trong khuôn viên Trại Chăn nuôi.

Ngày 4/12/1993, UBND huyện Thoại Sơn ký Quyết định số 503/QĐ.UB: Trại Chăn nuôi tỉnh phải trả thành quả lao động bằng 15 giạ lúa/1.000m² cho ông Quang với diện tích 6.000m2, bà Du diện tích 4.400m² (theo cách tính qui đổi 1m2 đất 2 vụ = 2m² đất 1 vụ, phần đất còn lại được giải quyết trả thành quả lao động).

Ông Quang, bà Du khiếu nại đến tỉnh, yêu cầu trả đất, không đồng ý nhận thành quả lao động.

Ngày 14/9/1996, UBND tỉnh ký Quyết định số 1042/QĐ.UB thu hồi Quyết định số 503/QĐ.UB ngày 4/12/1993 của UBND huyện Thoại Sơn; bác yêu cầu xin ở trên nền thổ cư 400m² trong khuôn viên Trại Chăn nuôi Vĩnh Khánh của hộ ông Phạm Minh Quang và bà Phạm Thị Du; công nhận sự tự thuận bồi hoàn đất và hỗ trợ di dời nhà bằng 416 giạ lúa của Trại Chăn nuôi Vĩnh Khánh cho gia đình ông Quang, bà Du.

Theo đo đạc thực tế ngày 28/10/1997, khu vực đất gia đình ông Quang đang sử dụng có hiện trạng như sau: Đất thổ cư của ông Quang có diện tích 406m² gồm nhà ở diện tích (10m x 13m) 130m² và một số cây tạp; nhà bà Phạm Thị Hằng (con ông Quang) diện tích  32m² (4m x 8m, cất năm 1990); nhà bà Phạm Thị Thu (con ông Quang), diện tích 42m² (7m x 6m, cất năm 1987, ngoài phạm vi 406m² đất nêu trên).

Cả 3 căn nhà đều cất bằng cột tre, cây tạp, lợp lá, vách lá.

Ngày 29/5/1998, UBND tỉnh ký Quyết định số 1015/QĐ.UB.KN bác yêu cầu đòi lại đất của ông Quang và bà Du; đổi cho gia đình ông Quang một phần đất thổ cư có diện tích tương đương với diện tích đất thổ cư gia đình ông đang sử dụng; Trại Chăn nuôi Vĩnh Khánh phải bồi hoàn nhà ở và hỗ trợ chi phí di dời cho các hộ như sau:

Hộ ông Phạm Minh Quang: Đền bù nhà ở 130m² x 100.000 đồng/m² x 60% = 7.800.000 đồng.

Hộ bà Phạm Thị Hằng: Đền bù nhà ở 32m² x 100.000 đồng/m² x 60% = 1.920.000 đồng.

Hộ bà Phạm Thị Thu: Đền bù nhà ở 42m² x 100.000 đồng/m² x 60% = 2.520.000 đồng.

Hỗ trợ chi phí di dời 3 căn nhà, san lấp nền, xây cất nhà nơi mới của ông Quang, bà Hằng, bà Thu là 15.000.000 đồng; thực hiện trả thành quả lao động bằng 15 giạ lúa/1.000m² cho ông Quang với diện tích 5.600m², bà Phạm Thị Du 15 giạ lúa/1.000m² diện tích 4.400m²; ông Quang có trách nhiệm đốn toàn bộ số cây trồng để giao mặt bằng cho Trại Chăn nuôi.

Quyết định số 1015/QĐ.UB.KN thay thế Quyết định số 1042/QĐ.UB, ngày 14/9/1996 và Quyết định 6857/QĐ.UB, ngày 5/9/1997 của UBND tỉnh về việc giải quyết khiếu nại của ông Quang, bà Du.

Ngày 14/12/2001, UBND tỉnh ký Công văn số 80/CV.UB đề nghị Tổng cục Địa chính tham gia ý kiến giải quyết khiếu nại của ông Quang để việc giải quyết đúng pháp luật.

Ngày 21/10/2003, Bộ Tài nguyên và Môi trường có Công văn số 2877/BTNMN-TTr trả lời cho ông Quang nội dung: Quyết định của UBND tỉnh An Giang giải quyết về đất và nhà ở cho ông Quang là phù hợp với quy định của pháp luật và tình hình thực tế ở địa phương tại thời điểm thu hồi đất. UBND tỉnh sẽ xem xét đền bù bổ sung cây trồng và hoa màu trên đất cho ông.

Thực hiện chỉ đạo nêu trên, UBND huyện Thoại Sơn có mời ông Quang để thỏa thuận mức đền bù bổ sung về cây trồng và hoa màu, nhưng ông Quang vẫn không đồng ý.

Vụ việc đã được nhiều Đoàn Công tác của Chính phủ trực tiếp xem xét và kết luận.

Ngày 3/5/2006, UBND huyện Thoại Sơn ký Quyết định số 27/QĐ.UBND giải quyết đền bù tài sản thất thoát do cưỡng chế cho ông Quang với tổng số tiền là 187.866.500 đồng.

Ông Quang tiếp tục khiếu nại yêu cầu trả 40.730m² đất ở và đất sản xuất nông nghiệp, đền bù nhà 460.622.000 đồng, tài sản bị thiệt hại 557.856.000 đồng, cây trồng 361.101.000 đồng, ngoài ra ông Quang còn yêu cầu bồi thường về vật chất, tinh thần số tiền tương đương 17 tỷ đồng.

Ngày 22/2/2008, UBND tỉnh ký Quyết định số 07/QĐ-UBND giải quyết đối với hộ ông Phạm Minh Quang như sau: Cấp 406m² đất thổ cư tại vị trí cũ cho ông Quang và các con của ông Quang; đất ruộng đền bù thành quả lao động, giá lúa áp dụng năm 2007 (5.600m² x 15 giạ/1.000m² x 20 kg/giạ x 2.900 đồng/kg) = 4.872.000 đồng; đền bù cây trồng 16.100.000 đồng; đền bù nhà diện tích 130m2, đơn giá năm 2007 (khung gỗ thao lao, vách ván, mái tole, sàn gỗ, thuộc nhóm 4d) 130m² x 800.000 đồng/m2 = 104.000.000 đồng; đền bù tài sản gia dụng, tư liệu sản xuất, 206 bao lúa và 1 bao gạo 79.380.000 đồng; tổng cộng số tiền là 204.352.000 đồng; bác các yêu cầu khiếu nại khác của ông Phạm Minh Quang.

Ông Quang không đồng ý và tiếp tục khiếu nại.

Căn cứ kết luận tại buổi đối thoại với ông Phạm Minh Quang ngày 8/1/2013 giữa lãnh đạo Thanh tra Chính phủ và UBND tỉnh An Giang và Biên bản số 04/BB-ĐCT, ngày 29/3/2013 của Đoàn Công tác giải quyết khiếu nại của tỉnh, tại Quyết định số 12/QĐ-UBND, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Văn Nưng đã giải quyết đối với hộ ông Phạm Minh Quang như sau: Bồi thường nhà 130m² (4d) x 1.800.000 đồng/m² = 234.000.000 đồng; bồi thường thành quả lao động (6.000m² - 1.200m²  = 4.800m²) 4.800m² x 15 giạ lúa/1.000m² x 20 kg/giạ x 7.000 đồng/kg = 10.080.000 đồng; 600 giạ lúa x 20 kg/giạ x 7.000 đồng/kg = 84.000.000 đồng; bồi thường cây trồng các loại 27.140.000 đồng; tài sản gia dụng, tư liệu sản xuất 245.724.000 đồng. Tổng cộng là 600.944.000 đồng. Nếu ông Quang không đồng ý nhận tiền thì gửi số tiền nêu trên vào Kho bạc Nhà nước.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Văn Nưng đồng ý cấp cho ông Quang 1.200m² đất ở; cấp cho bà Phạm Thị Hằng và bà Phạm Thị Thu mỗi hộ 300m² đất ở, vị trí do UBND tỉnh quyết định. Đồng thời, bác các yêu cầu khiếu nại khác của ông Phạm Minh Quang.

Quyết định số 12/QĐ-UBND có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký (15/4/2013). Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Văn Nưng nhấn mạnh: Các Quyết định số 07/QĐ.UBND, ngày 22/2/2008; Quyết định số 1015/QĐ.UBND, ngày 29/5/1998; Quyết định số 1042/QĐ.UB, ngày 14/9/1996 của UBND tỉnh An Giang và Quyết định số 27/QĐ.UBND, ngày 3/5/2006 của UBND huyện Thoại Sơn có nội dung trái với quyết định này đều bãi bỏ.

Quỳnh Vy