(Thanh tra) - Trong tiến trình phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, khu vực kinh tế tư nhân ngày càng khẳng định vai trò quan trọng, là động lực tăng trưởng và tạo việc làm cho hàng chục triệu lao động, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, tạo điều kiện để doanh nghiệp tư nhân tiếp cận vốn vay thuận lợi, lành mạnh, qua đó thúc đẩy sản xuất – kinh doanh và phát triển kinh tế bền vững.
Vai trò then chốt của tín dụng đối với khu vực tư nhân
Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết: Khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 42% GDP, thu hút hơn 85% lực lượng lao động ngoài khu vực Nhà nước và chiếm tỷ trọng lớn trong hoạt động xuất khẩu. Tuy nhiên, đa phần các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong huy động vốn, do hạn chế về tài sản bảo đảm, năng lực tài chính chưa vững, và thiếu minh bạch trong báo cáo tài chính.
Trong bối cảnh đó, tín dụng ngân hàng trở thành kênh huy động vốn chủ lực. Việc cải thiện khả năng tiếp cận vốn tín dụng, đặc biệt là nguồn vốn lãi suất hợp lý và điều kiện vay minh bạch, không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân ổn định hoạt động mà còn giúp khu vực này chuyển dịch lên chuỗi giá trị cao hơn, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.
NHNN với định hướng điều hành linh hoạt, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân
Nhận thức rõ vai trò của khu vực tư nhân, NHNN đã không ngừng điều chỉnh chính sách theo hướng linh hoạt, hỗ trợ tiếp cận tín dụng một cách thuận lợi, lành mạnh và đúng mục tiêu. Cụ thể: Giữ mặt bằng lãi suất ổn định và hợp lý từ năm 2023 và 2024, mặc dù chịu áp lực từ thị trường tài chính toàn cầu, NHNN vẫn kiên định mục tiêu giảm mặt bằng lãi suất, tạo điều kiện vay vốn tốt hơn cho doanh nghiệp. Qua các lần điều chỉnh, lãi suất điều hành đã giảm từ 0,5 – 1,5 điểm phần trăm so với thời điểm đầu năm 2023. Điều này giúp kéo giảm lãi suất cho vay thương mại, đặc biệt là đối với lĩnh vực ưu tiên.
Hiện tại, mặt bằng lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp sản xuất – kinh doanh phổ biến chỉ ở mức 6,5 – 9%/năm, thấp hơn giai đoạn trước dịch và tạo điều kiện tốt hơn cho doanh nghiệp tư nhân tiếp cận tín dụng.
NHNN không chỉ nới lỏng các điều kiện tín dụng mà còn chỉ đạo hệ thống ngân hàng tập trung dòng vốn vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghệ cao, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo... Các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như bất động sản đầu cơ, chứng khoán, tiêu dùng không thiết yếu tiếp tục được kiểm soát chặt chẽ.
Qua đó, nguồn vốn được phân bổ hiệu quả, đúng địa chỉ và hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân nâng cao năng lực sản xuất, cải thiện năng suất lao động.
Một trong những rào cản lớn của doanh nghiệp tư nhân là thủ tục vay vốn còn phức tạp, đòi hỏi tài sản bảo đảm và hồ sơ chứng minh năng lực tài chính. Trước thực tế này, NHNN đã yêu cầu các tổ chức tín dụng đơn giản hóa quy trình, minh bạch hóa điều kiện vay và áp dụng công nghệ số trong thẩm định hồ sơ.
Nhiều ngân hàng đã triển khai mô hình xếp hạng tín nhiệm nội bộ và chấm điểm tín dụng doanh nghiệp nhằm đánh giá năng lực vay vốn của doanh nghiệp dựa trên dòng tiền và hiệu quả kinh doanh thay vì chỉ dựa vào tài sản thế chấp. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với các DNNVV – vốn thường thiếu tài sản đảm bảo nhưng lại có mô hình kinh doanh tiềm năng.
Thúc đẩy tài chính toàn diện và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ
NHNN hiện đang triển khai đồng bộ Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2030. Một trong những trọng tâm của chiến lược này là mở rộng khả năng tiếp cận tín dụng cho các đối tượng yếu thế, trong đó có DNNVV, hộ kinh doanh cá thể và các doanh nghiệp khởi nghiệp.
Cùng với đó, nhiều chương trình tín dụng ưu đãi cũng đang được triển khai như: Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho phát triển nhà ở xã hội và nhà ở công nhân; gói 15.000 tỷ đồng hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ; chương trình 500.000 tỷ đồng cho vay lãi suất thấp do ngân hàng thương mại triển khai…
Những chương trình này tạo cơ hội cho khu vực tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp địa phương, doanh nghiệp khởi nghiệp, tiếp cận vốn dễ dàng và có định hướng phát triển dài hạn.
Hướng đến một môi trường tín dụng lành mạnh và bền vững
Ngoài việc tạo điều kiện thuận lợi, NHNN cũng đặc biệt chú trọng đảm bảo tính lành mạnh của hoạt động tín dụng. Điều này thể hiện ở việc: Kiểm soát tăng trưởng tín dụng gắn với chất lượng và khả năng trả nợ; đẩy mạnh thanh tra, giám sát việc cho vay nhằm phòng ngừa rủi ro và nợ xấu; khuyến khích các ngân hàng xây dựng các sản phẩm tín dụng xanh, tín dụng ESG, hướng đến sự phát triển bền vững.
Từ đó, tạo ra môi trường tín dụng minh bạch, cạnh tranh lành mạnh và hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển trên cơ sở hiệu quả – trách nhiệm – bền vững.
Việc NHNN chủ động điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, thúc đẩy tài chính toàn diện và tạo điều kiện cho khu vực tư nhân tiếp cận vốn vay thuận lợi, lành mạnh, chính là động lực quan trọng để khơi thông nguồn lực cho nền kinh tế. Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2030, thì việc phát huy tiềm năng và sức sáng tạo của khu vực tư nhân – với sự đồng hành của hệ thống ngân hàng – là chìa khóa để đạt được tăng trưởng bền vững và bao trùm.
