Để đạt tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025, yêu cầu đặt ra là phải tăng tốc, bứt phá ở cả các động lực truyền thống lẫn những lĩnh vực tăng trưởng mới của nền kinh tế có giá trị gia tăng cao.

Kinh tế phục hồi tích cực nhưng vẫn còn thách thức

Theo Bộ Tài chính, tính đến ngày 15/11, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước đã cán mốc 801 tỷ USD, tăng hơn 17% (tương đương 117,36 tỷ USD) so với cùng kỳ 2024, một điểm sáng đáng chú ý trong bối cảnh thương mại toàn cầu vẫn tiềm ẩn nhiều bất trắc.

Bên cạnh đó, nền kinh tế Việt Nam cũng ghi nhận loạt kết quả tích cực, khu vực công nghiệp xây dựng tăng tốc, khối doanh nghiệp hoạt động sôi động trở lại, dịch vụ du lịch tiếp tục khởi sắc và môi trường kinh tế vĩ mô duy trì ổn định. Đây được xem là những tín hiệu quan trọng góp phần củng cố kỳ vọng phục hồi và tăng trưởng trong những tháng cuối năm.

Kinh tế Việt Nam ghi nhận tín hiệu tích cực trên nhiều lĩnh vực then chốt, nhờ sự điều hành chủ động, quyết liệt của Chính phủ và các bộ, ngành. Ảnh: Đ.H

Tuy nhiên, các đợt thiên tai liên tiếp cuối năm đã tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp, chuỗi cung ứng và đời sống người dân tại nhiều vùng trọng điểm. Cùng lúc đó, nội tại nền kinh tế tiếp tục bộc lộ những thách thức lớn khi các động lực tăng trưởng truyền thống chưa đạt kỳ vọng.

Thu hút FDI quy mô lớn còn hạn chế; tăng trưởng xuất khẩu có dấu hiệu chậm lại trước việc Mỹ áp dụng một số chính sách thuế quan mới; giải ngân vốn đầu tư công vẫn ì ạch ở nhiều dự án. Thị trường bất động sản dù đã xuất hiện tín hiệu phục hồi ở một số phân khúc nhưng nhìn chung vẫn đối mặt với nhiều vướng mắc pháp lý và khó khăn về thanh khoản cần sớm được tháo gỡ.

Trong bối cảnh đó, để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng trên 8% cho cả năm, GDP quý IV/2025 phải tăng tối thiểu 8,4%. Đây là yêu cầu rất cao, đòi hỏi nỗ lực vượt bậc của các cấp, các ngành từ việc tăng hiệu quả các động lực truyền thống như xuất khẩu, đầu tư công, tiêu dùng nội địa, cho đến khơi thông và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và những lĩnh vực công nghệ có giá trị gia tăng cao.

Tạo động lực tăng trưởng mới để kinh tế bứt phá

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả, Bộ Tài chính, cho rằng để đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8%, Việt Nam phải triển khai đồng bộ và quyết liệt nhiều nhóm giải pháp, từ thúc đẩy giải ngân đầu tư công, mở rộng thị trường xuất khẩu, nâng cao năng suất chất lượng sản xuất đến hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và đổi mới sáng tạo.

PGS.TS Ngô Trí Long. Ảnh: NVCC

Trước hết, cần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, nhất là đối với các dự án quan trọng quốc gia. Việc giải ngân mạnh trong những tháng cuối năm sẽ kích thích tổng cầu, tạo hiệu ứng lan tỏa sang khu vực sản xuất dịch vụ.

Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm công nghiệp dịch vụ, dựa trên đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ; mở rộng xúc tiến thương mại và kênh phân phối hàng hóa qua nền tảng số; tăng cường hỗ trợ thông tin thị trường, pháp lý cho doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Bên cạnh chính sách điều hành hỗ trợ sản xuất, Việt Nam cần tiếp tục tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản trị nhà nước, đi liền với thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Chính sách tài khóa và tiền tệ phải linh hoạt, hài hòa hai mục tiêu: kiểm soát lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng, tránh tạo ra các mất cân đối lớn trong nền kinh tế.

Trao đổi với báo chí, chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm nhận định chìa khóa để nền kinh tế bứt phá nằm ở việc phát triển các động lực tăng trưởng mới. Đó là kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ; phát triển công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và các lĩnh vực công nghệ nguồn.

Ông cho rằng Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng và vận hành cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) để các mô hình kinh doanh mới được triển khai trong môi trường pháp lý phù hợp.

Một bước đột phá được kỳ vọng lớn là việc sớm đưa vào vận hành Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, cùng với hình thành các khu thương mại tự do thế hệ mới ở một số địa phương. Những cấu phần này sẽ mở rộng không gian tăng trưởng, nâng tầm năng lực cạnh tranh quốc gia, đồng thời thu hút dòng vốn quốc tế chất lượng cao.

Cùng với các chiến lược dài hạn, nhiều giải pháp ngắn hạn nhưng phải được triển khai quyết liệt cũng được nhấn mạnh: thúc đẩy giải ngân đầu tư công, rà soát kết quả thanh tra chuyên đề đối với các dự án tồn đọng; cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh trong năm 2025.

Ở lĩnh vực nông nghiệp, nhiệm vụ khôi phục sản xuất và chăn nuôi sau bão lũ đang được nhiều địa phương tập trung triển khai để bảo đảm nguồn cung hàng hóa dịp Tết, tránh nguy cơ đứt gãy thị trường.

Mặt khác, yêu cầu kiểm soát chặt tín dụng, ngăn ngừa rủi ro tài chính, phân bổ ngân sách hiệu quả, đẩy mạnh chuyển đổi số và phát triển mô hình tăng trưởng xanh bền vững tiếp tục được đặt ra. Phát triển mạnh khu vực kinh tế tư nhân cũng là một trong những trụ cột quan trọng để củng cố sức bật của nền kinh tế.

Ở tầm chiến lược, cải cách thể chế, nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm công nghiệp dịch vụ được xem là điều kiện thiết yếu để tạo nền tảng tăng trưởng mạnh mẽ và dài hạn, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế xã hội 2025 và giai đoạn tiếp theo.