(Thanh tra) - Trong bối cảnh tổng cầu yếu, chi phí đầu vào cao và doanh nghiệp gặp khó trong cạnh tranh, nhiều chuyên gia kinh tế nhận định việc tiếp tục giảm – giãn thuế sẽ tạo “đòn bẩy” kích thích tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh và hỗ trợ phục hồi kinh tế.
Theo đánh giá, chính sách giảm thuế giúp hạ giá thành sản phẩm, tăng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, đặc biệt trong điều kiện nhiều quốc gia gia tăng rào cản thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu. Bên cạnh đó, sức mua trong nước được cải thiện sẽ kéo theo nhu cầu tiêu dùng, dịch vụ tăng lên, từ đó tác động lan tỏa tích cực đến thu ngân sách.
Kéo dài chính sách giảm thuế VAT đến hết năm 2026
Tại Kỳ họp thứ 9, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thay mặt Chính phủ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc tiếp tục giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%, kéo dài đến hết ngày 31/12/2026.
Chính sách này đã được triển khai từ năm 2022 và tiếp tục áp dụng trong 6 tháng đầu năm 2025. Việc kéo dài thêm 18 tháng nhằm hỗ trợ phục hồi tổng cầu, khuyến khích tiêu dùng nội địa và tạo thêm dư địa tăng trưởng cho các ngành dịch vụ, du lịch, sản xuất hàng hóa tiêu dùng.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, nguyên tắc áp dụng là chỉ giảm thuế đối với các hàng hóa, dịch vụ đang chịu thuế suất 10%. Trong đó, mở rộng đối tượng giảm thuế với các nhóm phục vụ trực tiếp cho sản xuất kinh doanh, tiêu dùng và du lịch nội địa.
Một số nhóm không thuộc diện giảm thuế gồm: dịch vụ viễn thông, tài chính ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, bất động sản; sản phẩm kim loại, khai khoáng (trừ than); hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (trừ xăng).
Theo tính toán của Bộ Tài chính, dự kiến số giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 121.740 tỷ đồng, trong đó 6 tháng cuối năm 2025 giảm khoảng 39.540 tỷ đồng; năm 2026 giảm khoảng 82.200 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, chính sách này sẽ tạo hiệu ứng lan tỏa lớn hơn về mặt kinh tế. Việc giảm thuế sẽ góp phần giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp, từ đó hạ giá thành sản phẩm, tăng khả năng tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ, hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng quy mô sản xuất, tạo thêm việc làm và thu nhập cho người lao động.
Với người dân, chính sách giảm VAT sẽ giúp giảm trực tiếp chi phí tiêu dùng, góp phần ổn định đời sống trong bối cảnh giá cả nhiều mặt hàng vẫn có xu hướng tăng. Từ góc độ tổng thể, đây là giải pháp hỗ trợ ngắn hạn nhưng hiệu quả, thúc đẩy sức mua, ổn định kinh tế vĩ mô và duy trì đà phục hồi kinh tế trong trung hạn.
Thúc đẩy sản xuất kinh doanh, kích cầu tiêu dùng
Ngày 20/5, trao đổi với Báo Thanh tra, PGS.TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), nhận định: trong bối cảnh tổng cầu vẫn còn yếu, nếu muốn đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% -10% vào những năm tới, bên cạnh việc tận dụng các động lực tăng trưởng mới, Chính phủ cần đồng thời đẩy mạnh ba trụ cột then chốt: xuất khẩu, đầu tư công và tiêu dùng trong nước.
Theo ông Long, trong số các giải pháp khả thi và cấp thiết nhất hiện nay, chính sách giảm thuế, đặc biệt là thuế giá trị gia tăng (VAT) đóng vai trò như một “đòn bẩy ngắn hạn” nhằm kích cầu tiêu dùng và thúc đẩy tăng trưởng. Việc giảm thuế VAT không chỉ giúp hạ chi phí đầu vào, từ đó giảm giá thành sản phẩm, mà còn giúp doanh nghiệp tăng năng lực cạnh tranh, nhất là trong bối cảnh nhiều quốc gia đang áp thêm thuế lên hàng hóa nhập khẩu.
“Bộ Tài chính đã có tính toán và khẳng định việc tiếp tục giảm thuế không ảnh hưởng lớn đến thu ngân sách nhà nước. Trái lại, nó sẽ tạo ra tác động lan tỏa, hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó và mở rộng thị trường”, ông Long nhấn mạnh.
Dẫn số liệu kinh tế, ông Long cho biết tiêu dùng của dân cư hiện chiếm khoảng 90% tổng cầu tiêu dùng, trong khi tổng cầu tiêu dùng lại đóng góp 60% - 70% trong cơ cấu GDP. Vì vậy, kích thích chi tiêu cá nhân được xem là giải pháp nhanh nhất, hiệu quả nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giải quyết bài toán đầu ra cho doanh nghiệp.
Ông cũng cảnh báo rằng "sức khỏe" của doanh nghiệp tuy đã có dấu hiệu phục hồi nhưng chưa thực sự bền vững. Việc tiếp tục hỗ trợ về thuế, kết hợp với các biện pháp tăng chi tiêu công và tạo điều kiện đầu tư tư nhân, sẽ giúp tạo thêm công ăn việc làm, duy trì chuỗi cung ứng và thúc đẩy phục hồi kinh tế - xã hội trên diện rộng.
“Quan trọng nhất là kết hợp các biện pháp một cách đồng bộ, hợp lý, để đảm bảo tác động tích cực và bền vững đối với nền kinh tế”, ông Long kết luận.
Đồng quan điểm, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhận định, việc tiếp tục giảm 2% thuế VAT sẽ tạo ra tác động kép, vừa hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, vừa giúp người tiêu dùng có thêm cơ hội tiếp cận hàng hóa, dịch vụ với giá cả hợp lý hơn.
“Khi doanh nghiệp được giảm thuế VAT, chi phí sản xuất sẽ giảm, kéo theo giá thành sản phẩm hạ. Điều này không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa, từ đó kích thích hoạt động sản xuất kinh doanh”, ông Thịnh phân tích.
Theo ông, chính sách giảm thuế cũng là một hình thức kích cầu gián tiếp cho nền kinh tế, nhất là trong giai đoạn sức mua suy yếu. Việc người tiêu dùng có thể tiếp cận hàng hóa với giá hợp lý sẽ góp phần duy trì dòng chảy hàng hóa dịch vụ trên thị trường nội địa. Tuy nhiên, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cho rằng cần rà soát kỹ hơn danh mục hàng hóa dịch vụ được áp dụng giảm thuế, có thể xem xét mở rộng sang các lĩnh vực khác đang chịu áp lực chi phí lớn.
“Chi phí đầu vào tăng, cước vận chuyển leo thang, trong khi giá bán không thể tăng tương ứng khiến doanh nghiệp Việt Nam gặp khó trong cạnh tranh. Lúc này, những chính sách như giảm thuế, giãn thuế là trợ lực rất cần thiết để doanh nghiệp có thể duy trì hoạt động, phục hồi sản xuất”, ông Thịnh nhấn mạnh.
