Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội. Ảnh: IT

Theo phản ánh của Đại biểu Quốc hội Trần Anh Tuấn, hiện nay, quá trình sắp xếp, bàn giao các cơ sở nhà, đất từ DNNN sang cơ quan Nhà nước có thẩm quyền kéo dài nhiều năm, nhưng chưa có cơ chế cho DNNN kinh doanh, khai thác tạm. Trong khi đó, DNNN vẫn phải nộp tiền sử dụng đất đối với các cơ sở nhà, đất đó, gây lãng phí rất lớn trong việc sử dụng nguồn lực đất đai, làm giảm hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của DNNN.

Đại biểu Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ giải pháp để xử lý triệt để vấn đề này trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời, theo quy định của pháp luật về đất đai và quản lý, sử dụng tài sản công, nhà, đất của các DNNN có quyết định thu hồi hoặc chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý là các cơ sở nhà, đất trong quá trình sử dụng có vi phạm, doanh nghiệp không có nhu cầu sử dụng hoặc do quy hoạch phải di dời cơ sở sản xuất, kinh doanh sang địa điểm khác. Vì vậy, Nhà nước phải thu lại các cơ sở nhà, đất này để đưa vào sử dụng nhằm phát huy hiệu quả nguồn lực của đất nước. Chính quyền địa phương có trách nhiệm tiếp nhận nhà, đất này để quản lý, khai thác theo quy định.

Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 47/CT-TTg ngày 24/12/2024 về việc tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả sử dụng, xử lý nhà, đất tại DNNN. Bộ Tài chính cũng ban hành Công văn số 994/BTC-QLCS ngày 25/01/2025 hướng dẫn cụ thể trách nhiệm của UBND các cấp, cơ quan đại diện chủ sở hữu của DNNN, các DNNN quản lý, sử dụng nhà, đất.

Theo đó, UBND các cấp có trách nhiệm chỉ đạo tiếp nhận nhà, đất của DNNN đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án thu hồi, chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý theo quy định của pháp luật; tránh đùn đẩy, kéo dài thời gian thực hiện, gây lãng phí; kiên quyết thu hồi đất đối với DNNN sử dụng đất không đúng mục đích Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất; đất cho mượn, cho thuê không đúng quy định; đất được Nhà nước giao quản lý mà để bị lấn đất, chiếm đất; không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng đất so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư; không thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước; giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật về đất đai.

Cơ quan đại diện chủ sở hữu của DNNN có trách nhiệm chỉ đạo DNNN chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, pháp luật về đấu giá, pháp luật về cổ phần hoá và pháp luật khác có liên quan.

Các DNNN quản lý, sử dụng nhà, đất có trách nhiệm rà soát việc quản lý, sử dụng nhà, đất đảm bảo đúng quy định của pháp luật, tiết kiệm, chống thất thoát, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; chấm dứt việc sử dụng nhà, đất vào mục đích cho thuê, cho mượn, bố trí làm nhà ở, liên doanh, liên kết... không đúng quy định; xử lý trách nhiệm của các tập thể, cá nhân.

Sau khi nhận được ý kiến của đại biểu, Bộ Tài chính đã ban hành ngay Công văn số 9508/BTC-QLCS ngày 28/6/2025 gửi các bộ, cơ quan Trung ương, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước yêu cầu quản lý hiệu quả, chống thất thoát, lãng phí.

Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu UBND cấp tỉnh tập trung chỉ đạo, thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo quy định tại điểm b Mục 3 Chỉ thị số 47/CT-TTg; xử lý trách nhiệm của các tập thể, cá nhân đùn đẩy, chậm thực hiện tiếp nhận nhà, đất của các DNNN có quyết định thu hồi, chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý; chậm giải quyết thủ tục hành chính để hoàn thiện hồ sơ pháp lý về đất đai của DNNN.

Cơ quan đại diện chủ sở hữu của DNNN chỉ đạo DNNN rà soát các cơ sở nhà, đất thuộc phạm vi quản lý đã được cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt phương án thu hồi, chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý theo quy định của pháp luật, chủ động liên hệ, đôn đốc UBND cấp tỉnh, các cơ quan chức năng của địa phương để thực hiện bàn giao để đưa nhà, đất vào sử dụng có hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.