(Thanh tra) - Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang nỗ lực phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch và các biến động toàn cầu, việc khơi thông nguồn lực từ hàng nghìn công trình, dự án chậm tiến độ, vướng mắc không chỉ là một yêu cầu về quản lý Nhà nước mà còn mang ý nghĩa như một “vốn mồi” quan trọng, góp phần kích hoạt các dòng đầu tư đang tiềm ẩn, tạo lực đẩy cho tăng trưởng kinh tế bền vững.
Hơn 2.800 dự án "đắp chiếu": Khối tài sản khổng lồ bị lãng phí!
Theo báo cáo của Chính phủ, hiện cả nước đang tồn đọng hơn 2.800 công trình, dự án chậm tiến độ, gặp khó khăn, vướng mắc kéo dài. Những dự án này chiếm diện tích đất lên tới trên 347 nghìn ha và có tổng mức đầu tư hơn 5,8 triệu tỷ đồng – một con số khổng lồ cho thấy quy mô nguồn lực bị “chôn vùi”.
Thực tế này không chỉ gây ra lãng phí tài sản công nghiêm trọng mà còn khiến hàng loạt nhà đầu tư, doanh nghiệp rơi vào thế bị động, nguồn vốn không quay vòng được, dẫn đến mất cơ hội đầu tư mới. Đặc biệt, các lĩnh vực như hạ tầng giao thông, y tế, năng lượng tái tạo – những ngành then chốt bị ảnh hưởng trực tiếp do sự đình trệ kéo dài của các dự án quy mô lớn.
Trước tình trạng đó, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự vào cuộc của các bộ, ngành, bước đầu đã có 867 công trình, dự án được tháo gỡ vướng mắc, tiếp tục được đầu tư, khởi động lại hoặc đưa vào khai thác, với tổng vốn đầu tư ước tính khoảng 372 nghìn tỷ đồng.
Dù con số này chỉ chiếm khoảng 30% trong tổng số dự án chậm tiến độ nhưng lại mang ý nghĩa như dòng nước nhỏ bắt đầu len lỏi, khơi thông cả dòng chảy lớn. Một khi các nút thắt pháp lý, thủ tục hành chính, quản lý tài nguyên đất đai và vốn đầu tư được giải quyết đồng bộ, hiệu ứng lan tỏa là điều có thể nhìn thấy rõ. Qua đó, nguồn vốn xã hội sẽ chảy mạnh hơn, niềm tin của nhà đầu tư được củng cố, công trình đi vào hoạt động tạo ra hàng triệu việc làm, đóng góp vào tăng trưởng GDP và nâng cao chất lượng sống của người dân.
Khơi thông dòng vốn – Mở ra không gian phát triển mới
Trong bối cảnh nền kinh tế đang cần thêm các “vốn mồi” để phục hồi thì việc khơi thông hàng trăm nghìn tỷ đồng đang nằm yên trong các dự án là một giải pháp mang tính chiến lược.
Tại hội thảo "Vượt thách thức, đón vận hội", chuyên gia kinh tế TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh, việc tháo gỡ các rào cản đối với hàng nghìn dự án đang bị đình trệ là nhiệm vụ hết sức quan trọng, đóng vai trò như một động lực then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Theo ông, hiện có hơn 2.800 dự án đang vướng mắc với tổng vốn đầu tư lên tới khoảng 5,8 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 50% GDP của Việt Nam. Ước tính, nếu có thể tháo gỡ khoảng 200 dự án ngay trong năm nay và năm tới thì GDP có thể tăng thêm từ 1–2%, tạo cú hích đáng kể cho phục hồi và phát triển kinh tế trong giai đoạn tới.
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã nhận định cần ưu tiên tháo gỡ khó khăn cho hơn 2.887 dự án với quy mô vốn hơn 235 tỷ USD và diện tích đất 347.000 ha, coi đây là nguồn lực cực kỳ quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng.
Phó Thủ tướng Chính phủ cho rằng, cần huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển, lấy đầu tư công để "dẫn dắt", là "vốn mồi" để huy động đầu tư của khu vực kinh tế ngoài Nhà nước, trong đó tập trung phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; phấn đấu sớm hoàn thành các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia.
Thực chất, nguồn lực đang tồn đọng này không cần tìm thêm mà đã hiện hữu, chỉ chờ được kích hoạt. Giống như nguyên lý kinh tế học, một đồng vốn đầu tư công chi ra hợp lý có thể tạo ra ba đến bốn đồng vốn xã hội đi theo. Nếu ví các dự án đang “đắp chiếu” là những đoạn kênh tắc nghẽn thì việc khai thông chính là tạo dòng nước chảy mạnh, làm hồi sinh cả hệ thống dẫn vốn. Đó chính là hiệu ứng “vốn mồi” mà Chính phủ đang kiên quyết theo đuổi.
Để giải phóng dòng vốn này, vấn đề không chỉ nằm ở kỹ thuật triển khai, mà ở thể chế và khung pháp lý rõ ràng, minh bạch. Việc phân loại các nhóm dự án có kết luận thanh tra, có sai phạm, thiếu sót thủ tục hay vướng mắc pháp lý như chỉ đạo tại Nghị quyết 205/NQ-CP ngày 6/7/2025 cảu Chính phủ là cách tiếp cận đúng, để “gỡ đúng chỗ, trúng vấn đề”.
Bên cạnh đó, các động thái mạnh mẽ từ Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài chính và các cơ quan tố tụng trong việc xử lý nghiêm minh các vụ việc gây thất thoát lớn tài sản Nhà nước đã củng cố niềm tin vào sự nghiêm minh của pháp luật. Đây chính là nền tảng vững chắc để dòng vốn đầu tư tư nhân yên tâm đồng hành với Nhà nước trong thời gian tới.
Giải phóng hơn 2.800 dự án chậm tiến độ không chỉ là câu chuyện của quản lý tài sản công hay xử lý sai phạm, mà là một lựa chọn phát triển chiến lược. Mỗi dự án được tháo gỡ là một dòng vốn được khai thông, là một cánh cửa mở ra cơ hội, là một bước tiến trên hành trình phát triển đất nước. Nếu làm quyết liệt, đồng bộ và có tầm nhìn, dòng chảy nhỏ hôm nay sẽ tạo nên con nước lớn của ngày mai, định hình một Việt Nam phát triển năng động, hiệu quả và bền vững.
Theo tính toán của Tổng cục Thống kê, cứ giải ngân một đồng vốn đầu tư công sẽ kéo theo 1,62 đồng vốn đầu tư ngoài Nhà nước vào nền kinh tế. Đồng thời giải ngân vốn đầu tư công tăng 10% so với năm trước sẽ thúc đẩy GDP tăng thêm 0,6 điểm phần trăm. Đó là chưa kể, nếu hiệu suất sử dụng vốn đầu tư tăng 1 điểm % sẽ thúc đẩy GDP tăng thêm khoảng 0,12 điểm %.
