Quyền lợi của hàng trăm hộ dân có bị "đánh cắp"?

TP thực hiện vẫn đúng quy trình!

Ngày 22/5/2018, Văn phòng UBND TP Hà Nội đã có Thông báo số 99 về kết luận của đồng chí Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội chủ trì tại cuộc họp xem xét, giải quyết một số vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực quản lý đất đai trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm diễn ra vào ngày 15/5, cho biết: Dự họp có đại diện lãnh đạo các đơn vị: Văn phòng, UBND TP, Thanh tra TP, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Ban Chỉ đạo Giải phóng mặt bằng (GPMB) TP và UBND quận Bắc Từ Liêm. 

Sau khi nghe báo cáo của Thanh tra TP, ý kiến của các đại biểu dự họp, đồng chí Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP kết luận chỉ đạo: Về nội dung khiếu kiện đông người liên quan đến áp dụng chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tìm kiếm việc làm khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án đề pô xe điện thuộc dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm TP Hà Nội (đoạn Nhổn  - Ga Hà Nội) quận Bắc Từ Liêm (Báo cáo của Liên ngành tại Văn bản số 180/BLN-BCĐ ngày 20/4/2018; của UBND quận Bắc Từ Liêm tại Văn bản số 1259 ngày 4/4/2018): Giao Thanh tra TP chủ trì phối hợp với Ban Chỉ đạo GPMB TP, Sở Tài chính, Sở TN&MT và UBND quận Bắc Từ Liêm rà soát quá trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ đối với các công dân về việc giải quyết khiếu nại của quận, TP nếu có tình tiết mới thì báo cáo đề xuất, không có tình tiết mới thì chấm dứt giải quyết và hướng dẫn công dân thực hiện theo quy định của pháp luật.

Đến thông báo này thì gần như là quyền lợi của hàng trăm hộ dân đã gần như bị "đánh cắp", bởi đây đã là lần thứ 5 TP giao đi giao lại cho các cơ quan chuyên môn giải quyết vấn đề này và có thể sẽ chấm dứt giải quyết quyền lợi cho hàng trăm hộ dân đang yêu cầu chính đáng.

Cũng theo giải thích của UBND TP Hà Nội, đây là thực tế xảy ra tại dự án này cũng như nhiều dự án khác tại huyện Từ Liêm (cũ) nói riêng và trên toàn TP Hà Nội (trước khi địa giới hành chính của Thủ đô được mở rộng theo Nghị quyết 15/2008 của Quốc hội) nói chung.

Khi thực hiện công tác thu hồi đất, GPMB dự án đề pô xe điện thuộc dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm TP Hà Nội (đoạn Nhổn  - Ga Hà Nội), UBND huyện Từ Liêm (nay quận Bắc Từ Liêm) đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho toàn bộ các hộ có đất nông nghiệp bị thu hồi theo đúng chính sách bồi thường, hỗ trợ UBND TP quy định tại thời điểm phê duyệt phương án.

Quyền lợi của người dân đã bị đánh cắp như thế nào?

Trở lại nội dung vụ việc, ngày 21/9/2006, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 4168/QĐ-UB về việc thu hồi 161.892m2 đất tại xã Tây Tựu và xã Minh Khai (huyện Từ Liêm cũ, nay là quận Bắc Từ Liêm) để tạo quỹ đất xây dựng đề pô xe điện thuộc dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm TP Hà Nội (đoạn Nhổn - Ga Hà Nội).

Theo danh sách các hộ chi tiết gửi kèm báo cáo đề xuất của UBND quận Bắc Từ Liêm thì có 85 hộ được UBND huyện Từ Liêm phê duyệt phương án bồi thường từ sau ngày Nghị định (NĐ) 84/NĐ - CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ có hiệu lực đến trước ngày 1/1/2008 (gồm 56 hộ tại Minh Khai và 29 hộ tại Tây Tựu).

50 hộ gia đình, cá nhân được UBND huyện Từ Liêm phê duyệt phương án bồi thường hỗ trợ trước ngày NĐ 84 có hiệu lực (tại xã Tây Tựu). Tuy nhiên, các trường hợp này lại có quyết định thu hồi đất đến từng hộ vào ngày 31/12/2007 - sau ngày NĐ 84 có hiệu lực (quyết định thu hồi đất ban hành sau khi quyết định phê duyệt phương án).

Lý do mà TP Hà Nội chưa công nhận quyền lợi phải trao trả cho người dân là căn cứ vào báo cáo của liên ngành tại Văn bản số 180/BLN-BCĐ ngày 20/4/2018.

Nội dung báo cáo này cho hay: Ngày 25/5/2007, Chính phủ ban hành NĐ 84 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2007 thì từ thời điểm này đến trước ngày 1/1/2008, TP Hà Nội khi thực hiện chính sách bồi thường, GPMB để thu hồi đất đã thực hiện theo Quyết định số 26 ngày 15/2/2005 của UBND TP Hà Nội và NĐ số 197/2004/NĐ - CP của Chính phủ.

Đến ngày 30/11/2007, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 137 quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn TP và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2008.

Vẫn theo Văn bản số 180 của liên ngành nhận xét: "Trong khoảng thời gian từ sau khi NĐ 84 có hiệu lực (từ 1/7/2007) đến ngày 1/1/2008, UBND TP Hà Nội không quy định việc thực hiện chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm bằng hình thức giao đất ở và chính sách này vẫn thực hiện theo quy định tại Điều 21 Quyết định số 26/2005/QĐ - UBND tại tất cả các dự án thu hồi đất trên địa bàn TP Hà Nội".

Xin được nhấn mạnh rằng: Chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề và tạo việc làm bằng hình thức giao đất dịch vụ, giao đất ở (hoặc bằng tiền) đối với các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất trên 30% đất nông nghiệp được giao đã được Chính phủ quy định tại Nghị định số 17/2006/NĐ - CP ngày 27/1/2006.

Trước việc áp dụng quy định pháp luật có phần tùy tiện của TP Hà Nội, người dân đã có đơn gửi Bộ Tư pháp. 

Ngày 23/4/2014, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Cục Kiểm tra VBQPPL), Bộ Tư pháp đã có Văn bản số 84/Ktr-VB, kết luận: "Thực hiện nhiệm vụ kiểm tra văn bản theo thẩm quyền quy định tại NĐ số 40/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2010 của Chính phủ về kiểm tra và xử lý VBQPPL, Cục Kiểm tra VBQPPL đã tiến hành kiểm tra, đồng thời để có thêm cơ sở, Cục đã chủ trì, tổ chức cuộc họp với đại diện cơ quan liên quan như: Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT); Sở TN&MT Hà Nội; Sở Tư pháp TP Hà Nội. Bước đầu nhận thấy rằng, ý kiến phản ánh nêu trên của công dân đối với Quyết định số 137/QĐ-UBND ngày 30/11/2007 về việc ban hành quy định về bồi thường hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn TP Hà Nội đã chậm trong khi NĐ số 17/2006 đã có hiệu lực pháp luật hơn 1 năm là có cơ sở".

Đến ngày 2/6/2015, Cục Kiểm tra VBQPPL, Bộ Tư pháp tiếp tục có Văn bản số 128 về việc trả lời đơn công dân đã nhấn mạnh: "Điều 48 của NĐ 84 chỉ bổ sung quy định: Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp bị thu hồi trên 30% diện tích đất nông nghiệp trong trường hợp không được Nhà nước bồi thường bằng đất nông nghiệp tương ứng mà không có nguyện vọng nhận bồi thường bằng đất làm mặt bằng sản xuất hoặc kinh doanh dịch vụ phi nông nghiệp thì được bồi thường bằng giao đất ở có thu tiền sử dụng đất tại khu tái định cư hoặc tại vị trí trong khu dân cư phù hợp với quy hoạch đã được quy định tại đoạn 1 khoản 4 Điều 4 NĐ số 17/2006/NĐ - CP ngày 27/1/2006".

Để trả lời Bộ Tư pháp theo quy định, ngày 27/7/2014, UBND TP Hà Nội đã có Văn bản 5611 gửi Cục Kiểm tra VBQPPL cho hay: Ngày 30/11/2007, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 137/2007/QĐ - UBND có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2008, trong đó, chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm được quy định: hỗ trợ bằng tiền theo diện tích đất thu hồi, trường hợp bị thu hồi trên 30% diện tích đất nông nghiệp được giao việc thực hiện quy định tại khoản 4 Điều 4 NĐ số 17/2006/NĐ - CP và Điều 48 NĐ 84 sẽ theo hướng dẫn của các Bộ liên quan. "Như vậy, Quyết định số 137 được ban hành là để thực hiện NĐ 84 và tiếp tục thực hiện một số nội dung của Quyết định số 26/2005/QĐ - UBND và NĐ số 17/2006/QĐ - UBND" - Văn bản 5611 khẳng định.

Việc này là phù hợp vì trước đó UBND TP Hà Nội có Văn bản số 7911/UBND-KHĐT ngày 16/9/2011 chấp thuận điều kiện bố trí kế hoạch chuẩn bị đầu tư của dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư tại vị trí DD1, xã Xuân Phương, huyện Từ Liêm (cũ) với diện tích là 1,65 ha và tổng vốn (dự kiến) là hơn 52 tỷ đồng từ vốn ngân sách TP cấp. Đến nay, chưa người dân nào được nhận đất dịch vụ như Báo Thanh tra đã thể hiện trong bài viết “Khu đất dịch vụ và hơn 52 tỷ đồng đầu tư giờ ở đâu?” theo quy định của Nhà nước.

Tức là theo TP Hà Nội giải thích việc người dân không được nhận đất tái định cư theo quy định tại NĐ 17 và NĐ 84 là do trong khoảng thời gian NĐ 84 có hiệu lực đến trước ngày 1/1/2008, Quyết định 137 của UBND TP có hiệu lực thì TP không quy định có việc này. Nhưng NĐ 17 của Chính phủ đã quy định việc này từ năm 2006 và TP phải thực hiện theo NĐ của Chính phủ và đã được thể hiện rõ tại Văn bản 5611 do ông Vũ Hồng Khanh, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội ký gửi Bộ Tư pháp đã khẳng định.

Vậy, hàng trăm hộ dân ở quận Bắc Từ Liêm không thể bị "đánh cắp" quyền lợi đương nhiên của họ được quy định tại các Nghị định của Chính phủ chỉ vì cách áp dụng, giải thích pháp luật theo kiểu của TP Hà Nội được.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.

Nam Dũng