Cà Mau xử lý nghiêm khai thác thuỷ sản trái phép. Ảnh: Chu Tuấn

Pháp luật lên tiếng

Ngày 12/10/2025, lãnh đạo liên ngành Tư pháp tỉnh Cà Mau: gồm Công an, Viện kiểm sát và Tòa án đã tổ chức cuộc họp đặc biệt với các đơn vị nghiệp vụ: An ninh điều tra, Cảnh sát điều tra, Viện kiểm sát Phòng 1 và Tòa Hình sự, để rà soát toàn bộ các vụ án có dấu hiệu vi phạm IUU.
Mục tiêu: đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố và xét xử, phục vụ công tác kiểm tra, gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) đối với thủy sản Việt Nam.

Chỉ trong vòng 5 ngày (15–20/10/2025), 5 vụ án với 8 bị can đã được cơ quan điều tra công an tỉnh hoàn tất hồ sơ, truy tố và chuyển sang Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh. Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh đã ban hành 5 cáo trạng truy tố 8 bị can và chuyển toàn bộ hồ sơ sang Toà án Nhân dân tỉnh để xét xử.
Các tội danh chủ yếu gồm: “Tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép” (Điều 348 Bộ luật Hình sự); “Vận chuyển hàng hóa qua biên giới trái phép” (Điều 189 Bộ luật Hình sự).

Đây là những hành vi vi phạm nghiêm trọng, không chỉ xâm phạm chủ quyền vùng biển Việt Nam, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín quốc gia trong xuất khẩu thủy sản. Khi một con tàu tắt tín hiệu hành trình hoặc vượt ranh giới, không chỉ là hành vi của thuyền trưởng, đó là trách nhiệm của cả hệ thống quản lý địa phương.

Thông điệp của công lý

Theo thống nhất giữa các cơ quan tố tụng, ngày 12/11/2025, hai vụ án tiêu biểu sẽ được xét xử lưu động tại xã Sông Đốc, tỉnh Cà Mau, nơi được xem là “thủ phủ” nghề biển của Cà Mau.

Vụ thứ nhất: Bị can Trần Trung Cang (SN 1991), trú tại xã Sông Đốc, điều khiển tàu CM-91987-TS cùng 5 thuyền viên sang vùng biển Malaysia để nhận 68,5 tấn hải sản trái phép, trị giá gần 690 triệu đồng, đã bị Cảnh sát biển bắt giữ khi quay về.

Vụ thứ hai: 3 bị can Đinh Công Lý, Tô Hiền Đệ và Nguyễn Chí Linh (tức Linh Rầu) bị truy tố về hành vi tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép. Hai tàu cá CM-91056-TS và CM-92601-TS do nhóm này tổ chức đã bị chính quyền bang Sabah (Malaysia) bắt giữ ngày 6/4/2025 vì đánh bắt trái phép trong vùng biển nước ngoài.

Cà Mau nói không với khai thác hải sản trái phép. Ảnh: Chu Tuấn

Răn đe để giữ nghề, giữ biển

Theo Sở Tư pháp tỉnh Cà Mau, Tổ trưởng Tổ xử lý vi phạm IUU, đây là hoạt động có ý nghĩa đặc biệt trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến cộng đồng ngư dân.

Mỗi bản án được tuyên không chỉ mang tính răn đe, mà còn là bài học để ngư dân hiểu rằng tuân thủ pháp luật là cách duy nhất để nghề biển tồn tại bền vững.

Từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng chức năng Cà Mau đã phát hiện 6 vụ việc liên quan đến IUU, trong đó có 4 vụ án hình sự và 2 vụ việc hành chính. Các phiên tòa sắp tới được xem là tiếng nói mạnh mẽ với IUU, một tín hiệu cho thấy địa phương đã chuyển từ tuyên truyền sang hành động thực chất.

Khi pháp luật hiện diện nơi con tàu neo đậu

Việt Nam đang nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của EC. Và trên hành trình đó, Cà Mau chính là tuyến đầu, với hơn 250km bờ biển, hàng nghìn tàu cá hoạt động xa bờ, hàng vạn lao động phụ thuộc vào biển.

Nếu không có pháp luật, biển sẽ mất trật tự; nhưng nếu pháp luật được thực thi nghiêm minh, biển sẽ bình yên như cách những phiên tòa ven bờ đang nói thay cho lời tuyên thệ của một địa phương “đi đầu chống IUU”.

Pháp luật không xa bờ, pháp luật đang ở ngay nơi ngư dân thả lưới, nơi sóng đánh và nơi công lý cất tiếng nói.