Một dự án cụm dân cư vượt lũ tại Đồng Tháp đang gấp rút xây dựng. Ảnh: Trúc Lâm

Vừa xây, vừa chạy…

Tại TP Long Xuyên, tỉnh An Giang, có 2 cụm dân cư vượt lũ được triển khai trong giai đoạn II với tổng số 802 nền đất, đã xét duyệt được 90% số hộ, nhưng tỷ lệ xây dựng và vào ở vẫn đạt dưới 50% số nền thực tế. Phó Trưởng ban Quản lý Dự án TP Long Xuyên Võ Văn Trung nói: “Chúng tôi đang tìm cách thúc đẩy người dân tập trung xây dựng, vào ở cho kịp với thời gian của chương trình đề ra, để người dân được hưởng quyền lợi như nộp tiền đất trả chậm, tiền vay hỗ trợ để xây nhà”.

Cụm dân cư Tây Khánh III có 575 nền đất, đến thời điểm này hạ tầng toàn cụm đã hoàn thành, nhưng mới chỉ xét duyệt được 80% số hộ nhận nền, trong đó khoảng hơn 190 hộ dân xây dựng và vào ở. Theo quy định, giá nền đất cấp cho dân trung bình từ 28 - 32 triệu đồng/nền đất, diện tích từ 60 - 81m2 (tùy theo vị trí). Toàn bộ tiền đất được trả chậm trong 10 năm, lãi suất 0% và các hộ dân nhận nền, cất nhà sẽ được hỗ trợ vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội 20 triệu đồng, lãi suất 3%/năm. Mặc dù vậy, theo ông Trung, từ nay đến hạn cuối cùng là ngày 31/12/2014, các dự án trên địa bàn TP Long Xuyên khó hoàn thành xây dựng nhà và người dân vào ở.

Cùng trong tình cảnh “vừa xây, vừa chạy”, chính quyền và người dân khu dân cư vượt lũ ấp III (xã Thường Phước II, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp) đang phải “vắt chân lên cổ mà chạy” để bàn giao nền đất, người dân xây nhà cho kịp để được hưởng các khoản ưu đãi từ vốn vay cất nhà. Ông Huỳnh Thanh Phú, Trưởng phòng Kinh tế Hạ tầng huyện Hồng Ngự cho biết, khu dân cư ấp III có 518 nền đất và đến cuối tháng 9/2014 đã bàn giao được khoảng 70% nền cho các hộ dân, với giá trung bình từ 58 - 80 triệu đồng/nền tùy theo vị trí. Các đối tượng được xét duyệt là những hộ dân trong diện bị sạt lở, hộ sống trên ghe thuyền tại các tuyến sông giáp với Campuchia và một phần từ khu dân cư Thường Phước I dời đến. Đây hầu hết là những người dân khó khăn, thuộc diện nghèo nên mặc dù tiền đất trả chậm, nhưng tiền cất nhà quả là một vấn đề lớn khi để cất được nhà theo tiêu chuẩn ở thời điểm hiện tại ít nhất dân phải bỏ ra khoảng 45 - 50 triệu đồng, Nhà nước hỗ trợ vay vốn xây dựng chỉ được 20 triệu đồng, số còn lại không biết lấy đâu ra. Đã có tình trạng người dân khi được thông báo đến nhận nền, làm xong móng rồi để đó.

Người vừa được nhận giao nền đất tại khu dân cư vượt lũ ấp III, ông Nguyễn Văn Cháy nói: “Nhận nền nhưng khó có đất làm ăn thì lấy tiền đâu mà trả Nhà nước, làm xong móng tôi phải đi Bình Dương làm công nhân kiếm đủ tiền về rồi mới xây”.

Khó hoàn thành tiến độ

Chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn II được triển khai từ năm 2008, dự kiến ban đầu sẽ kết thúc vào cuối năm 2013, sau được điều chỉnh đến hết năm 2014. Thế nhưng, với tốc độ đầu tư xây dựng và việc xét duyệt cấp nền, xây nhà như hiện tại thì ít địa phương kịp hoàn thành tiến độ.

Ông Đinh Xuân Hoàng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Đồng Tháp cho biết, đến nay, Đồng Tháp cơ bản hoàn thành về hạ tầng, như đường giao thông, điện nước đạt khoảng 85%, còn lại nhiều hạng mục đang thi công đạt 80 - 90% và đang hoàn thiện. Tuy nhiên, khó khăn nhất vẫn là việc bố trí dân cư vào ở, dẫn đến tình trạng khó hoàn thành tiến độ chương trình.

Tỉnh Đồng Tháp đã xét duyệt danh sách được 12.444 hộ đạt 87,44%, nhưng mới chỉ hơn 8.000 hộ về xây dựng nhà đạt 56,36%. Tỷ lệ xây dựng nhà thấp tập trung ở các huyện Cao Lãnh, Châu Thành, Hồng Ngự, Tân Hồng và thị xã Hồng Ngự. Thực tế, ngoài số tiền 20 triệu đồng được hỗ trợ vay theo chương trình của ngân hàng chính sách, tỉnh hỗ trợ theo chương trình di dân của ngành nông nghiệp thêm 10 triệu đồng/căn, nhưng vẫn không thể thúc đẩy người dân xây dựng kịp nhà để vào ở.

Theo ông Hoàng, nghi ngại nhất là nếu kết thúc chương trình, người dân không kịp xây dựng nhà thì các khoản hỗ trợ bị cắt, dân lấy đâu ra tiền để cất nhà.

Theo khảo sát của chúng tôi, thực trạng này đang diễn ra ở hầu hết các địa phương như: Tiền Giang, Bến Tre, Đồng Tháp, An Giang, Hậu Giang… Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm đưa dân vào ở tại các cụm, tuyến dân cư là do quá trình xét duyệt tại các huyện, xã gặp nhiều khó khăn, mất rất nhiều thời gian cho công tác thống kê, rà soát những hộ gia đình trong đối tượng được cấp nền, xây nhà.

Tại An Giang hiện mới chỉ xét duyệt được hơn 9.000 hộ/11.262 nền đất, đạt gần 82% kế hoạch nhưng bố trí gần được 7.600 hộ dân vào ở, đạt gần 67% kế hoạch. Ông Đặng Khải Hoàng, Trưởng phòng Quản lý Nhà và Trung tâm Bất động sản, Sở Xây dựng cho biết: “Để đẩy nhanh tiến độ kịp thời gian với chương trình chúng tôi đã phải xây dựng kế hoạch, chia nhau xuống từng huyện, TP, thị xã trong tỉnh kiểm tra, rà soát những vướng mắc, kịp thời báo cáo với Ban Thường trực chương trình để nhanh chóng xử lý, xét duyệt bàn giao đất cho dân”.

Theo ông Hoàng, trong năm 2014, tỉnh An Giang sẽ cố gắng phấn đấu đưa được 90% hộ dân thuộc diện cơ bản vào ở trên các cụm, tuyến dân cư. Để hỗ trợ thêm cho người dân xây dựng nhà tỉnh đã tăng cường công tác xét duyệt hồ sơ. Đối với những hộ dân có nhu cầu vay vốn và khi công trình nhà xây dựng được khoảng 20% ngân hàng chính sách sẽ giải ngân khoản vay 20 triệu đồng.

Kỳ II: Hiu hắt các cụm, tuyến dân cư vượt lũ

Trúc Lâm