Do nước tưới bị nhiễm mặn nên bà Nguyễn Thị Thúy đã bỏ hoang 3 sào đất từ đầu năm đến nay. Ảnh: Khoa Lê

Nhiều hộ dân đang trồng hành tím ở thôn Mỹ Tường 1 và 2, xã Nhơn Hải cho biết, tình trạng nguồn nước tưới bị nhiễm mặn nông dân không thể trồng hành tím. Nếu trước đây, mỗi năm, nông dân trồng bốn vụ, thì nay chỉ còn trồng được hai - ba vụ/năm; năng suất giảm và thu nhập giảm khiến đời sống gặp nhiều khó khăn.

Nước nhiễm mặn khiến năng suất và thu nhập giảm sâu

Ngày 18/11, chúng tôi đã về xã Nhơn Hải, ghi nhận thực tế về tình trạng đất nhiễm mặn. Theo tìm hiểu, tình trạng này đã xuất hiện từ đầu năm 2024 đến nay. Nhiều người dân cho biết nguyên nhân nước tưới bị nhiễm mặn từ việc rò rỉ nước mặn của cơ sở nuôi ốc hương thương phẩm gần đó gây ra.

Tình cờ gặp anh Lê Ngọc Giàu, ở thôn Mỹ Tường 1 đang loay hoay dùng dụng cụ đo độ nhiễm mặn của nước giếng đào cách đây vài năm để chuẩn bị tưới cho hơn 3 sào (3.000 m2) hành tím đang trong thời kỳ gần thu hoạch.

Anh Giàu nói: "Nước ngầm của hàng chục hộ dân hiện đã bị nhiễm mặn vượt hơn 10 phần ngàn, trong khi đó cây hành tím chỉ chịu độ mặn dưới mức 2 phần ngàn.

Anh Giàu dùng dụng cụ đo độ nhiễm mặn của nước giếng đào vượt hơn 10 phần ngàn. Ảnh: Khoa Lê

Nước tưới bị nhiễm mặn gần 1 năm trở lại đây, nguyên nhân là do rò rỉ nước mặn của cơ sở nuôi ốc hương thương phẩm gần đó gây ra.

Nước nhiễm mặn nên gia đình tôi phải bỏ ra hơn 30 triệu đồng để mua ống kéo nước ngọt từ trong làng hơn 1km ra bể chứa tự đào để pha với nước giếng bị nhiễm mặn tưới cho cây hành tím. May nhờ có nước ngọt tự kéo nên gia đình tôi thiệt hại ít hơn các gia đình khác".

Ngồi buồn rầu bên 1 sào hành tím đã trồng hơn 1,5 tháng mà chỉ phát triển èo uột, bà Nguyễn Thị Thúy, ở thôn Mỹ Tường 2 nói: "Hành tím 2 tháng là đã thu hoạch được rồi, nhưng do nước bị nhiễm mặn nên 1 sào hành tím của tôi đến bây giờ chỉ còn khoảng 20 ngày nữa thu hoạch mà củ nhỏ rí, hành này chỉ bán được giá 15 ngàn đồng/kg. Hành mà tốt là 30 ngàn đồng/kg.

Từ đầu năm đến nay tôi đã xuống ba vụ hành rồi, tổng ba vụ lỗ gần 60 triệu đồng".

"Gia đình tôi có 4 sào đất để trồng hành tím, tuy nhiên từ tháng 2/2024 do nước nhiễm mặn gia đình chỉ xuống có 1 sào để có tiền trang trải cuộc sống. Mấy năm trước nước tưới ở đây vẫn sử dụng tốt, tuy nhiên gần một năm trở lại đây, khu vực này có một cơ sở nuôi ốc hương thương phẩm nên rò rỉ nước mặn gây ra", bà Thúy nói.

Cách ruộng hành tím của bà Thúy chừng vài mét là ruộng hành của anh Lưu Thành Ngọc, ở thôn Mỹ Tường 2, anh Ngọc nói: "Từ đầu năm tới nay gia đình tôi đã xuống hơn 5 vụ hành tím trên diện tích hơn 4 sào, do nước bị nhiễm mặn nên hành tím phát triển kém nên 4 vụ đã bị thua lỗ hơn 200 triệu đồng".

1 sào hành tím của bà Thúy trồng hơn 1,5 tháng phát triển èo uột do nước tưới bị nhiễm mặn. Ảnh: Khoa Lê

Khó có vụ hành tím bán Tết nguyên đán 2025

Theo người dân ở đây cho biết thời điểm tháng 11 là thời gian tốt để chuẩn bị cho vụ hành Tết, tuy nhiên năm nay nhiều người lo lắng không thể xuống giống được bởi càng xuống giống thì sẽ bị lỗ nặng bởi nước nhiễm mặn. "Nếu thời gian tới không có mưa để rửa mặn thì chắc chắn gia đình tôi sẽ bỏ đất hoang không thể xuống vụ hành tím Tết nguyên đán 2025", anh Ngọc nói.

Cùng chung lo lắng với anh Ngọc, bà Thúy nói: “Năm ngoái thời gian này gia đình tôi đã bắt đầu xuống vụ hành Tết, mỗi năm gia đình cũng có lãi từ 10 - 20 triệu đồng để trang trải dịp Tết. Còn năm gia đình có thể không xuống vụ hành Tết được bởi nước đang nhiễm mặn”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Công Đại, Chủ tịch UBND xã Nhơn Hải cho biết, địa phương đã nhận được đơn cầu cứu của người dân về tình trạng nhiễm mặn. Địa phương đã thành lập đoàn kiểm tra xuống thực địa, ghi nhận có tình trạng nước giếng ngầm của bà con đang bị nhiễm mặn khiến nhiều diện tích hành tím kém phát triển.

“Việc người dân cho rằng nguyên nhân nước tưới bị nhiễm mặn từ việc rò rỉ nước mặn của cơ sở nuôi ốc hương thương phẩm gần đó gây ra là chưa có cơ sở. Bởi sau khi nhận phản ánh của người dân, xã cũng đã trực tiếp đến cơ sở này để kiểm tra.

Anh Giàu đào ao để chứa nước ngọt kéo từ trong làng về ruộng hành tím để phá với nước nhiễm mặn tưới cho hành tím. Ảnh: Khoa Lê

Qua kiểm tra, cơ sở này đang nuôi ốc hương cũng bằng nước giếng khoan tại chỗ, không lấy nước biển kéo về.

Nước tưới nhiễm mặn ở địa phương đã có từ nhiều năm nay chứ không mới xảy ra. Đa số nước tưới của bà con đều là từ giếng khoan, giếng đào, do đó nước nhiễm mặn xuất phát từ nhiều nguyên nhân. 

Xã đã có văn bản kiến nghị các ngành chuyên môn để kiểm tra, đánh giá lại việc nước tưới nhiễm mặn do đâu, để từ đó có hướng xử lý để bà con an tâm sản xuất”, ông Đại nói.

Liên quan đến vấn đề trên, ông Trần Hữu Nhân, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ninh Hải, cho biết không chỉ xã Nhơn Hải có nước tưới bị nhiễm mặn mà gần đó là xã Thanh Hải cũng có tình trạng tương tự.

“Thực trạng nhiễm mặn là do nhiều nguyên nhân. Trong đó, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình trạng hạn hán, nước biển xâm thực… Hiện nay, hệ thống thủy lợi liên hồ Tân Mỹ cũng đã hoàn thành, thời gian tới nước ngọt từ đầu nguồn sẽ được kéo về hồ ông Kinh, từ đó đáp ứng đủ nguồn nước tưới cho, khi nước ngọt từ đầu nguồn cung cấp sẽ giải quyết được tình trạng nước ngầm bị nhiễm mặn”, ông Nhân nói.