Toàn cảnh quy trình xử lý nước thải trang trại lợn. Ảnh: Chí Quý

Dân kêu cứu!

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn có nhiều trang trại nuôi lợn tập trung quy mô lớn. Một số trang trại không đảm bảo khoảng cách an toàn cũng như để xảy ra sự cố môi trường từ việc chăn nuôi. Trong số đó, có không ít trang trại chưa thực hiện đúng, đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường, gây ô nhiễm khiến người dân vô cùng bức xúc.

Báo Thanh tra nhận được thông tin phản ánh của người dân tại thôn Khuổi Tấy B, xã Liêm Thuỷ, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn về việc từ nhiều tháng nay, trên địa bàn thôn Khuổi Tấy B xuất hiện tình trạng ô nhiễm môi trường do hoạt động chăn nuôi lợn của Công ty TNHH Đầu tư Sản xuất nông nghiệp, khiến cuộc sống của người dân bị đảo lộn.

Hiện trạng hệ thống xử lý nước thải chăn nuôi của  Công ty TNHH Đầu tư Sản xuất nông nghiệp tại thôn Khuổi Tấy B. Ảnh: Chí Quý

Ngày 15/4/2024, phóng viên Báo Thanh tra đã mục sở thị tại vị trí được cho là có tình trạng ô nhiễm xảy ra. Tại đây, theo ghi nhận, chủ đầu tư đã xây dựng các công trình như nhà ở công nhân, nhà bảo vệ, nhà sát trùng xe tải, khu chăn nuôi lợn với khoảng 12 dãy chuồng chăn nuôi… và 5 hồ sinh học chứa nước thải chăn nuôi với diện tích khoảng 5.000m2.

Ông Hoàng Văn Chính, người dân thôn Khuổi Tấy B bức xúc: Trước đây, người dân chúng tôi sử dụng nước từ khe suối Tam Kha để tưới tiêu và sinh hoạt chính, tuy nhiên từ ngày trại lợn đi vào hoạt động khoảng từ tháng 5/2023, trong thời gian ngắn đã xuất hiện tình trạng ô nhiễm nguồn nước, khí thải do trang trại lợn gây ra.

Bởi trước đó, bên trang trại lợn đã tiến hành ngăn dòng suối Tam Kha lấy nước để phục vụ riêng cho việc chăn nuôi lợn. Đỉnh điểm hơn nữa, do nguồn nước bị ô nhiễm dẫn đến việc ao thả cá của gia đình tôi bị chết hàng loạt, gây thiệt hại về kinh tế. Không biết bên chủ đầu tư làm như thế nào, thế nhưng các bể chứa chất thải đều bị thủng, nước thải cứ thế ngấm, tràn hết ra ngoài bốc mùi hôi thối nồng nặc.

Nguồn nước bị ô nhiễm dẫn đến cá chết hàng loạt của hộ gia đình ông Chính. Ảnh: Người dân cung cấp

“Trong các cuộc họp từ thôn đến xã, tiếp xúc cử tri chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị lên chính quyền địa phương, Sở Tài nguyên môi trường cũng đã tiến hành kiểm tra và xử lý. Tuy nhiên, cho đến nay phía trại lợn vẫn chưa thấy khắc phục tình trạng ô nhiễm trên, người dân chúng tôi mong muốn chính quyền địa phương cũng như trại lợn khắc phục tình trạng trên để chúng tôi yên tâm lao động sản xuất. Dù mới đi vào hoạt động đã như vậy rồi không biết sau này sẽ như thế nào, người dân còn phải chịu đựng những gì”, ông Chính nói thêm.

Cùng chung nỗi bức xúc, bà Lý Thị Tiên, người dân thôn Khuổi Tấy B nói: "Cứ từ khoảng 17h chiều trở đi là mùi hôi thối của trại lợn bao trùm cả xóm, có những hôm mùi hôi thối cả đêm đến 7 - 8h sáng mới hết. Để có căn cứ, tôi đã phải ghi rõ vào sổ theo dõi từ thời điểm trại lợn đi vào hoạt động và thời điểm mùi hôi thối bắt đầu xảy ra. Đến khi mùi quá rồi và ghi sổ quá nhiều tôi không ghi nổi nữa, cứ lúc đang ăn cơm hay lúc ngủ không kể lúc nào. Trong các cuộc tiếp xúc cử tri, tôi và các hộ dân đã nhiều lần ý kiến lên nhưng chỉ nhận được câu trả lời cho rằng mùi hôi thối không phải do nước thải mà do máy hút khí gây ra. Thế nhưng “đều như vắt chanh” ngày nào cũng mùi như vậy nhất là thời điểm bể chứa của trại lợn gặp sự cố, các hộ dân ở cách đây khoảng 2 - 3km vẫn bị ảnh hưởng.

Do ảnh hưởng từ mùi hôi thối bốc lên, để có căn cứ, người dân phải ghi chép vào sổ theo dõi từng ngày. Ảnh: Chí Quý

Chúng tôi không biết đơn vị thi công như thế nào, thế nhưng chúng tôi cũng không được tham gia ý kiến cộng đồng dân cư về tính khả quan của dự án. Chỉ khi dự án thi công và đi vào hoạt động chúng tôi mới biết về sự tồn tại của dự án. Bởi trước đó, người dân trong thôn, xóm chúng tôi đều không nhất trí cho việc xây dựng trại lợn.

Đáng nói hơn nữa, quá trình hoạt động, để có nước phục vụ cho chăn nuôi lợn phía dự án đã tự ý chặn dòng nước sinh hoạt và làm ruộng hàng ngày của người dân ở suối Tam Kha. Chúng tôi phản ánh thì họ bảo buổi sáng sẽ thả nước còn buổi tối ngăn lại để sử dụng.

Trước tình trạng thiếu nước, các hộ dân chúng tôi đã tổ chức họp và làm biên bản sự việc yêu cầu trại lợn phải ngừng ngay việc sử dụng nước ở suối Tam Kha, trả lại nguồn nước tự nhiên cho người dân. Phía trại lợn cũng đã đồng ý, tuy nhiên chỉ được vài hôm thì đâu lại vào đấy".

Vị trí nơi công ty chặn dòng để lấy nước sử dụng cho trang trại lợn. Ảnh: Chí Quý

Trước phản ánh của người dân, để thông tin khách quan, phóng viên đã có buổi làm việc với ông Hà Văn Chung, Chủ tịch UBND xã Liêm Thuỷ. Ông Chung cho biết: Việc người dân phản ánh về tình trạng hôi thối, ô nhiễm nguồn nước do hoạt động của trại lợn thuộc khu vực thôn Khuổi Tấy B là có.

Khi có thông tin phản ánh, xã cũng đã liên hệ với phía công ty để yêu cầu đơn vị khắc phục, đồng thời cử cán bộ địa chính xuống để kiểm tra, xác minh thông tin để báo cáo lên UBND huyện. Tuy nhiên, xã chỉ báo cáo qua điện thoại chứ không có văn bản cụ thể nào về sự việc.

Xã báo cáo miệng… nên không có căn cứ!

Để làm rõ thêm các thông tin, phóng viên tiếp tục làm việc với ông Hoàng Văn Trường, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Na Rì, được cho biết: Cho đến nay, phòng chưa nhận được báo cáo của xã Liêm Thuỷ về tình trạng ô nhiễm do trại lợn gây ra.

“Việc báo cáo bằng điện thoại cũng rất là khó cho tôi khi không có văn bản nào chính thức để lưu làm căn cứ. Cũng có thể đã trao đổi qua điện thoại rồi nhưng nhiều việc cũng không thể nhớ được hết, cho nên từ khi trại lợn đi vào hoạt động cho đến nay phòng mới chỉ phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra được 1 lần vào năm 2023. Về thông tin dòng suối Tam Kha bị ô nhiễm thì sở đã xuống kiểm tra vào ngày 19/11/2023 đối với hệ thống nước thải của dự án trại lợn nái và lợn thịt của Công ty TNHH Đầu tư Sản xuất nông nghiệp”, ông Hoàng Văn Trường, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Na Rì nói.

Chủ tịch UBND xã Liêm Thuỷ (bên trái) trao đổi với phóng viên. Ảnh: Chí Quý

Được biết, dự án trang trại lợn nái và lợn thịt do Công ty TNHH Đầu tư Sản xuất nông nghiệp làm chủ đầu tư được UBND tỉnh Bắc Kạn chấp thuận chủ trương đầu tư ngày 15/3/2021.

Mục tiêu của dự án là đầu tư phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hoá, cung cấp cho thị trường, tạo việc làm cho người lao động và đóng góp cho ngân sách địa phương. Công suất thiết kế của dự án gồm 2.500 con lợn nái và 5.000 con lợn thịt.

Biên bản kiểm tra của Thanh tra Sở Tài nguyên môi trường tỉnh Bắc Kạn đối với hiện tượng rò rỉ nước thải tại hầm biogas. Ảnh: Chí Quý

Với việc nắm bắt và trả lời thông tin của 2 cán bộ xã và huyện nêu trên thì dư luận đặt ra câu hỏi về khả năng, năng lực quản lý cũng như việc kiểm tra, giám sát các hoạt động “phát triển kinh tế” trên địa bàn phải chăng yếu kém cũng dễ hiểu.

Trước những thông tin trên, đề nghị UBND tỉnh Bắc Kạn chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành chức năng sớm vào cuộc để kiểm tra, xác minh làm rõ nhằm kịp thời có biện pháp ngăn chặn cũng như có biện pháp xử lý dứt điểm, tránh tình trạng khiếu nại của người dân kéo dài.