Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhận định: “Đầu tư là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng. Trong đầu tư thì chúng ta luôn quan tâm đến một khía cạnh đấy là đầu tư công, bởi đây là phần chi tiêu của Chính phủ, có thể chủ động về mặt chính sách để thúc đẩy tăng trưởng”.
Đầu tư công cũng có tác động lan toả tới sự phát triển của các lĩnh vực khác trong ngành kinh tế.
Những năm vừa qua, đầu tư công được Chính phủ rất quan tâm và đã có những hành động cụ thể trong chỉ đạo điều hành thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.
“Kết quả cho thấy trong những năm gần đây, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công liên tục được cải thiện. Cụ thể nhất là năm 2023, một năm đặc biệt với số vốn giải ngân đầu tư công rất lớn, tỷ lệ chúng ta đạt gần 95%. Đây là con số hết sức ấn tượng, chúng ta có thể hải lòng so với mục tiêu đã đề ra”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết.
Bước sang 2024, yêu cầu về các động lực thúc đẩy tăng trưởng tăng mạnh hơn, nhanh hơn; trong đó đầu tư công cũng vậy. Ngay từ đầu năm, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo hết sức quyết liệt về tăng cường các giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.
Kết quả 3 tháng đầu năm nay cho thấy đã giải ngân được một lượng vốn khá lớn, hơn 80.000 tỷ đồng và đạt tỷ lệ là hơn 13,7%; so với tỷ lệ của cùng kỳ năm ngoái thì cao hơn rất nhiều cả về số tương đối và số tuyệt đối.
Thứ trưởng cho rằng, câu chuyện thú vị ở đây là con số tuyệt đối bởi lẽ 2023 là năm có lượng vốn đầu tư công rất cao, cao nhất từ trước đến nay. Năm 2024 thì thấp hơn một chút bởi đã kết thúc chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, nên lượng vốn để giải ngân trong năm 2024 thấp hơn khoảng gần 100.000 tỷ đồng.
Điểm đặc biệt ở 3 tháng đầu năm, số tuyệt đối giải ngân đầu tư công lại cao hơn cùng kỳ năm ngoái. Có lẽ để đánh giá các nguyên nhân dẫn đến kết quả này thì có thể thấy rằng các giải pháp mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã đề ra phát huy hiệu quả thiết thực, có ý nghĩa rất lớn trong thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.
Đối với các giải pháp đã toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, Thứ trưởng phân tích: “Đầu tiên phải kể đến khâu thể chế, chúng ta có rất nhiều những cải cách, đổi mới trong thể chế và đặc biệt là có những cơ chế mới, cơ chế đặc thù, trình các cấp có thẩm quyền, trình Quốc hội ban hành trong thời gian qua áp dụng cho các dự án quy mô lớn, dự án quan trọng.
Thứ hai, là công tác chỉ đạo điều hành. Phải nói rằng các giải pháp trong chỉ đạo điều hành trong những năm vừa qua mà Chính phủ áp dụng và triển khai hết sức quyết liệt.
Từ 5 tổ công tác đôn đốc giải ngân thì đã trở thành 26 tổ, do các đồng chí bộ trưởng, thành viên Chính phủ làm tổ trưởng để đi đôn đốc tất cả các giải pháp trong đó có đầu tư công.
Ngoài ra, có rất nhiều các Nghị quyết, chỉ đạo, chỉ thị của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ để tổ chức triển khai đồng bộ các giải pháp trong chỉ đạo điều hành.
Thứ ba, là các giải pháp quan trọng nhất, đó chính là sự tự giác, sự quyết liệt ở các đơn vị tổ chức, các bộ, ngành, địa phương trong việc tổ chức triển khai thi công các công trình.
Chúng ta thấy được không khí làm việc trên công trường và chúng ta vẫn thường quen với câu nói mà Thủ tướng vẫn hay nói là “thi công 3 ca 4 kíp”, “Vượt nắng mưa”…
Thứ trưởng cho rằng 4 giải pháp đã nêu ra về hiệu quả thì có lẽ trong năm 2024 cần nhấn mạnh và nâng tầm nó lên cao hơn, hiệu quả hơn, để có thể phấn đấu các mục tiêu mà chúng ta đã đề ra như giải ngân hơn 95% tổng vốn đầu tư công năm nay.
Để đạt được mục tiêu giải ngân hết được vốn đầu tư công thì ngoài 4 cái giải pháp đã thực hiện, có lẽ phải xử lý các tình huống phát sinh đối với các dự án, đặc biệt là các dự án lớn, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Hiện nay, Quốc hội đã có đoàn giám sát tối cao về tình hình triển khai các dự án quan trọng của quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, đấy là những dự án quy mô rất lớn, lượng vốn đầu tư đổ vào rất nhiều.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện không tránh khỏi những tình huống phát sinh từ khâu giải phóng mặt bằng, va chạm trong các bước thủ tục đền bù cho người dân… Chỉ cần vướng một vài hộ gia đình là có thể ảnh hưởng đến tiến độ của cả một dự án. Hay các điều chỉnh phát sinh ví dụ như trong khảo sát thăm dò, thiết kế dự án phát sinh những yếu tố mà mà khi phê duyệt dự án, chưa có được các thông số.
"Tất cả các tình huống phát sinh như vậy cần phải làm nhanh, bởi nếu không làm nhanh được các động tác đó thì dự án sẽ bị đình trệ, nó không liên tục và bị ngắt quãng và nó ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân. Ở đây chúng tôi cũng không thể lường trước được tình huống của mỗi một dự án, nhưng tinh thần chung là đối với các chủ đầu tư, các ban quản lý dự án, chúng ta phải hết sức nhạy bén và linh hoạt trong các tình huống. Như vậy mới có thể đảm bảo được tiến độ", Thứ trưởng nói.