Thủy điện thiếu nước trầm trọng
  
Thủy điện chiếm tỷ trọng 38% lượng điện cung ứng cho lưới điện quốc gia. Tuy nhiên, do hạn hán gay gắt từ mùa khô năm 2010 nên hầu hết các hồ thủy điện trên cả nước hiện đều đang gặp khó khăn về nguồn nước. Thậm chí, mực nước ở các hồ còn thấp hơn năm 2010 dẫn đến các nhà máy thủy điện (NMTĐ) không chạy đủ công suất.

Theo phản ánh của lãnh đạo Cty Thủy điện Trị An, sản lượng điện đến ngày 10/3/2011 chỉ đạt 43 triệu kWh, đạt 2,5% sản lượng thiết kế năm (1,76 tỷ kWh) và chỉ bằng 28% sản lượng điện trung bình cùng kỳ nhiều năm (151 triệu kWh). Mực nước cuối năm 2010 của Trị An là 54m, thấp hơn so với mực nước bình thường 8m và chỉ hơn mực nước chết 4m. Dung tích nước thiếu hụt trong hồ khoảng 2,1 tỷ m3, tương đương sản lượng điện thiếu hụt mùa khô gần 300 triệu kWh. Trước tình hình thiếu hụt lượng nước nghiêm trọng như vậy, sản lượng điện khai thác trung bình ngày của nhà máy khoảng 1 triệu kWh, bằng 40% sản lượng trung bình ngày của các tháng mùa khô nhiều năm (2,4 triệu kWh).
     
Cty Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi (DHD), đơn vị đang quản lý 4 NMTĐ cho biết: 13 tổ máy của các nhà máy được lắp đặt với công suất hơn 640 MW. Nếu đủ nước, vào thời điểm này các nhà máy có thể cung cấp trên 15 triệu kWh/ngày. Tuy nhiên, do tình hình nguồn nước thiếu hụt nên hiện chỉ cung cấp khoảng 9 triệu kWh/ngày. Khó khăn nhất là NMTĐ Hàm Thuận (công suất 300 MW), đang thiếu hụt sản lượng nước tương đương 90 triệu kWh. Với mực nước hồ của các nhà máy thấp hơn so với cùng kỳ khoảng 10m, hiện nay các tổ máy tại DHD đang vận hành phát điện cầm chừng trong vài giờ. Bên cạnh đó, còn phải kết hợp cung cấp nước tưới tiêu cho các địa phương quanh vùng.

EVN cho biết, sẽ đẩy nhanh tiến độ các D.A nguồn điện để đến tháng 6 đưa vào vận hành 8 tổ máy của các nhà máy điện. Sông Tranh 2, An Khê - Ka Nak, Sơn La, Uông Bí mở rông với tổng công suất 1.058 MW. EVN cũng cam kết, trong tháng 3 phấn đấu bảo đảm cấp đủ điện cho sản xuất và nhu cầu thiết yếu xã hội.

Tình hình tương tự cũng diễn ra tại Cty Cổ phần Thủy điện Thác Mơ. Hiện mực nước của Thác Mơ đang là 210m, so với cùng kỳ 207m, lượng nước thiếu hụt 500 triệu m3, tương đương sản lượng 20 triệu kWh. Với lượng nước về hồ trung bình 15 m3/giây và vận hành 8 giờ/ngày, đến ngày 31/3/2011, Thác Mơ sẽ về mực nước chết và nhà máy sẽ chỉ chạy cầm chừng.

Theo EVN, tính đến cuối tháng 2, mực nước các hồ thủy điện trên cả nước như: Sơn La, Hòa Bình, Thác Bà, Trị An, Laly, Tuyên Quang, Sông Hinh… đều giảm so với cùng kỳ, chỉ hơn mực nước chết từ 3 - 28m. Đây thực sự là khó khăn cho việc vận hành của các NMTĐ.

Không cắt điện kéo dài đối với một khu vực
  
Theo tính toán của Bộ Công thương, điện thiếu hụt trong mùa khô hơn 2 tỷ kWh, nhưng nếu thực hiện tốt các giải pháp tiết kiệm điện đã được đưa ra và có thêm các D.A điện đi vào vận hành thì lượng điện thiếu hụt trong các tháng mùa khô năm nay sẽ chỉ vào khoảng 1,7 tỷ kWh. Vì vậy, để giảm thiểu thiếu điện các NMTĐ sẽ khai thác theo thực tế nước về để bảo đảm giữ nước ở mức cao nhất có thể. Giữ nước các hồ thủy điện: Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang, Plei Krong, Ialy, Trị An, Thác Mơ, Hàm Thuận và huy động tối đa nhiệt điện than, tua bin khí, nhiệt điện dầu FO, cũng như tiếp tục mua điện của Trung Quốc nhằm bảo đảm điện cung ứng mùa khô. Mặt khác, EVN bố trí hợp lý lịch bảo dưỡng các tổ máy hiện có, vận hành ổn định các nhà máy mới, đặc biệt là các nhà máy nhiệt điện than. 

Tại cuộc họp ngày 11/3, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải giao Bộ Công thương, EVN sớm xây dựng và trình duyệt quy định để có thể vận hành thí điểm thị trường phát điện cạnh tranh khoảng giữa năm nay. Sau thời gian thí điểm, thời điểm vận hành chính thức thị trường phát điện cạnh tranh sẽ do Bộ trưởng Bộ Công thương căn cứ kết quả và các điều kiện thực tế để quyết định.

Bộ Công Thương đã có văn bản yêu cầu EVN trong trường hợp phải tiết giảm điện, chỉ ưu tiên cấp điện cho các nhà máy sản xuất thép và xi măng có hiệu suất sử dụng cao, có trong quy hoạch phát triển ngành thép, ngành xi măng (sản lượng điện tiêu thụ của 2 ngành này chiếm 12,04% tổng sản lượng điện thương phẩm của cả nước). Còn, các sở công thương phối hợp với điện lực địa phương lập kế hoạch cung cấp điện hàng tháng trên địa bàn. Trong đó, ưu tiên cung cấp điện cho các sự kiện chính trị - xã hội quan trọng diễn ra tại địa phương; cắt giảm điện đối với mọi thành phần phụ tải điện, mọi khách hàng sử dụng điện (trừ các khách hàng sử dụng quan trọng theo danh sách được UBND các tỉnh phê duyệt); việc cắt điện phải được thực hiện luân phiên, không cắt điện kéo dài đối với một khu vực hoặc một phụ tải điện, cũng như giảm thiểu ảnh hưởng của việc cắt điện đến sản xuất và đời sống sinh hoạt của nhân dân.

Hà Minh