Tác dụng bảo vệ môi trường chưa nhìn thấy, nhưng hiện tượng xe ô tô, xe máy bị bốc cháy do dùng xăng kém chất lượng có tỷ lệ methanol và ethanol cao gia tăng. Điều đáng nói, việc mua bán cồn methanol và ethanol trên thị trường hiện nay như đi chợ mua rau.

Trong khi các cơ quan chức năng chưa có động thái gì về việc quản lý các hóa chất này thì trên thị trường, tại nhiều tuyến phố kinh doanh hóa chất ở Hà Nội việc kinh doanh các mặt hàng này vẫn tràn lan và phổ biến.

Theo ghi nhận của phóng viên tại phố Hàng Hòm (Hoàn Kiếm, Hà Nội) mặt hàng ethanol và methanol không thiếu, mua số lượng bao nhiêu cũng có với giá chỉ 20.000 đồng/lít.

Thống kê tại Cục Hải quan Hà Nội cho biết: Năm 2008 cả nước số lượng nhập methanol là 52.000 tấn; năm 2009 nhập 66.000 tấn; năm 2010 nhập hơn 90.000 tấn và năm 2011 là hơn 88.000 tấn. Như vậy, chỉ sau 5 năm, lượng nhập methanol tăng 33%.

Ông Nguyễn Việt Hùng, Chi cục Phó Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội cho hay, vì ethanol và methanol nằm trong danh mục chất phụ gia được phép kinh doanh, không thuộc diện quản lý đặc biệt nên dễ mua bán trên thị trường. Việc quản lý các cửa hàng kinh doanh mặt hàng này hết sức khó khăn vì không có chế tài cụ thể. Hóa chất mua về dùng với mục đích gì lại càng khó kiểm soát. Do đó, hầu hết các doanh nghiệp nhập khẩu methanol chỉ cần có giấy tờ hợp lệ sẽ được nhập mà không cần phải khai báo nhập với mục đích gì.

PGS. TS Lê Văn Hiếu, Bộ môn Công nghệ lọc Hóa dầu, Viện Kỹ thuật Hóa học, Đại học Bách khoa Hà Nội cho hay, methanol không được đưa vào danh sách các chỉ tiêu kỹ thuật bắt buộc kiểm tra nên khi kiểm tra các mẫu xăng dễ bỏ sót việc xác định hàm lượng methanol. Ông Hiếu cho rằng, cần có quy định cụ thể việc sử dụng methanol trong pha chế xăng dầu tỷ lệ là bao nhiêu. Hiện nay, chúng ta cho phép pha chế methanol vào xăng dầu nhằm giảm chỉ tiêu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, do quản lý lỏng lẻo, không có quy định hướng dẫn cụ thể nên việc sử dụng methanol vô tội vạ và biến thành tác nhân gây cháy nổ.

Một tiểu thương kinh doanh xăng cho biết, chỉ cần pha 10% methanol vào xăng là người bán kiếm lời thêm 1.000 đồng/lít. Đối với những cây xăng lớn, lợi nhuận là vô cùng lớn. Mới đây, cơ quan chức năng kiểm tra tại cây xăng Mai Dịch trên đường Hồ Tùng Mậu (Cầu Giấy, Hà Nội) đã phát hiện pha chế 15,3% hàm lượng methanol vào xăng.

Cá biệt, nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu còn dùng ethanol làm chất phụ gia chính “biến” xăng A83 thành xăng A92 và A95 thu về siêu lợi nhuận. Cụ thể, dùng 10% ethanol pha vào xăng A83 cùng một số chất phụ gia khác sẽ cho chỉ số RON rất cao, biến thành xăng A95; dùng ethanol 5 - 7% cùng các chất phụ gia khác sẽ biến A83 thành A92. Mỗi lít xăng A92 và A95 giả này có thể kiếm lời thêm 2.000 đồng/lít.

Theo PGS. TS Lê Cảnh Hòa, Trưởng Tiểu ban Kỹ thuật nhiên liệu bôi trơn, Hội Tiêu chuẩn kỹ thuật Việt Nam, hiện nay, việc quản lý chất lượng xăng được thực hiện dựa trên TCVN 6776: 2005 về chỉ tiêu chất lượng xăng pha chì. Trong số 15 chỉ tiêu bắt buộc dựa theo TCVN 6776: 2005, không có chỉ tiêu về hàm lượng methanol cụ thể là bao nhiêu trong 1 lít xăng. Chính cơ chế quản lý lỏng lẻo này phần nào tạo điều kiện cho các cơ sở kinh doanh xăng dầu lạm dụng các hóa chất pha xăng để chạy theo lợi nhuận bất chấp việc gây nguy hiểm cho người tiêu dùng.

Cũng theo ông Hòa, để hạn chế việc lách luật biến xăng kém chất lượng thành xăng A92 và A95, cơ quan quản lý phải cấm nhập khẩu các loại xăng kém chất lượng như xăng A83 hiện nay.

Minh Chuyên