Việc lựa chọn mã cổ phiếu luôn là một bài toán khó với các nhà đầu tư

Điều này làm cho nhiều nhà đầu tư muốn trở lại thị trường cổ phiếu. Tuy nhiên, đầu tư cổ phiếu nào lại là một câu hỏi cho những người từ lâu không quan tâm đến thị trường này. Vậy là mỗi người chọn một cách, nhưng cách nào có thể áp dụng hiệu quả trên sàn?

Chọn cổ phiếu theo chuẩn mới

Theo Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán sửa đổi đang  được Bộ Tài chính chuẩn hóa thì, các công ty đại chúng sẽ được chọn lọc kỹ hơn mới đưa lên sàn. Trong đó có các tiêu chuẩn sau: Vốn điều lệ công ty muốn lên sàn HOSE phải là 120 tỷ đồng, thay vì 80 tỷ đồng như trước đây, phải hoạt động ít nhất 2 năm, 2 năm liền có lãi và không lỗ lũy kế, tỷ lệ lợi nhuận sau thuế trên vốn sở hữu năm gần nhất tối thiểu là 5%.

Tuy nhiên, nâng chuẩn lên như vậy cũng có người cho là không có gì khác, bởi lẽ 80 tỷ đồng của năm năm trước và 120 tỷ đồng năm tới đây giá trị cũng tương đương. Còn vấn đề lãi sau thuế, mấy năm trước cũng có đặt ra nhưng công ty có lãi không được kiểm toán, khi lên sàn chỉ có bài giới thiệu công ty, thiếu báo cáo tài chính cập nhật. Từ đầu năm đến nay, theo thống kê của các công ty chứng khoán, đã có 41 cổ phiếu mới niêm yết trên cả hai sàn HOSE và HNX, nhưng hầu hết các “tân binh” này đều bị giảm giá. Bình quân các cổ phiếu này giảm khoảng 37% so với lúc mới lên sàn, thậm chí có mã giảm đến 70% như BGM của Khoáng sản Bắc Giang, MDG của Công ty CP Miền Đông và STT của Công ty vận chuyển Sai Gòn Tourist. Điều này cho thấy, cổ phiếu kém chất lượng lên sàn bị giảm giá làm ảnh hưởng cả thị trường.

Chọn cổ phiếu được margin

Cổ phiếu được margin (giao dịch ký quỹ) là cổ phiếu có thể đem thế chấp để lấy vốn tiếp tục đánh tiếp cổ phiếu. Việc này đã có từ lâu, nhưng trước đây các công ty chứng khoán cho vay thoải mái, không có sự phân biệt hay chọn lọc. Giờ đây, thị trường đang xuống, cổ phiếu thế chấp nếu không chọn lựa, nếu giá tụt xuống mà không kịp bán sẽ có nguy cơ mất vốn. Hiện nay, chính Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ lập ra danh mục cổ phiếu có thanh khoản hay không để các Sở Giao dịch chứng khoán ban hành. Nhà đầu tư sẽ chọn cổ phiếu nào được margin thì mua, có thể thế chấp được, có thanh khoản, ít kẹt vốn hơn.

Anh Hoàng Thạch Lân , Giám đốc môi giới Công ty chứng khoán MHBS cho rằng, cổ phiếu kém thanh khoản, không hẳn là công ty niêm yết đó xấu. Ví dụ như cổ phiếu VNM  hiếm có phiên chuyển nhượng được trăm ngàn cổ phiếu, nhưng Vinamilk không phải là công ty tệ. Ngược lại , cổ phiếu SQC của Khoáng sản Sài Gòn - Quy Nhơn giá lúc nào cũng ổn định trên 85.000 đ/CP trong ba tháng gần đây, nhưng ai dám nói đó là công ty tốt. Tuy nhiên, theo anh Lân, xét cho cùng đây cũng là một tiêu chí để nhà đầu tư tham khảo, tránh được một số rủi ro khi quyết định đầu tư.

Loại trừ cổ phiếu yếu kém

Trước đây cổ phiếu bị đưa vào diện cảnh báo do lỗ 2 năm liên tiếp, nay có người đề nghị nên đưa các công ty có báo cáo tài chính, công bố thông tin chậm trễ vào diện đáng chú ý. Những cổ phiếu nào có giá xuống nhanh dưới mệnh giá cũng phải cho chuyển sàn, và những cổ phiếu nào được nội bộ làm giá, nếu có chứng cứ cũng nên đưa vào diện kiểm soát, thay vì để một năm sau mới xử phạt. Họ cũng đề nghị đưa các cổ phiếu bị kiểm soát vào một cột riêng  trên  bảng điện tử, như ở bảng giao dịch thỏa thuận để nhà đầu tư dễ nhận biết hơn.

Định hạng cổ phiếu
Việc định hạng cổ phiếu trước đây đã có nhân viên môi giới các công ty chứng khoán làm. Họ định hạng cổ phiếu theo phòng phân tích của công ty chứng khoán, khuyên nhà đầu tư nên mua cổ phiếu nào, nên bán cổ phiếu nào. Thực trạng này dẫn đến nhiều tiêu cực cho thị trường, là các nhà môi giới sẽ nhận định lung tung sao cho có lợi cho công ty chứng khoán của mình, khiến nhà đầu tư không biết đường lần, đã có người bị thua xiểng niểng, bán nhà đất, ly dị vợ con vì việc nhận định cổ phiếu không chính xác.

Tuy nhiên, nhu cầu tư vấn là không bao giờ dừng lại với các nhà đầu tư. Nhưng để đảm bảo tính trung thực trong thông tin tư vấn, hiện thị trường đòi hỏi cần có những đơn vị, tổ chức chuyên môn độc lập định hạng cổ phiếu cho trung thực. Nói cách khác, là cần một phần tử am hiểu cổ phiếu, nhưng không có đầu tư cổ phiếu để có thông tin tư vấn và định hạng cổ phiếu khách quan hơn. Và danh mục định hạng cổ phiếu mỗi tuần, có thể cung cấp có thu phí từ nhà đầu tư.

Lương Minh