Thanh tra Bộ NN&PTNT yêu cầu thu hồi nộp NSNN trên 4,515 tỷ đồng quyết toán sai khi thực hiện Chương trình Giống gốc vật nuôi. Ảnh: TQ

Kết luận thanh tra số 46 của Thanh tra Bộ NN&PTNT về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong việc thực hiện Chương trình Giống gốc vật nuôi cho thấy, từ năm 2018 - 2020, tổng kinh phí trợ giá nuôi giữ, sản xuất sản phẩm giống gốc vật nuôi và nhập khẩu giống được phân bổ trên 168,169 tỷ đồng; kinh phí đã thanh toán trên 162,176 tỷ đồng.

Từ năm 2018 - 2020, Cục Chăn nuôi đã tham mưu cho Bộ NN&PTNT tiếp tục thực hiện chính sách trợ giá giống gốc vật nuôi, qua đó đã hỗ trợ nuôi giữ 141.944 con giống gốc vật nuôi (trên 20 đối tượng nuôi, với gần 40 giống các loại lợn, gia cầm, gia súc, ong, tằm), cung ứng cho sản xuất và thị trường trên 3,8 triệu đối tượng sản phẩm giống gốc các loại; nhập ngoại 11.555 con giống gốc (lợn, ngan, vịt, đà điểu, trâu, bò, dê).

Kết luận thanh tra cho thấy, bên cạnh những ưu điểm, Cục Chăn nuôi còn có một số tồn tại, khuyết điểm trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao và trong quá trình thực hiện chính sách trợ giá giống gốc vật nuôi như: Chưa kịp thời tham mưu Bộ ban hành định mức kinh tế kỹ thuật cho một số đối tượng giống gốc được trợ giá (như gà Mía, gà Đông Tảo, gà Móng, bò BBB sản xuất tinh…) và sửa đổi, bổ sung những bất cập của định mức kinh tế kỹ thuật (điển hình như định mức kinh tế kỹ thuật của đàn ong giống gốc, không có sản phẩm giống gốc cung ứng ra thị trường).

Chưa kịp thời tham mưu Bộ đề nghị Bộ Tài chính sửa đổi Thông tư số 116/2016/TT-BTC ngày 30/6/2016 để đảm bảo chặt chẽ và nhất quán với quyết định số 2317/QĐ-BNN-CN ngày 07/6/2017 về khái niệm sản phẩm giống gốc đối với lợn.

Dự toán kinh phí trợ giá giống gốc vật nuôi không được xây dựng theo trình tự nên dự toán thu chi ngân sách nhà nước giao cho Bộ NN&PTNT hằng năm không dựa trên cơ sở kế hoạch về chủng loại, số lượng giống gốc cần đặt hàng và giá tiêu thụ cụ thể, mức giá cụ thể theo quy định.

Hai đơn vị đang bị điều tra vì có sai phạm trong việc thực hiện Chương trình Giống gốc vật nuôi. Ảnh: TQ

Cục Chăn nuôi đề xuất danh mục giống gốc vật nuôi nuôi giữ, cung ứng sản phẩm giống gốc chủ yếu dựa trên kết quả hoàn thành năm trước, không theo tiêu chí quy định tại Nghị định số 130/2013/NĐ-CP ngày 16/10/2013 của Chính phủ.

Các đơn vị đặt hàng nuôi giữ, cung ứng sản phẩm giống hằng năm không ổn định và sản phẩm đặt hàng cũng không cố định. Thẩm tra phương án chưa chính xác đối với 7/26 đơn vị, điển hình như trường hợp phương án giá của Công ty Cổ phần Ong Trung ương sai trên 2,132 tỷ đồng, phải thu hồi.

Kiểm tra giữa kỳ chủ yếu là về kỹ thuật, chưa kiểm tra đối với các sản phẩm giống gốc đã bán ra để xác định tính chính xác, hiệu quả của việc cung ứng sản phẩm giống gốc…

Kết luận cho thấy, từ năm 2018 - 2020, các đơn vị đã ký hợp đồng đặt hàng và hầu hết đã thực hiện theo hợp đồng đã ký, tuy nhiên vẫn còn nhiều khuyết điểm, vi phạm như: 7/26 đơn vị xây dựng phương án giá chưa chính xác; 19/26 đơn vị xuất hóa đơn giá trị gia tăng không ghi cụ thể địa chỉ người mua theo quy định; 11/26 đơn vị quyết toán không đúng thực tế sản xuất, cung ứng sản phẩm giống gốc, nhập khẩu giống gốc với số tiền vi phạm phải thu hồi nộp ngân sách Nhà nước trên 4,515 tỷ đồng; trong đó có 4 đơn vị lập hồ sơ, chứng từ không đúng để quyết toán.

Một đơn vị chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chí của cơ sở nuôi giữ giống gốc, sản xuất và cung ứng sản phẩm giống gốc vật nuôi theo quy định; 1 đơn vị chưa hạch toán vào sổ sách kế toán đối với tài sản là giống gốc vật nuôi nhập khẩu hình thành từ nguồn ngân sách Nhà nước; 13/26 đơn vị chưa mở sổ sách theo dõi hạch toán đối với đàn giống gốc và sản phẩm giống gốc theo quy định của pháp luật; hợp đồng đặt hàng không quy định về tỷ lệ thay thế đàn được giữ lại nhưng các đơn vị đã giữ lại sản phẩm giống gốc để thay thế.

Kết luận cho thấy, Công ty Cổ phần Thương mại và Đầu tư Biển Đông tham gia thực hiện hợp đồng sản xuất, cung ứng giống gốc vật nuôi đang bị Công an tỉnh Nam Định điều tra, xác minh việc thực hiện Chương trình Giống gốc vật nuôi để xử lý theo quy định của pháp luật.

Xí nghiệp Lợn giống Triệu Hải thuộc Công ty Cổ phần Chăn nuôi miền Trung đã bị Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Quảng Trị ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố 4 bị can, ra lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Giám đốc và Kế toán trưởng để điều tra về tội “vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại Điều 221 Bộ luật Hình sự.

Vẫn còn nhiều tồn tại, vi phạm trong việc thực hiện Chương trình Giống gốc vật nuôi. Ảnh: TQ

Trách nhiệm chính về các tồn tại, khuyết điểm, vi phạm được Thanh tra Bộ NN&PTNT chỉ ra trong quá trình triển khai thực hiện chính sách trợ giá giống gốc vật nuôi thuộc về Cục Chăn nuôi và một số đơn vị được đặt hàng sản xuất, cung ứng giống vật nuôi. “Bên cạnh đó có trách nhiệm của Vụ Tài chính,” - kết luận nêu.

Kết luận cho thấy, ngày 20/5/2021, các đơn vị có liên quan đến việc thực hiện hợp đồng đặt hàng của Công ty Cổ phần Phát triển giống gốc gia súc miền Trung đã nộp lại toàn bộ số tiền gần 1,199 tỷ đồng theo hợp đồng đã ký với Cục Chăn nuôi.

Ngày 27/12/2021, Công ty Cổ phần Ong Trung ương đã nộp trước số tiền trên 1,132/2,132 tỷ đồng phải thu hồi.

Thanh tra Bộ NN&PTNT yêu cầu Cục Chăn nuôi kiểm điểm trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân liên quan đến những tồn tại, khuyết điểm đã được chỉ ra trong Kết luận thanh tra; rút kinh nghiệm trong việc tổ chức thực hiện chính sách trợ giá giống gốc vật nuôi.

Tham mưu cho Bộ trưởng xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh, bổ sung Quyết định số 703/QĐ-TTg ngày 28/5/2020 phê duyệt Chương trình Phát triển nghiên cứu, sản xuất giống phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2030, trong đó xác định rõ mục tiêu cụ thể về nuôi giữ, nhập khẩu, cung ứng sản phẩm giống gốc vật nuôi để đánh giá được tác động đến kinh tế- xã hội, góp phần tái cấu trúc ngành chăn nuôi.

Không đặt hàng sản xuất, cung ứng sản phẩm ong giống gốc khi chưa sửa đổi định mức kinh tế kỹ thuật; đấu thầu hoặc ký hợp đồng đặt hàng đảm bảo thời gian để các đơn vị thực hiện; rà soát, thu hồi nộp ngân sách Nhà nước đối với các đơn vị đã được hưởng trợ giá giống gốc tái đàn nhưng năm sau không tiếp tục nhận đặt hàng.

Đối với các đơn vị được đặt hàng sản xuất, Thanh tra Bộ NN&PTNT yêu cầu kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với những tồn tại, khuyết điểm; kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan đến vi phạm đã được chỉ ra trong kết luận thanh tra; chấn chỉnh công tác lập phương án giá, sản xuất, cung ứng, hoạch toán kế toán và thanh quyết toán hợp đồng đặt hàng đã ký, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật có liên quan. Nộp ngân sách Nhà nước số tiền quyết toán không đúng, có vi phạm được phát hiện qua thanh tra trên 4,515 tỷ đồng.