Khu đất HTX Gò Me quản lý, sử dụng tại TP Biên Hoà. Ảnh: CAND

Buông lỏng quản lý, gây thất thoát đất của HTX

HTX Gò Me thành lập năm 1983, hoạt động 1984 với tổng diện tích đất là 77,3ha tại phường Thống Nhất, TP Biên Hoà. Đơn vị trực tiếp quản lý, sử dụng 5,9 ha và đã giao khoán hơn 64 ha đất sản xuất nông nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân.

Từ năm 1984 đến năm 1999, đơn vị không đăng ký kê khai, xin cấp giấy chứng nhận quyền (GCNQ) SDĐ đối với diện tích đất đang quản lý.

Năm 2018 mới thực hiện đăng ký kê khai tại UBND phường Thống Nhất 24/61 thửa, còn lại 34/61 thửa đến nay vẫn chưa đăng ký.

Trong 173 bảng giao khoán gồm có 456 thửa thì 73 thửa đất đã được cấp GCNQSD, 197 thửa đã kê khai nhưng chưa được cấp giấy và 183 thửa không có thông tin về đăng ký, cấp giấy.

Vào thời điểm đăng ký kê khai đất đai năm 1999, diện tích đất HTX Gò Me giao khoán cho các xã viên vẫn thuộc quyền quản lý, sử dụng của HTX. Tuy nhiên, đơn vị này không đăng ký kê khai mà để cho xã viên tự đăng ký kê khai không đúng quy định.

Về phần diện tích đất giao khoán cho xã viên, HTX cũng không quản lý, không thực hiện đúng nội dung trong bảng giao khoán để cho xã viên kê khai đăng ký, xin cấp GCNQSDĐ gây thất thoát đất của HTX.

Theo kết luận thanh tra, năm 1999, sau khi có chủ trương của UBND tỉnh Đồng Nai về việc kê khai đăng ký đất đai đồng loạt trên địa bàn, các xã viên đã sử dụng bảng giao khoán đất trước đó để đăng ký. Từ năm 2004 đến năm 2021, đã có 73 thửa đất đã được cấp sổ đỏ với diện tích hơn 84.000 m².

Qua kiểm tra, nguồn gốc các thửa đất do HTX Gò Me giao khoán cho xã viên thì hồ sơ cấp giấy cho các hộ gia đình, cá nhân không có một trong các loại giấy tờ chứng minh về QSDĐ (quy định tại điều 50 Luật Đất đai năm 2003 và điều 100 Luật Đất đai 2013).

Mặc dù không thoả mãn các điều kiện theo quy định trên, nhưng UBND phường Thống Nhất và cơ quan chức năng TP Biên Hòa đã xem xét, kiểm tra hồ sơ xác định đủ điều kiện và cấp GCNQSDĐ cho các hộ gia đình, cá nhân là không đúng quy định.

Vi phạm quy định về đất đai và xây dựng

Từ năm 1997 đến 2000, HTX Gò Me ký 173 bảng giao khoán đất cho các hộ gia đình, cá nhân sử dụng để sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, từ khi giao khoán đến nay, đơn vị không quản lý, kiểm tra việc SDĐ để một số hộ gia đình, cá nhân tự ý xây dựng công trình, nhà ở trên diện tích đất nông nghiệp đã nhận khoán.

Đoàn thanh tra xác định, UBND phường Thống Nhất không kiểm tra, xử lý việc các hộ gia đình, cá nhân tự ý xây dựng nhà là buông lỏng quản lý. Riêng công trình nhà hàng Đồng Quê trên thửa đất 1, 2, tờ bản đồ số 44, dù đã ban hành quyết định cưỡng chế nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm.

Cũng theo kết luận thanh tra, HTX Gò Me sử dụng hơn 5,5 ha trong số hơn 5,9 ha đất chưa hiệu quả, chưa đúng mục đích, chưa phù hợp với ngành nghề đăng ký kinh doanh.

Trong đó, đáng chú ý, việc hợp tác với Công ty Cổ phần Đông Á Phát xây dựng nhà trưng bày hàng mẫu và dịch vụ bán hàng với diện tích đất sử dụng 670m2.

Ngày 21/12/2019, HTX Gò Me và Công ty Cổ phần Đông Á Phát ký hợp đồng với nội dung trên được xây dựng trên diện tích đất 670 m2 được Sở Xây dựng cấp Giấy phép số 88/GPXD ngày 17/12/2019.

Công ty Cổ phần Đông Á Phát làm chủ đầu tư, chi trả toàn bộ chi phí cho việc xây dựng công trình phụ trợ, chịu trách nhiệm tổ chức kinh doanh và chia lợi nhuận cho HTX Gò Me mỗi năm 480 triệu đồng, trong thời hạn 10 năm (tính từ ngày 1/1/2020 theo Hợp đồng số 79/HĐHT).

Theo cơ quan thanh tra, việc hợp tác trên là sử dụng đất không đúng mục đích vì UBND tỉnh Đồng Nai chỉ cho phép HTX Gò Me cho thuê đất và hợp đồng thuê đất để xây dựng trạm kinh doanh xăng, dầu; đồng thời, HTX Gò Me hợp tác khi đơn vị chưa được cấp quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là chưa đủ điều kiện để được góp vốn bằng tài sản thuộc quyền sở hữu của mình gắn liền với đất thuê là vi phạm tại điểm d, khoản 1, Điều 175, Luật Đất đai 2013.

Ngày 25/5/2021, HTX Gò Me thỏa thuận chấm dứt thực hiện hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty Cổ phần Đông Á Phát.

Về lĩnh vực xây dựng, đơn vị đã xây dựng 07 kios bán hàng sai nội dung Giấy phép xây dựng số 01/GPXDT ngày 28/2/2017 của Sở Xây dựng. Diện tích sàn xây dựng tăng lên so với giấy phép 365m2 (xây dựng tăng thêm phần lửng).

Từ các sai phạm trên, UBND TP Biên Hoà lâp biên bản và ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng ngày 07/8/2017 với số tiền 40 triệu đồng và buộc tháo dỡ phần vi phạm.

Kết luận thanh tra nêu rõ, những vi phạm trên thuộc về Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc HTX Gò Me qua các thời kỳ; Chủ tịch UBND phường Thống Nhất; Giám đốc, Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Đồng Nai - Chi nhánh Biên Hòa, các cơ quan chuyên môn, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND TP Biên Hòa và các cá nhân liên quan chịu trách nhiệm về những vi phạm trong quá trình xét, phê duyệt, ký cấp sổ đỏ.

Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai yêu cầu Gò Me hủy bỏ các hợp đồng đang cho thuê sai quy định, thực hiện nghiêm túc đăng ký kê khai đối với 34 thửa đất còn lại.

UBND TP Biên Hòa chủ trì, phối hợp, kiểm tra, rà soát hiện trạng diện tích đất HTX Gò Me đã giao khoán trước đây cho các hộ gia đình, cá nhân, xử lý 73 sổ đỏ đã cấp trái quy định. Đánh giá lại nhu cầu SDĐ của đơn vị, cần thiết thì xem xét thu hồi những phần đất không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả.

Chỉ đạo UBND phường Thống Nhất kiểm tra, xử lý các trường hợp SDĐ không đúng mục đích, xây dựng không phép, sai phép trên diện tích đất HTX đang quản lý và giao khoán cho các hộ gia đình, cá nhân.

Đề nghị Sở Tài nguyên & Môi trường huỷ bỏ Văn bản số 4406/STNMT-CCQLĐĐ ngày 21/9/2016 vê việc giải quyết hồ sơ đăng ký, cấp GCNQSDĐ trên địa bàn TP Biên Hoà; đồng thời, xác định các tổ chức, cá nhân sai phạm liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật.