(Thanh tra) - Cuộc trao đổi kinh nghiệm giữa Thanh tra Chính phủ Việt Nam và Thanh tra Hành chính Pháp (IGA) không chỉ làm rõ sự khác biệt trong phương thức, mà còn tìm thấy nhiều điểm giao thoa về giá trị cốt lõi về liêm chính, minh bạch và hiệu quả quản trị, nền tảng chung của công tác xử lý sau thanh tra.
Tại Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm của Pháp về hoạt động thanh tra hành chính và công tác xử lý sau thanh tra, ông Nguyễn Mạnh Hà, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Thanh tra Chính phủ, nhấn mạnh việc tổ chức chuỗi hội thảo giữa hai bên nằm trong bối cảnh hệ thống cơ quan thanh tra Việt Nam vừa được kiện toàn theo mô hình hai cấp và đang triển khai Luật Thanh tra 2025. Việc học hỏi mô hình tổ chức và vận hành của Pháp, quốc gia có hệ thống thanh tra hành chính lâu đời và hiệu quả có ý nghĩa thực tiễn thiết thực.
Theo ông Hà, hợp tác quốc tế không chỉ là trao đổi kinh nghiệm mà còn là cơ hội tiếp cận mô hình quản trị tiên tiến, đặc biệt trong khâu xử lý sau thanh tra, nơi quyết định việc “kết luận có đi vào đời sống hay không”.
Ông bày tỏ hy vọng, tại hội thảo này, các đại biểu Việt Nam sẽ có thêm góc nhìn mới để vận dụng linh hoạt vào thực tiễn.
Từ góc độ nghiệp vụ, bà Phạm Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Theo dõi, đôn đốc và Xử lý sau thanh tra (Cục XIV) cho rằng, công tác thanh tra ở Việt Nam đang chuyển mạnh từ “phát hiện sai phạm” sang “khắc phục và hoàn thiện cơ chế, chính sách”.
Bà Hương nhấn mạnh, hiệu quả của thanh tra không chỉ đo bằng số vụ việc phát hiện, mà bằng mức độ khắc phục, hoàn thiện sau kết luận, đó là thước đo của lòng tin và năng lực quản lý.
Đại diện phía Pháp, bà Marion Pujau-Bosq, Phó Tổng Thanh tra Hành chính Pháp chia sẻ, Thanh tra Hành chính Pháp (IGA) luôn đặt trọng tâm vào theo dõi thực thi khuyến nghị. Kết luận thanh tra chỉ có giá trị khi tạo ra thay đổi trong hành vi quản lý và chính sách công. Mỗi khuyến nghị đều có cơ quan chịu trách nhiệm và thời hạn cụ thể để đánh giá.
Những quan điểm này cho thấy, dù bối cảnh khác nhau, Việt Nam và Pháp cùng hướng đến mục tiêu nâng cao hiệu lực quản trị nhà nước thông qua giai đoạn “hậu thanh tra”, biến phát hiện thành hành động cải thiện, củng cố niềm tin xã hội.
Bà Hương cho biết, ở Việt Nam, đã thiết lập quy trình theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra, đồng thời công khai kết quả xử lý trên cổng thông tin điện tử. Việc này giúp tăng trách nhiệm giải trình và giám sát xã hội, yếu tố nền tảng cho một nền hành chính minh bạch.
Bà Marion Pujau-Bosq cho biết, ở Pháp, mỗi cuộc thanh tra của IGA đều có “báo cáo theo dõi”, trong đó mỗi khuyến nghị gắn với cơ quan chịu trách nhiệm, thời hạn thực hiện, và được tổng hợp báo cáo Thủ tướng. Các báo cáo tổng kết hàng năm được công khai để Quốc hội và công chúng theo dõi, tạo cơ chế giám sát đa chiều và tự điều chỉnh.
Cùng quan điểm, ông Hà cho rằng điểm chung giữa hai mô hình là tinh thần trách nhiệm và sự minh bạch, song sự khác biệt nằm ở cấu trúc quyền hạn, ở Pháp, IGA không có quyền cưỡng chế, nhưng tính độc lập và uy tín tạo sức mạnh. Việt Nam thì khác, kết luận thanh tra có giá trị pháp lý bắt buộc, đây vừa là ưu điểm, vừa là thách thức khi cần bảo đảm tính thực chất trong thi hành.
Bà Marion Pujau-Bosq nhấn mạnh, công tác xử lý sau thanh tra tại Pháp gắn liền với cải cách hành chính và đánh giá hiệu quả chính sách công. Sau mỗi cuộc thanh tra, các khuyến nghị được đưa vào chương trình hành động của Chính phủ, báo cáo Quốc hội và công khai kết quả, tạo thành chu trình cải thiện liên tục.
Ở Việt Nam, bà Hương cho biết việc theo dõi kết quả thực hiện chủ yếu dựa trên báo cáo hành chính của đơn vị bị thanh tra, đôi khi gặp khó khăn khi liên quan nhiều cấp, nhiều ngành. Để khắc phục, Thanh tra Chính phủ đang triển khai hệ thống dữ liệu số theo dõi và đánh giá kết quả thực hiện kết luận thanh tra, tiến tới mô hình quản lý thông minh, minh bạch và đồng bộ.
Ở vai trò kết nối hợp tác, ông Hà khẳng định đây là giai đoạn hợp tác có chiều sâu giữa hai cơ quan Thanh tra, không chỉ giới hạn trong đào tạo mà hướng tới chuyển giao công cụ và kinh nghiệm về số hóa, đánh giá hiệu quả chính sách sau thanh tra và nâng cao năng lực cán bộ.
Ông nói: “Chúng tôi mong muốn các chuyên gia Pháp sẽ tiếp tục đồng hành, giúp Thanh tra Chính phủ Việt Nam phát triển mô hình xử lý sau thanh tra hiện đại, phù hợp với bối cảnh pháp lý và văn hóa quản lý của Việt Nam”.
Những bài học từ Pháp cho Việt Nam được các đại biểu thống nhất gồm xây dựng cơ chế giám sát độc lập và công khai kết quả thực hiện kết luận thanh tra; phát triển văn hóa hành chính dựa trên đạo đức công vụ; ứng dụng chuyển đổi số để nâng cao năng lực theo dõi, đánh giá và báo cáo.
Sự kết hợp giữa cơ sở pháp lý chặt chẽ, tinh thần trách nhiệm của cán bộ, cùng hỗ trợ quốc tế sẽ giúp Việt Nam hoàn thiện cơ chế xử lý sau thanh tra, hướng tới một nền thanh tra hiện đại, liêm chính và hội nhập, đúng tinh thần hợp tác chiến lược Việt Nam - Pháp trong giai đoạn mới.
Hội thảo đã thành công tốt đẹp, trở thành diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm quý báu, góp phần tăng cường hiểu biết, hợp tác hiệu quả giữa Thanh tra Việt Nam và Pháp.
