Ngành chức năng Hòa Vang cưỡng chế nhà 2 hộ dân thôn Quan Nam 4, Hoà Liên ngày 24/8/2022. Ảnh: N.P

Ngày 25/8/2022, UBND huyện Hòa Vang có Công văn số 2074 cho hay: Thời gian qua, UBND huyện Hòa Vang nhận được một số thông tin, phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng về công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng những trường hợp xây dựng nhà, vật kiến trúc trái phép trên đất nông nghiệp, đất do UBND xã quản lý, không phải loại đất ở tại DA Khu tái định cư Tân Ninh mở rộng.

Về tính pháp lý, nguồn gốc sử dụng đất những trường hợp có nhà trên đất do UBND xã quản lý; có một số trường hợp xây dựng nhà, vật kiến trúc trái phép trên đất do UBND xã quản lý, không phải loại đất ở.

Hầu hết các trường hợp này đều có nguồn gốc sử dụng đất như sau: Đối chiếu sổ mục kê và bản đồ được đo vẽ theo Nghị định 64/CP ngày 27/9/1993 của Chính phủ là đất không thể hiện thửa, đất lúa, đất hoang do UBND xã quản lý; một số hộ sử dụng sau ngày 15/10/1993 đến trước ngày 1/7/2004; một số hộ sử dụng sau ngày 1/7/2004 đến trước ngày 1/7/2014.

Phần lớn những trường hợp này đều xây dựng nhà, công trình, vật kiến trúc, chuồng trại phục vụ chăn nuôi sau ngày 1/7/2014. Một số hộ gia đình, cá nhân có hộ khẩu nơi khác, không đăng ký hộ khẩu tại xã Hòa Liên, Hòa Vang.

Theo Khoản 1, Điều 75 của Luật Đất đai năm 2013 quy định về điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng: Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc có đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà chưa được cấp, trừ trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 77 của Luật Đất đai năm 2013 thì được bồi thường.

Theo nội dung buổi làm việc, trao đổi giữa Sở Tài nguyên và Môi trường TP và UBND huyện Hòa Vang thể hiện tại Thông báo số 55/TBSTNMT&UBND ngày 6/5/2021, thì những trường hợp xây dựng nhà, vật kiến trúc, chuồng trại phục vụ chăn nuôi trái phép trên đất do UBND xã quản lý tại DA Khu tái định cư Tân Ninh mở rộng không đủ điều kiện để được bồi thường theo giá đất ở.

UBND huyện Hoà Vang nhấn mạnh, với nguồn gốc sử dụng đất và các quy định pháp luật nêu trên, các hộ dân có nhà, công trình, vật kiến trúc, chuồng trại phục vụ chăn nuôi trên đất nông nghiệp, không phải là đất ở tại DA Khu tái định cư Tân Ninh mở rộng; không đủ điều kiện để được bồi thường loại đất ở và bố trí tái định cư.

Hầu hết tôn, xà gồ mái lợp bị hư hỏng nặng. Ảnh: N.P

Để đảm bảo quyền lợi của người dân khi giải tỏa, Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư huyện (Hội đồng) đã trình UBND TP hỗ trợ thêm công khai hoang cải tạo đất tương đương giá đất trồng cây lâu năm vị trí 1 ở đồng bằng (đơn giá 49.000 đồng/m²) cho diện tích thu hồi; hỗ trợ khó khăn, hỗ trợ bàn giao mặt bằng... hàng chục triệu đồng cho mỗi hồ sơ; hỗ trợ công tháo dỡ với mức bằng 20% nhà cửa, vật kiến trúc đối với những trường hợp xây dựng sau ngày 1/7/2014.

Hỗ trợ 80% giá trị nhà, vật kiến trúc đối với những trường hợp xây dựng sau ngày 15/10/1993 đến trước ngày 1/7/2004; hỗ trợ 50% giá trị nhà, vật kiến trúc đối với những trường hợp xây dựng sau ngày 1/7/2004 đến trước ngày 1/7/2014.

Thực tế, qua quá trình Hội đồng vận động, thuyết phục, giải thích các quy định để các hộ dân nắm rõ, hiện đã có 14 trường hợp thống nhất bàn giao mặt bằng cho DA. Hội đồng đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra tại khu vực này và xác định hầu hết các trường hợp này đều không ở thực sự.

Vào tối ngày 9/8/2022, Chủ tịch Hội đồng và các thành viên đã tiến hành kiểm tra đột xuất 22 trường hợp có nhà trên đất nông nghiệp tại DA; thì chỉ có 6 trường hợp đang ở, 16 trường hợp nhà không ở. Trong thời gian tới, Hội đồng sẽ kiên quyết cưỡng chế thu hồi đất các trường hợp đã được giải quyết thỏa đáng theo quy định nhưng vẫn không chấp hành bàn giao mặt bằng.

Đối với những trường hợp hộ gia đình, cá nhân ở thực sự, không có nhà ở, đất ở nào khác trên địa bàn TP, có hộ khẩu tại địa phương thì Hội đồng sẽ kiểm tra, xác minh cụ thể, chặt chẽ và báo cáo UBND TP xem xét, giải quyết cho mua 1 lô đất nhằm đảm bảo vấn đề an sinh xã hội cho người dân.

Mới nhất vào sáng ngày 24/8, Hội đồng đã cưỡng chế hộ bà Đỗ Thị Thân và Đỗ Thị Thuý Ngân. Sau khi Hội đồng vận động được đại diện chủ hộ đồng ý bàn giao mặt bằng, ông Nguyễn Mười, Phó Chủ tịch UBND xã Hoà Liên lập biên bản tiếp nhận mặt bằng và ông Lê Văn Vỹ ký biên bản đề nghị hỗ trợ tháo dỡ nhà, vật kiến trúc tại thời điểm bàn giao mặt bằng (8 giờ 30 ngày 24/8).

Theo đơn tố cáo của người dân đề ngày 25/8, sau khi 2 hộ trên thống nhất ký biên bản bàn giao mặt bằng để đảm bảo tài sản của mình và xin thời gian 1 ngày để tự tháo dỡ; nhưng ông Lê Trung Phước (Đội Phó đội Kiểm tra quy tắc huyện) cùng ông Nguyễn Mười không chịu và cho 2 xe múc cào múc, san lấp hoàn toàn tài sản, vật nuôi như heo, gà; và cho rằng: “Đây là việc làm hỗ trợ tháo dỡ cho người dân…”.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Phan Duy Anh, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoà Vang cho biết, Hội đồng cho để lại chuồng heo, tuy nhiên bên ngoài có một số heo, gà; trước khi đưa lực lượng cưỡng chế, Hội đồng đã hỗ trợ cho gia đình 30 triệu đồng và đã có thông báo để gia đình di dời con vật nuôi ra khỏi hiện trường.

“Nếu chủ hộ yêu cầu bồi thường thì Hội đồng sẽ cắt khoản hỗ trợ 30 triệu đồng kia, chuyển sang bồi thường những con vật nuôi bị chết trong quá trình hỗ trợ gia đình tháo dỡ. Do gia đình có phụ nữ, trẻ em và các hộ dân lân cận nên quan điểm là ưu tiên đảm bảo tính mạng con người” - ông Duy Anh nhấn mạnh.

Ông Duy Anh cho biết thêm, về nguyên tắc khi đã đưa lực lượng xuống là cưỡng chế vì trước khi thực hiện đã vận động lần cuối. Nhưng sau khi đọc quyết định, chủ hộ thống nhất bàn giao Hội đồng vẫn thống nhất không cưỡng chế và hỗ trợ giúp dân.

Còn theo người dân chứng kiến tại hiện trường, thì mái tôn, xà gồ bị bẻ cong veo; cùng số heo, gà chắt chiu dành dụm kia đã bị tường gạch, vật liệu đè nát dưới hố sâu một cách thảm thương, nuối tiếc...